آيه ۷۱ احزاب و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی غدیر
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۶ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱۴: خط ۱۴:
| ترجمه صوتی = ترجمه ۷۱ احزاب.mp3
| ترجمه صوتی = ترجمه ۷۱ احزاب.mp3
}}
}}
غدير همان اندازه كه يک اعتقاد بود يک دستور نيز بود.
'''آیه ۷۱ سوره احزاب''' آیه‌ای در [[خطبه غدیر]] که با اتکا به آن راه رستگاری ابدی اطاعت از خدا، رسول صلی الله علیه و آله و [[معصومین علیهم السلام|ائمه علیهم السلام]] نشان داده شده است.


دستورى به گستردگى جوانب مختلف آن، كه مجموعه‏ اى از ايمان و اطاعت و پيمان در يک سو و حمد و سپاس و تشكر از اين نعمت در سوى ديگرِ آن به چشم مى ‏خورد.
موقعیت آیه ۷۱ سوره احزاب در متن [[خطبه غدیر]] توسط برخی محققان چنین تصویر شده است: در آخر خطبه غدير، پيامبر صلى الله عليه و آله به تشويق مردم برای [[بیعت|بيعت]] پرداخت، بعد از آنكه از آنان اقرار زبانی گرفت. پیامبر برای این کار از رستگارى و سعادت بزرگ، كه هدف همه انسان‏‌هاست، سخن می‌گوید و راه رسیدن به آن را يک راه می‌داند که از نظر او وظيفه مردم است كه آن را دنبال كنند.


اين فرامين خاص كه در غدير به مردم داده شد وظايف آنان را در آن مقطع خاص به عنوان مقدمه‏ اى براى آينده ‏ها تعيين كرد.
از تحلیل اعتقادی آیه ۷۱ سوره احزاب در متن خطبه غدیر نکاتی برداشت شده است: اینکه اطاعت از ائمه علیهم السلام به اطاعت خدا و رسولش گره خورده است؛ اینکه سعادت ابدی فقط با اطاعت از خدا و رسول و ائمه علیهم السلام حاصل می‌شود و اطاعت هر كس ديگرى به‌جز [[معصومین علیهم السلام|معصومان‏ عليهم السلام]] نه‌تنها راه سعادت نيست، بلكه گرفتاری در شقاوت است؛ زيرا معناى انحصار اطاعت در عده‌‏اى خاص آن است كه هر راهى غير راه معصومان‏ عليهم السلام يا انحراف است و يا سير قهقرايى.


بسيار جالب است كه آيات قرآن پشتيبانِ اين اوامر غديرى است كه مستقيماً در كلام پيامبر صلى الله عليه و آله بدان ها استشهاد شده است.
==آیه‌ای در خطبه غدیر==
آیه ۷۱ سوره احزاب از جمله آیاتی است که در متن [[خطبه غدیر]] آمده است. بستر استفاده از این آیه چنین تصویر شده است: غدير همان اندازه كه يک اعتقاد بود يک دستور نيز بود؛ دستورى به گستردگى جوانب مختلف آن، كه مجموعه‌‏اى از [[ایمان]]، اطاعت و پيمان در يک سو و حمد و سپاس از اين نعمت در سوى ديگرِ آن به‌چشم مى‏‌خورد. اين فرامين خاص كه در غدير به مردم داده شد وظايف آنان را در آن مقطع خاص به‌عنوان مقدمه‌‏اى براى آينده تعيين كرد.


آياتى كه به اين عنوان در غدير به صورت تركيب و تضمين در كلام حضرت ديده مى‏ شود ۱۰ آيه است، كه يكى از آنها آيه ۷۱ سوره احزاب است:
آيات پشتيبانِ اوامر غديرى مستقيماً در كلام پيامبر صلى الله عليه و آله آمده است. آياتى كه به اين عنوان در غدير به‌صورت تركيب و تضمين در كلام حضرت ديده مى‌‏شود ۱۰ آيه است.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۱۹۷.</ref> یکی از این آیات، آیه ۷۱ سوره احزاب است:


{{قرآن|يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمالَكُمْ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَ مَنْ يُطِعِ اللَّه وَ رَسُولَهُ فَقَدْ فازَ فَوْزاً عَظِيماً}}:
{{قرآن|يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمالَكُمْ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَ مَنْ يُطِعِ اللَّه وَ رَسُولَهُ فَقَدْ فازَ فَوْزاً عَظِيماً|ترجمه=اعمال شما را اصلاح مى‏‌نمايد و گناهانتان را مى‏‌آمرزد؛ و هر كس از خدا و رسولش اطاعت كند به رستگارى بزرگ دست يافته است}}.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۲۰۷.</ref>


