پرش به محتوا

آیه ۷۴ تا ۸۰ زخرف: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۰: خط ۲۰:


===== روايت اول‌ =====
===== روايت اول‌ =====
امام صادق عليه السلام فرمود: {{متن عربی|لَمّا تَعاقَدُوا نَزَلَتْ: أَمْ أَبْرَمُوا أَمْراً فَإِنَّا مُبْرِمُونَ، أَمْ يَحْسَبُونَ ...}}: «همين كه بر صحيفه ملعونه هم پيمان شدند اين آيه نازل شد: آيا مسئله‌اى را محكم مى‌كنند؟ پس ما هم محكم مى‌نماييم. يا گمان مى‌كنند ما سرّ آنان و نجوايشان را نمى‌شنويم؟ بلى، و حتى فرستادگان ما نزد آنان مشغول نوشتن هستند»!<ref>بحار الانوار: ج ۲۸ ص ۱۲۲، ج ۳۱ ص ۶۳۴ ح ۱۳۹؛ الصراط المستقيم: ج ۳ ص ۱۵۱.</ref>  
امام صادق عليه السلام فرمود: {{متن عربی|لَمّا تَعاقَدُوا نَزَلَتْ:}}{{متن قرآن|أَمْ أَبْرَمُوا أَمْراً فَإِنَّا مُبْرِمُونَ، أَمْ يَحْسَبُونَ ...}}: «همين كه بر صحيفه ملعونه هم پيمان شدند اين آيه نازل شد: «بلکه آنان کار [توطئه و نیرنگ بر ضد حق] را محکم کردند، پس ما هم کار [عذاب] را بر آنان محکم می کنیم.آیا آنان گمان می کنند که ما رازشان و سخنان در گوشی آنان را نمی شنویم؟ چرا می شنویم و فرستادگان ما [که فرشتگان نویسنده اعمال اند] نزد آنان حاضرند [و اعمالشان و رازهایشان را] می نویسند.»<ref>بحار الانوار: ج ۲۸ ص ۱۲۲، ج ۳۱ ص ۶۳۴ ح ۱۳۹؛ الصراط المستقيم: ج ۳ ص ۱۵۱.</ref>  


===== روايت دوم‌ =====
===== روايت دوم‌ =====
امام باقر عليه السلام مى‌فرمايد: «اين آيه درباره نوشته‌اى كه ابوبكر و عمر نوشتند، نازل شده است. خداوند پيامبرش را از آنچه بين خود نوشته بودند مطلع ساخت و اين آيه را بر او نازل كرد: {{متن قرآن|أَمْ أَبْرَمُوا أَمْراً فَإِنَّا مُبْرِمُونَ}}: «آيا مسئله‌اى را محكم كارى مى‌كنند؟ پس ما هم محكم كارى مى‌كنيم». <ref>مثالب النواصب (نسخه خطى): ص ۹۳.</ref>
امام باقر عليه السلام مى‌فرمايد: «اين آيه درباره نوشته‌اى كه ابوبكر و عمر نوشتند، نازل شده است. خداوند پيامبرش را از آنچه بين خود نوشته بودند مطلع ساخت و اين آيه را بر او نازل كرد: {{متن قرآن|أَمْ أَبْرَمُوا أَمْراً فَإِنَّا مُبْرِمُونَ}}: «بلکه آنان کار [توطئه و نیرنگ بر ضد حق] را محکم کردند، پس ما هم کار [عذاب] را بر آنان محکم می کنیم.» <ref>مثالب النواصب (نسخه خطى): ص ۹۳.</ref>


===== روايت سوم‌ =====
===== روايت سوم‌ =====
خط ۴۵: خط ۴۵:


