پرش به محتوا

جایگاه حدیث غدیر در راهبردهای بزرگان امامیه در قرن چهارم هجری: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۴۳: خط ۱۴۳:


====== نقل متواتر حدیث ======
====== نقل متواتر حدیث ======
این موضوع البته مورد اسناد امامیه و غیر آن در قرون مختلف بوده؛ اما اهتمام دانشمندان امامیه و اقبال دیگر فرقه ­های اسلامی این عصر، به ضبط و ثبت سلسه مسانید و روات حدیث غدیر؛ سبب تألیف آثار ارزشمندی گردید و کتاب‌هایی با عنوان {{متن عربی|مَن روي حديث غديرخم}} نوشته شد. اگرچه عموم دانشمندان امامیه دراین زمینه کارهایی کرده‌اند<ref>تهلايب الاحكام، ج3، ص143؛ الامالی، صص 247، 255،254 و332.</ref> اما تألیفات و آثار مدرسه قم بیشتر شهرت داشت و شیخ کلینی<ref>اختیار معرفة الرجال، ج1، ص12؛ الکافی، ج1، 289و 566.</ref>،خاندان بابویه، به‌ویژه شیخ صدوق<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۲۵۹-۲۶۱؛ الامالی، ص۱۲۵؛ عیون اخبار الرضا، ج۲، ص۴۷.
این موضوع البته مورد اسناد امامیه و غیر آن در قرون مختلف بوده؛ اما اهتمام دانشمندان امامیه و اقبال دیگر فرقه ­های اسلامی این عصر، به ضبط و ثبت سلسه مسانید و روات حدیث غدیر؛ سبب تألیف آثار ارزشمندی گردید و کتاب‌هایی با عنوان {{متن عربی|مَن روي حديث غديرخم}} نوشته شد. اگرچه عموم دانشمندان امامیه دراین زمینه کارهایی کرده‌اند<ref>تهذيب الاحكام، ج۳، ص۱۴۳؛ الامالی، صص ۲۴۷، ۲۵۵،۲۵۴ و۳۳۲.</ref> اما تألیفات و آثار مدرسه قم بیشتر شهرت داشت و شیخ کلینی<ref>اختیار معرفة الرجال، ج1، ص12؛ الکافی، ج1، 289و 566.</ref>،خاندان بابویه، به‌ویژه شیخ صدوق<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۲۵۹-۲۶۱؛ الامالی، ص۱۲۵؛ عیون اخبار الرضا، ج۲، ص۴۷.


</ref> و دست پروردگانشان درباره طرق مختلف نقل حدیث، آثار ارزنده‌ای تألیف کردند<ref>حاشیه مجمع الفائده و البرهان، ص۷۰۱.</ref>
</ref> و دست پروردگانشان درباره طرق مختلف نقل حدیث، آثار ارزنده‌ای تألیف کردند<ref>حاشیه مجمع الفائده و البرهان، ص۷۰۱.</ref>


شیخ مفید با روش جرح و تعدیل، آثار قدمای اهل سنت را شرح کرده و معتقد است در خبر غدیر اختلاف نیست؛ بلکه اختلاف در تأویل آن و نصوص معتبر معصوم و صحابه، شاهد و دلیل تواتر غدیر است<ref>الاختصاص،ص۴-۷؛ و نیز ر.ک: الارشاد،ج۱، ص۸؛ الامالی، ص۵۵-۵۷.</ref>
شیخ مفید با روش جرح و تعدیل، آثار قدمای اهل سنت را شرح کرده و معتقد است در خبر غدیر اختلاف نیست؛ بلکه اختلاف در تأویل آن و نصوص معتبر معصوم و صحابه، شاهد و دلیل تواتر غدیر است<ref>الاختصاص،ص۴-۷؛ و نیز ر.ک: الارشاد،ج۱، ص۸؛ الامالی، ص۵۵-۵۷.</ref> اما شیخ طوسی احتیاط کرده، دلیل صحت حدیث غدیر را تواتر شیعه و سپس طرق علمای عامه می‌داند.<ref>الاقتصاد، ص۲۱۶.</ref>
 
اما شیخ طوسی احتیاط کرده، دلیل صحت حدیث غدیر را تواتر شیعه و سپس طرق علمای عامه می‌داند<ref>الاقتصاد، ص۲۱۶.</ref>  
 