«اعمال شما را اصلاح مى‏ نمايد و گناهانتان را مى‏ آمرزد؛ و هر كس از خدا و رسولش اطاعت كند به رستگارى بزرگ دست يافته است».
== آیه در متن خطبه ==
آیه ۷۱ سوره احزاب در متن خطبه غدیر چنین روایت شده است: {{متن عربی|مَعاشِرَ النّاسِ، مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ عَلِيّاً وَ الاَئِمَّةَ الَّذينَ ذَكَرْتُهُمْ فَقَدْ فازَ فَوْزاً عَظيماً|ترجمه=اى مردم، هركس خدا و رسولش و على و امامانى را كه ذكر كردم اطاعت كند به رستگارى بزرگ دست يافته است}}.<ref>اسرار غدیر، ص۱۶۰، بخش۱۱.</ref>


اين آيه از چهار بُعد قابل بررسى است:
== موقعیت تاریخی ==
===متن خطبه غدير===
موقعیت آیه ۷۱ سوره احزاب در متن [[خطبه غدیر]] توسط برخی محققان چنین تصویر شده است: در آخر خطبه غدير، پيامبر صلى الله عليه و آله به تشويق مردم برای [[بیعت|بيعت]] پرداخت، بعد از آنكه از آنان اقرار زبانی گرفت. پیامبر برای این کار از رستگارى و سعادت بزرگ، كه هدف همه انسان‏‌هاست، سخن می‌گوید و راه رسیدن به آن را يک راه می‌داند که از نظر او وظيفه مردم است كه آن را دنبال كنند. او اين راه را با استفاده از آيه ۷۱ سوره احزاب، به‌صورت تفسير‌ی در كلامش معرفی می‌کند.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۲۰۷.</ref>
{{متن عربی|مَعاشِرَ النّاسِ، مَنْ يُطِعِ اللَّه وَ رَسُولَهُ وَ عَلِيّاً وَ الائِمَّةَ الَّذينَ ذَكَرْتُهُمْ فَقَدْ فازَ فَوْزاً عَظيماً}}:


اى مردم، هر كس از خدا و پيامبرش و على و امامانى كه ذكر كردم اطاعت كند به رستگارى عظيم رسيده است.<ref>اسرار غدیر: ص۱۶۰ بخش۱۱.</ref>
== موقعيت قرآنى آیه ==
زمينه آيه ۷۱ سوره احزاب در قرآن موضوع تعليم و اطاعت محض از فرمان‌های خدا و رسول است. این موضوع از آيه ۶۹ این سوره آغاز مى‏‌شود كه مى‏‌فرمايد: «مانند آزارگران موسى ‏عليه السلام نباشيد كه درباره خداوند سخن ناروا گفتند [و درخواست رؤيت خدا را نمودند] خدا او را از گفته آنان برى نمود و اين گفتار آنان به عظمت آن حضرت در پيشگاه الهى لطمه‏ اى نزد». آنگاه به مؤمنان دستور مى‌‏دهد كه سخن به حق و درست بگويند تا اعمال آنان را اصلاح كند و گناهانشان را ببخشايد. به‌عنوان نتيجه‌گيرى از مسايل مربوط به آزارگران حضرت موسى‏ عليه السلام و آنچه بايد امت پيامبر صلى الله عليه و آله پيش بگيرند، اطاعت خدا و رسول را تنها راه چاره اعلام مى‏‌شود.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۲۰۷-۲۰۸.</ref>


===موقعیت تاریخی===
== تحليل اعتقادى آیه ==
آخرين كلمات خطبه غدير است و پيامبر صلى الله عليه و آله در حال تشويق مردم به بيعت است، بعد از آنكه اقرار لسانى از مردم را گرفته است.
برخی محققان آیه ۷۱ سوره احزاب در متن [[خطبه غدیر]] را چنین تحلیل اعتقادی کرده‌اند:


