قیس بن سعد بن عباده انصاری: تفاوت میان نسخه‌ها

قیس بن سعد بن عباده انصاری (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۵ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۱۷

۱۳٬۴۵۶ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۵ دسامبر ۲۰۲۱

اتمام عنوان قیس بن سعد بن عباده انصاری

Modir

دیوان‌سالاران، developer، مدیران رابط کاربری، مدیران

۲۲٬۹۸۰

ویرایش

@@ خط ۳۸: / خط ۳۸: @@
 == روايت حديث غدير<ref>چكيده عبقات الانوار (حديث غدير): ص ۱۶۰.</ref> ==
 يكى از صحابه كه [[حدیث غدیر]] را نقل كرده قيس بن سعد بن عباده انصارى خزرجى است. قيس بن سعد بن عباده يكى از شعراى غدير، و نيز يكى از كسانى است كه در ماجراى [[احتجاج]] اميرالمؤمنين ‏عليه السلام به حديث غدير در كوفه براى حضرت شهادت داد. همچنين او به حديث غدير بر [[معاویة بن ابی ‏سفیان]] احتجاج كرده است.
+== شعرِ غدير در حضور امام‏ عليه السلام<ref>اسرار غدير ص ۳۲۰. چهارده قرن با غدير: ص ۱۷۱. تبليغ غدير در سيره معصومين‏ عليهم السلام: ص ۲۱۲، ۲۱۳.</ref> ==
+نظم و نثر براى غدير از مؤثرترين شيوه ‏ها در تبليغ فراگير آن است، و اين جهت گيرى در زمان معصومين‏ عليهم السلام با تأكيد خاص و تأييد صريح ايشان پيگيرى شده و راه آينده را در اين باره نشان داده است.
+دو اقدام پيامبر صلى الله عليه و آله و اميرالمؤمنين ‏عليه السلام در مورد شعر غدير و در آن موقعيت پر حساسيت، به همه فهماند كه اعراض پيامبر صلى الله عليه وآله از شعر در غير محدوده دين و [[اهل‏ بیت‏ علیهم السلام]] است. بدين گونه راه تبليغِ غدير از طريق شعر براى شاعران دوستدار اهل‏ بيت ‏عليهم السلام باز شد، به گونه‏ اى كه شعرا از اصحاب ائمه ‏عليهم السلام درباره غدير شعر سرودند و در محضر ايشان و يا دوستانشان آن را خواندند.
+در اين باره مى‏توان از قيس بن سعد بن عباده از اصحاب اميرالمؤمنين و امام حسن‏ عليهما السلام و از سرلشكران در جنگ صفين نام برد؛ كه علامه امينى در كتاب «الغدير» شعر او را آورده است.
+قيس بن سعد بن عباده اين اشعار را در ميدان جنگ براى حضرت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام خواند<ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۴۸.</ref>:
+قلت لمّا بغى العدوّ علينا
+حسبنا ربنا ونعم الوكيل
+و علىٌّ إمامنا وإمام
+لِسِوانا أَتى به التنزيل
+و من قال النبى: من كنت مولاه
+فهذا مولاه خطب جليل
+== غديريّه قيس بن سعد از وجوه دلالت حديث غدير<ref>چكيده عبقات الانوار (حديث غدير): ص ۴۸۴-۴۸۷.</ref> ==
+يكى از دلائل بسيار روشن بر اينكه مراد از حديث غدير [[امامت]] و جانشينى بلافصل اميرالمؤمنين‏ عليه السلام پس از رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله است، [[شعر]] صحابى بزرگ قيس بن سعد بن عُباده است. وى اين شعر را در معناى حديث غدير سروده و در آن تصريح كرده كه على ‏عليه السلام امام ما و امام ديگران است، و اين حكمى است كه در روزى كه پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: هر كس من مولاى او هستم اين (على ‏عليه السلام) مولاى او است، در تنزيل ([[قرآن]]) آمد.
+'''الف) شعر قيس'''
+اين شعر را ابوالمظفّر سبط بن جوزی روايت كرده و نوشته است: قيس بن سعد بن عُباده انصارى اين شعر را سرود، و در صفّين پيش روى على ‏عليه السلام خواند:
+قُلتُ لَمّا بَغى العَدُوُّ عَلَينا