==== دسته سوم: نزول هفت آيه درباره صحيفه‌ ====
==== دسته سوم: نزول هفت آيه درباره صحيفه‌ ====
در يک روايت آيه {{متن قرآن|أَمْ أَبْرَمُوا أَمْراً ...}} با چند آيه قبل از آن بيان شده كه مقدمه جالبى براى درک اين آيه است، چرا كه حرف {{متن قرآن|أَمْ}} در آغاز آيه به معناى «يا اينكه» ارتباط آن به آيات قبل را مى‌رساند، و جا دارد همراه آن آيات به بيان اين آيه پرداخته شود. امام عليه السلام از آيه ۷۴ آغاز فرموده، و به قرينه روايات قبل كه شأن نزول دو آيه آخر {{متن قرآن|أَمْ أَبْرَمُوا أَمْراً ...}}را درباره صحيفه بيان فرموده است، اين حديث نيز همان هدف را دنبال مى‌كند. حضرت مى‌فرمايد:سپس خداوند آنچه براى دشمنان آل محمد عليهم السلام آماده كرده ذكر مى‌كند و مى‌فرمايد: {{متن قرآن|إِنَّ الْمُجْرِمِينَ فِي عَذابِ جَهَنَّمَ خالِدُونَ. لا يُفَتَّرُ عَنْهُمْ وَ هُمْ فِيهِ مُبْلِسُونَ}}: «مجرمان در عذاب جهنم دائمى هستند. آن آتش از آنان كاستى ندارد و در آنجا تسليم عذابند»، يعنى از هر خيرى مأيوسند.سپس خدا نداى اهل آتش را نقل مى‌كند و مى‌فرمايد:{{متن قرآن|وَنَادَوْا يَا مَالِكُ لِيَقْضِ عَلَيْنَا رَبُّكَ ۖ قَالَ إِنَّكُمْ مَاكِثُونَ}}: «صدا مى‌زنند: اى مالک! پروردگارت كار ما را تمام كند»! يعنى بميريم! مالک در پاسخ مى‌گويد:{{متن قرآن|إِنَّكُمْ ماكِثُونَ}}: «شما ماندنى هستيد». بعد خداوند مى‌فرمايد:{{متن قرآن|لَقَدْ جِئْناكُمْ بِالْحَقِّ}}: «حق را براى شما آورديم»، يعنى ولايت اميرالمؤمنين عليه السلام؛{{متن قرآن|وَ لكِنَّ أَكْثَرَكُمْ لِلْحَقِّ كارِهُونَ}}:«ولى اكثر شما نسبت به حق كراهت داشتيد»!بعد از آن خداوند خبر آنان درباره معاهده‌اى كه در كعبه بر آن متفق شدند را ذكر مى‌كند بر سر اينكه امر خلافت را به اهل بيت پيامبر صلَّى اللَّه عليه و آله باز نگردانند، و درباره آن چنين مى‌فرمايد:{{متن قرآن|أَمْ أَبْرَمُوا أَمْراً فَإِنَّا مُبْرِمُونَ. أَمْ يَحْسَبُونَ ...}} <ref>تفسير القمى: ج ۲ ص ۲۸۹.</ref>
در يک روايت آيه {{متن قرآن|أَمْ أَبْرَمُوا أَمْراً ...}} با چند آيه قبل از آن بيان شده كه مقدمه جالبى براى درک اين آيه است، چرا كه حرف {{متن قرآن|أَمْ}} در آغاز آيه به معناى «يا اينكه» ارتباط آن به آيات قبل را مى‌رساند، و جا دارد همراه آن آيات به بيان اين آيه پرداخته شود. امام عليه السلام از آيه ۷۴ آغاز فرموده، و به قرينه روايات قبل كه شأن نزول دو آيه آخر {{متن قرآن|أَمْ أَبْرَمُوا أَمْراً ...}}را درباره صحيفه بيان فرموده است، اين حديث نيز همان هدف را دنبال مى‌كند. حضرت مى‌فرمايد:سپس خداوند آنچه براى دشمنان آل محمد عليهم السلام آماده كرده ذكر مى‌كند و مى‌فرمايد: {{متن قرآن|إِنَّ الْمُجْرِمِينَ فِي عَذابِ جَهَنَّمَ خالِدُونَ. لا يُفَتَّرُ عَنْهُمْ وَ هُمْ فِيهِ مُبْلِسُونَ}}: «بی تردید گناهکاران در عذاب دوزخ جاودانه اند.[عذاب را] از آنان سبک نگردانند و آنان در آنجا [از نجات خود] نومیدند» يعنى از هر خيرى مأيوسند.سپس خدا نداى اهل آتش را نقل مى‌كند و مى‌فرمايد:{{متن قرآن|وَنَادَوْا يَا مَالِكُ لِيَقْضِ عَلَيْنَا رَبُّكَ ۖ قَالَ إِنَّكُمْ مَاكِثُونَ}}: «و فریاد می زنند: ای مالکِ [دوزخ! بگو:] پروردگارت ما را بمیراند [تا از این عذاب نجات یابیم]. [مالک] می گوید: یقیناً شما ماندنی هستید.» يعنى بميريم! مالک در پاسخ مى‌گويد:{{متن قرآن|إِنَّكُمْ ماكِثُونَ}}: «یقیناً شما ماندنی هستید.»
 
بعد خداوند مى‌فرمايد:{{متن قرآن|لَقَدْ جِئْناكُمْ بِالْحَقِّ}}: «به راستی ما حق را برای شما آوردیم»
 
يعنى ولايت اميرالمؤمنين عليه السلام؛{{متن قرآن|وَ لكِنَّ أَكْثَرَكُمْ لِلْحَقِّ كارِهُونَ}}: «ولی بیشتر شما حق را خوش نداشتید»!  
 
بعد از آن خداوند خبر آنان درباره معاهده‌اى كه در كعبه بر آن متفق شدند را ذكر مى‌كند بر سر اينكه امر خلافت را به اهل بيت پيامبر صلَّى اللَّه عليه و آله باز نگردانند، و درباره آن چنين مى‌فرمايد:{{متن قرآن|أَمْ أَبْرَمُوا أَمْراً فَإِنَّا مُبْرِمُونَ. أَمْ يَحْسَبُونَ ...}} <ref>تفسير القمى: ج ۲ ص ۲۸۹.</ref>


=== تحليل اعتقادى‌ ===
=== تحليل اعتقادى‌ ===
۴٬۰۶۴

ویرایش