رستگارى و سعادت بزرگ را كه هدف همه انسان‏ هاست مطرح مى ‏كند و براى رسيدن به اين سر منزل مقصود يک راه نشان مى ‏دهد و وظيفه مردم مى‏ داند كه آن را دنبال كنند و اين راه را در قالب نيمى از آيه ۷۱ سوره احزاب به صورت تفسير گونه ‏اى در كلام مباركش تضمين فرموده است.
=== الحاق اطاعت ائمه علیهم السلام به خدا و رسول صلی الله علیه و آله ===
===موقعيت قرآنى===
تفسير ضمنی پيامبر صلى الله عليه و آله از این آیه تعيين كسانى است كه اطاعت آنان رستگارى بزرگ است. در قرآن فقط خدا و رسول ذكر شده‌‏اند و پيامبر صلى الله عليه و آله با آوردن حرف عطف (واو) اطاعت دوازده امام ‏عليهم السلام را كه در غدير معرفى شدند به اطاعت آنان ملحق نموده است. در آخرين بخش خطابه غدير، آن حضرت [[معصومین علیهم السلام|دوازده امام ‏عليهم السلام]] را به‌صورت دقيق‌‏ترى (با بردن نام [[امام حسن علیه السلام|امام حسن]] و [[امام حسین علیه السلام|امام حسين]] ‏عليهما السلام) معرفی می‌کند. در این قسمت از خطبه، عبارت «امامانى كه ذكر كردم» اشاره به همين موارد پیش گفته در خطبه بوده است.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۲۰۸.</ref>
زمينه اين آيه در قرآن مسئله تعليم و اطاعت محض از فرامين خدا و رسول است و از آيه ۶۹ آغاز مى‏ شود كه مى‏ فرمايد:


«مانند اذيت كنندگان حضرت موسى ‏عليه السلام نباشيد كه درباره خداوند سخن ناروا گفتند (و درخواست رؤيت خدا را نمودند).
=== حصول سعادت ابدی فقط با اطاعت از خدا و رسول و ائمه علیهم السلام ===
تنها كسانى كه اطاعت محض از آنان سعادت ابدى است خدا و [[معصومین علیهم السلام|معصومان‏ عليهم السلام]] هستند. اين انحصار به‌خاطر عصمت آنان است و چون ديگران چنين مقامى ندارند چنان حقى هم نخواهند داشت. اميرالمؤمنين ‏عليه السلام مى‌فرمايد: نه در معصيت خدا مى‏‌توان از كسى اطاعت كرد و نه از كسى كه معصيت خدا را مرتكب مى‌‏شود اطاعت جايز است. اطاعت مخصوص خدا و رسول و اولى ‏الامر است. خداوند به اطاعت رسولش امر کرده، زيرا معصوم و مطهر است و به معصيت خدا امر نمى‏‌كند؛ و به اطاعت اولى ‏الامر دستور داده، زيرا آنان معصوم و پاک هستند و به معصيت خدا امر نمى‏‌كنند.<ref>بحارالانوار، ج۷۵، ص۳۳۸، ح۸.</ref>


خدا او را از گفته آنان برى نمود و اين گفتار آنان به عظمت آن حضرت در پيشگاه الهى لطمه‏ اى نزد».
لازمه حکم بالا این است که اطاعت هر كس ديگرى به‌جز [[معصومین علیهم السلام|معصومان‏ عليهم السلام]] نه‌تنها راه سعادت نيست، بلكه گرفتاری در شقاوت است؛ زيرا معناى انحصار اطاعت در عده‌‏اى خاص آن است كه هر راهى غير راه معصومان‏ عليهم السلام يا انحراف است و يا سير قهقرايى.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۲۰۹.</ref>
 
آنگاه به مؤمنين دستور مى ‏دهد كه سخن به حق و درستى بگويند تا اعمال آنان را اصلاح كند و گناهانشان را ببخشايد.
 
به عنوان نتيجه گيرى از مسايل مربوط به اذيت كنندگان حضرت موسى‏ عليه السلام و آنچه بايد امت پيامبر صلى الله عليه و آله پيش بگيرند اطاعت خدا و رسول را تنها راه چاره اعلام مى‏ نمايد.
===تحليل اعتقادى===
تفسيرى كه پيامبر صلى الله عليه و آله به صورت ضمنى درباره اين آيه فرموده تعيين كسانى است كه اطاعت آنان رستگارى بزرگ است.
 
در قرآن فقط خدا و رسول ذكر شده ‏اند و پيامبر صلى الله عليه و آله با آوردن حرف عطف (واو) اطاعت دوازده امام ‏عليهم السلام را كه در غدير معرفى شدند به اطاعت آنان ملحق نموده است.
 