+حَسبُنا رَبُّنا وَ نِعمَ الوَكيلُ
+وَ عَلىٌّ إمامُنا وَ إمامٌ
+لِسِوانا أتى بِهِ التَنزيلُ
+يَومَ قالَ النَبىُّ مَن كُنتُ مَولاهُ
+فَهذا مَولاهُ خَطبٌ جَليلُ
+إنَّ ما قالَهُ النَبىُّ عَلى الأُمَّةِ
+حَتمٌ ما فيهِ قالٌ وَ قيلُ
+هنگامى كه دشمن بر ما شوريد و گردنكشى كرد، گفتم: خداوندمان ما را بسنده و بهترين نگهبان است. و على‏ عليه السلام امام ما و امام غير ماست. بر اين امر آيه‏ اى از قرآن نازل شده است. در روزى كه پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: هر كس من مولاى او هستم اين (على‏ عليه السلام) مولاى او است. اين رويدادى شكوهمند بود. پيامبر صلى الله عليه و آله اين سخن را از سر وجوب بر امت گفت و قيل و قالى در آن نيست.<ref>تذكرة خواصّ الامّة: ص ۳۳.</ref>
+'''ب) توثيق و ستايش قيس'''
+در اينجا مناسب است كه گزيده‏ هايى از ستايش ‏هاى دانشمندان [[اهل سنت|اهل‏ تسنن]] درباره قيس را بياوريم:
+'''۱. ابن‏ عبدالبَرّ'''
+ابن ‏عبدالبَرّ در «الاستيعاب» مى ‏نويسد: قيس بن سعد بن عباده بن دليم بن حارثه انصارى خزرجى... . واقدى گويد: قيس بن سعد بن عباده از صحابه بزرگوار و بخشنده و هوشمند رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله بود. ابوعمر گويد: قيس يكى از فاضلان جليل و هوشمندان عرب و با دليرى و مردانگى و كرم، اهل نظر و برنامه ‏ريزى در جنگ ‏ها بود. او و پدرش و جدّش بى‏ هيچ سخنى بزرگ قوم خود بودند. قيس، پدرش و برادرش سعيد بن سعد بن عباده از اصحاب رسول‏ اللَّه‏ صلى الله عليه و آله بودند.
+انس بن مالک گويد: جايگاه قيس بن سعد بن عباده نسبت به پيامبر صلى الله عليه و آله بسان جايگاه رئيس پاسداران نسبت به فرمانروا بود. رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله در روز فتح مكه، آنگاه كه به سبب شكايت قريش از سعد -  پدر قيس -  در آن روز پرچم را از او گرفت و به قيس داد. بعضى گفته ‏اند كه حضرتش پرچم را به زبير داد.
+قيس بن سعد پس از پيامبر صلى الله عليه وآله از اصحاب على بن ابى‏ طالب ‏عليه السلام گشت. او و قومش در جنگ‏ هاى جمل و صفين و نهروان همراه على ‏عليه السلام بودند. قيس تا زمان كشته شدن على ‏عليه السلام هيچ گاه از او جدا نشد. على ‏عليه السلام او را به فرماندارى مصر گمارد، اما معاويه كار را بر قيس دشوار كرد و راه چاره را بر او بست و از طريق او براى على‏ عليه السلام نقشه كشيد. على‏ عليه السلام از نيرنگ معاويه آگاه شد.
+از اين رو اشعث و كوفيان بر عزل قيس پافشارى كردند تا اينكه على ‏عليه السلام قيس را عزل كرد و محمد بن ابى‏ بكر را به فرمانروايى مصر گمارد. اوضاع مصر در زمان محمد بن ابى‏ بكر پريشان شد و به هم ريخت.<ref>الاستيعاب: ج ۳ ص ۱۲۸۹.</ref>
+'''۲. عزّالدين ابن ‏اثير'''
+[[ابن ‏اثیر]] در «اسد الغابة» نوشته است: قيس بن سعد از اصحاب فاضل پيامبر صلى الله عليه وآله و يكى از هوشمندان و كريمان عرب بود. او دلير و شجاع بود و در برنامه‏ ريزى جنگى انديشه ‏اى صائب داشت. قيس بى‏ هيچ سخنى شريف قوم و از خاندان هاى بزرگ آنان بود. انس بن مالک گويد: جايگاه قيس بن سعد بن عباده نسبت به پيامبر صلى الله عليه و آله بسان جايگاه رئيس پاسداران نسبت به فرمانروا بود.
+از قيس نقل شده كه پدرش او را به پيامبر صلى الله عليه و آله سپرد تا خدمتگزار حضرتش گردد. قيس مى‏ گويد: روزى پس از آنكه نمازم را به پايان رسانده بودم، پيامبر صلى الله عليه وآله بر من گذشت و با پايش به من زد و گفت: آيا مى‏ خواهى كه تو را به درى از درهاى بهشت رهنمون شوم؟ گفتم: بلى. فرمود: لا حول و لا قوّة إلاّ باللَّه.