====== شواهد ادبی(غدیریه‌ها) ======
====== شواهد ادبی(غدیریه‌ها) ======
دانشمندان امامیه با استناد به غدیریه‌ها و شرح و تفسیر آنها به تبیین عقاید امامیه پرداختند؛ از آن جمله سید رضی در تفسیر{{متن عربی|حديث الولاية}} بحث مفصلی را به اشعار اختصاص می‌دهد و در فصلی با عنوان:{{متن عربی|فصل فيما روي من الاشعار في نصّ النبي علي اميرالمؤمنين عليه السلام}}آن را دلیل بر نصّ امام می‌داند و در ذیل آن به شرح اشعار حسّان بن ثابت، قیس بن سعد، کمیت و حمیری پرداخته، دلیل و شاهد هر کدام را بیان می‌کند.<ref>خصائص الائمه، ص۳۵-۳۶.</ref> همو در قصیده‌ای طولانی به شرح و توصیف حدیث غدیر پرداخته است.
دانشمندان امامیه با استناد به غدیریه‌ها و شرح و تفسیر آنها به تبیین عقاید امامیه پرداختند؛ از آن جمله سید رضی در تفسیر{{متن عربی|حديث الولاية}} بحث مفصلی را به اشعار اختصاص می‌دهد و در فصلی با عنوان:{{متن عربی|فصل فيما روي من الاشعار في نصّ النبي علي اميرالمؤمنين عليه السلام}}آن را دلیل بر نصّ امام می‌داند و در ذیل آن به شرح اشعار حسّان بن ثابت، قیس بن سعد، کمیت و حمیری پرداخته، دلیل و شاهد هر کدام را بیان می‌کند.<ref>خصائص الائمه، ص۳۵-۳۶.</ref> همو در قصیده‌ای طولانی به شرح و توصیف حدیث غدیر پرداخته است.


سیدمرتضی و شیخ مفید نیز در احتجاجات و شرح آیات قرآنی؛ از گزاره‌ها و قرینه‌های ادبی مبتنی بر غدیریه‌ها بهره بردند.<ref>رسائل مرتضی، ج۴، ص۱۳۱و۱۳۴؛الفصول المختاره، ص۲۸۰؛ مسار الشیعة، ص۳۹.</ref> شیخ مفید با استفاده از شعر اخطل که واژه”مولا”را برابر با امامت و ریاست عامه معنی کرده، آن را منحصر در علی  علیه السلام می‌داند<ref>اقسام المولی، ص ۳۹-۴۰.</ref> و از این طریق(شعر)، تقدم اسلام علی  علیه السلام را، دلیل بر امامت آن حضرت می‌گیرد.<ref>اقسام المولی، ص ۳۷-۳۸، ۲۹۰-۲۹۱؛ الفصول المختاره، ص۲۰۸.</ref>
سیدمرتضی و شیخ مفید نیز در احتجاجات و شرح آیات قرآنی؛ از گزاره‌ها و قرینه‌های ادبی مبتنی بر غدیریه‌ها بهره بردند.<ref>رسائل مرتضی، ج۴، ص۱۳۱و۱۳۴؛الفصول المختاره، ص۲۸۰؛ مسار الشیعة، ص۳۹.</ref> شیخ مفید با استفاده از شعر اخطل که واژه «مولا» را برابر با امامت و ریاست عامه معنی کرده، آن را منحصر در علی  علیه السلام می‌داند<ref>اقسام المولی، ص ۳۹-۴۰.</ref> و از این طریق (شعر)، تقدم اسلام علی  علیه السلام را، دلیل بر امامت آن حضرت می‌گیرد.<ref>اقسام المولی، ص ۳۷-۳۸، ۲۹۰-۲۹۱؛ الفصول المختاره، ص۲۰۸.</ref>


همو در بیان واژه"مولی” به معنای" امامت"؛ به شعر حسان بن ثابت و تأیید آن از سوی رسول‌الله شعر حسان را تأیید کرد و این بدین معناست که منظور آن حضرت از”مولی"“امامت"بوده و گرنه آن هنگام که حسان آن را خواند، انکار و ردّ می‌نمود.<ref>الفصول المختاره، ص۲۹۰-۲۹۱.</ref>
همو در بیان واژه"مولی” به معنای" امامت"؛ به شعر حسان بن ثابت و تأیید آن از سوی رسول‌الله شعر حسان را تأیید کرد و این بدین معناست که منظور آن حضرت از”مولی"“امامت"بوده و گرنه آن هنگام که حسان آن را خواند، انکار و ردّ می‌نمود.<ref>الفصول المختاره، ص۲۹۰-۲۹۱.</ref>
۴٬۰۶۴

ویرایش