+گفته شده كه قيس در سريّه‏اى كه ابوبكر و عمر در آن بودند حضور داشت. او وام مى‏ گرفت و مردم را اطعام مى ‏كرد. ابوبكر و عمر گفتند: اگر اين جوان را به حال خود وا نهيم دارايى پدرش را بر باد مى ‏دهد. سپس به سوى مردم رفتند. چون سعد -  پدر قيس -  اين خبر را شنيد، پشت سر پيامبر صلى الله عليه و آله برخاست و گفت: چه كسى دادِ مرا از [[ابوبکر بن ابی قحافه|پسر ابوقحافه]] و [[عمر بن خطّاب|پسر خطّاب]] مى‏ ستاند كه اين دو مرا نزد پسرم بخيل مى‏ گردانند؟
+ابن‏ شِهاب گويد: هوشمندان عرب را در هنگام برخاستن فتنه پنج تن مى ‏شمردند و به آنان انديشمندان و چاره‏جويان عرب مى ‏گفتند: معاويه، عمرو بن عاص، قيس بن سعد، مغيرة بن شعبه و عبداللَّه بن بديل بن ورقاء. قيس و ابن‏ بديل همراه على‏ عليه السلام بودند و مغيره در طائف گوشه ‏گير بود و عمرو با معاويه بود.
+قيس گفته است: اگر از رسول‏ الله‏ صلى الله عليه و آله نشنيده بودم كه فريبكار و نيرنگباز در آتش است، نيرنگ بازترين اين امت بودم.
+در بخشندگى قيس اخبار بسيارى نقل شده كه سخن را با يادكرد آنها به درازا نمى ‏كشانيم.
+بارى، وقتى كه با على ‏عليه السلام براى خلافت بيعت كردند، قيس از ياران على‏ عليه السلام بود و در جنگ ‏ها او را همراهى مى ‏كرد. على ‏عليه السلام او را به فرمانروايى مصر گمارد. معاويه براى قيس نقشه كشيد، ولى كارى از پيش نبرد. از اين رو كوشيد تا على‏ عليه السلام را فريب دهد و چنين بنمايد كه قيس براى خونخواهى عثمان، با او همدست شده است. اين خبر به على‏ عليه السلام رسيد. محمد بن ابى‏ بكر و ديگران مدام از قيس نزد على‏ عليه السلام بدگويى كردند تا اينكه او را عزل كرد و مالک اشتر را به جاى او برگزيد. اما مالک اشتر در راه جان داد. على محمد بن ابى‏ بكر را به حكمرانى مصر گمارد، ولى مصر را از او گرفتند و او را كشتند.
+هنگامى كه قيس از فرمانروايى مصر بر كنار شد به مدينه رفت. مروان بن حكم امنيت او را به خطر انداخت، از اين رو به كوفه نزد على‏عليه السلام رفت و تا هنگامى كه على‏عليه السلام را كشتند همراه او بود. پس از كشته شدن على‏عليه السلام، قيس به حسن‏عليه السلام پيوست و فرمانده مقدمه لشكر حسن‏ عليه السلام در برابر معاويه بود. چون حسن‏ عليه السلام با معاويه بيعت (صلح) كرد، قيس نيز با معاويه بيعت كرد و به مدينه بازگشت.<ref>اسد الغابة: ج ۴ ص ۲۱۵.</ref>
+'''۳. ابن‏ حجر عسقلانى'''
+ابن ‏حجر در «الاصابة» مى ‏گويد: قيس مردى بزرگ‏اندام و خوبروى و بلندبالا بود، و چون بر الاغى مى ‏نشست پاهايش بر زمين كشيده مى ‏شد. واقدى گويد: قيس بخشنده و بزرگوار و هوشمند بود. ابوعمر گويد: قيس يكى از فاضلان جليل و هوشمندان عرب و با دليرى و مردانگى و كرم، اهل نظر و برنامه ‏ريزى در جنگ ‏ها بود. او و پدرش و جدّش بى ‏هيچ سخنى بزرگ قوم خود بودند.
+ابن ‏مبارک، از ابن‏ عُيَينه، از موسى بن ابى ‏عيسى روايت كرده كه مردى سى هزار (درهم يا دينار) از قيس وام گرفت. چون خواست كه وام خود را باز پس دهد، قيس از گرفتنش خوددارى كرد.
+قيس در تمام جنگ ‏هاى پيامبر صلى الله عليه و آله آن حضرت را همراهى كرد و در همه نبردهاى على‏ عليه السلام همراه او بود.<ref>الاصابة: ج ۳ ص ۲۳۹.</ref>
 == پانویس ==