در آخرين بخش خطابه غدير، آن حضرت دوازده امام ‏عليهم السلام را به صورت دقيق ‏ترى در چندين عبارت تعيين فرمود و حتى نام امام حسن و امام حسين ‏عليهما السلام را برد. اكنون كه مى‏ فرمايد:
 
«امامانى كه ذكر كردم» اشاره به همين موارد است.
===اطاعت فقط از معصومين ‏عليهم السلام===
تفسيرى كه پيامبر صلى الله عليه و آله درباره اين آيه فرموده به دو جهت باز مى‏ گردد:
 
يكى اينكه تنها كسانى كه اطاعت محض از آنان سعادت ابدى است خدا و معصومين‏ عليهم السلام هستند، و اين انحصار به خاطر عصمت آنان است و چون ديگران چنين مقامى ندارند چنان حقى هم نخواهند داشت.
 
اميرالمؤمنين ‏عليه السلام مى ‏فرمايد: نه در معصيت خدا مى‏ توان از كسى اطاعت كرد و نه از كسى كه معصيت خدا را مرتكب مى ‏شود اطاعت جايز است. اطاعت مخصوص خدا و رسول و اولى ‏الامر است.
 
خداوند به اطاعت رسولش امر فرموده زيرا معصوم و مطهر است و به معصيت خدا امر نمى‏ كند؛ و به اطاعت اولى ‏الامر دستور داده زيرا آنان معصوم و مطهرند و به معصيت خدا امر نمى‏ كنند.<ref>بحارالانوار: ج۷۵ ص۳۳۸ ح۸.</ref>
 
دوم اينكه اطاعت هر كس ديگرى به جز معصومين‏ عليهم السلام نه تنها راه سعادت نيست، بلكه شقاوت محض است، زيرا معناى انحصار اطاعت در عده‏اى خاص همين است؛ و لازمه‏ اش آن است كه هر راهى غير راه معصومين‏ عليهم السلام يا انحراف است و يا سير قهقرايى.
 
مجموع اين دو جهت هشدارى است به ما براى شناخت بيشتر راه معصومين ‏عليهم السلام و فرامينشان از يک سو، و شناسايى دقيق‏ تر دشمنان ائمه‏ عليهم السلام و راهشان، تا فوز عظيم و سعادت ابدى را براى دنيا و آخرت خود تضمين كرده باشيم.
 
== منبع ==
غدیر در قرآن: ج۲ ص۲۰۷-۲۰۹.
 
==تیتر==
 
'''آیه ۷۱ سوره احزاب''' آیه‌ای استفاده‌شده در [[خطبه غدیر]] که رستگاری را در گرو اطاعت و تسليم در برابر خدا، رسولش، امیرالمؤمنین و امامان علیهم السلام دانسته است.
 
برخی محققان بستر استفاده از آيه ۷۱ سوره احزاب در رخداد غدیر را چنین توصیف کرده‌اند: پيامبر صلى الله عليه و آله در قسمتی از يازدهمين و آخرين بخش از [[خطبه غدیر]]، پذيرفتن [[ولایت ائمه علیهم السلام|ولایت]] و [[بیعت]] در غدير را مساوى [[بهشت]] دانست.
 
در آخرين بخش از خطبه غدير، مردم همچنان در حال شنیدن خطبه حضرت بودند. پایان‌بندی اين خطابه بلند، بيان چکیده‌ای کلی از فضايل امیرالمؤمنین عليه السلام بود كه پيامبر صلى الله عليه و آله در يک جمله بالاترين فضيلت را براى امیرالمؤمنین علیه السلام با استفاده از قرآن بيان كرد: از يک سو، نزول فضائل على‏ عليه السلام در [[ارتباط غدیر با قرآن|قرآن]] را به‌ميان آورد و از سوى ديگر مناقب آن حضرت را فراتر از آن دانست كه در يک مجلس قابل ذكر باشد. سپس با توجه به گستردگى فضايل على ‏عليه السلام، دستور پذيرفتن آنها را از اصحاب معرفت به ما داد.
 
بعد از آن، بار ديگر با اشاره به قسمتی از آيه ۷۱ سوره احزاب {{قرآن|وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَقَدْ فازَ فَوْزاً عَظيماً|ترجمه=و هركس خدا و پيامبرش را فرمان برد، قطعاً به رستگارى بزرگى نايل آمده است.}} بر اطاعت، ولايت‌پذيرى و تسليم در برابر خدا، رسولش، امیرالمؤمنین و امامان علیهم السلام تأكيد كردند: {{متن عربی|مَعاشِرَ النّاسِ، مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ عَلِيّاً وَ الاَئِمَّةَ الَّذينَ ذَكَرْتُهُمْ فَقَدْ فازَ فَوْزاً عَظيماً|ترجمه=اى مردم، هركس خدا و رسولش و على و امامانى را كه ذكر كردم اطاعت كند به رستگارى بزرگ دست يافته است}}.<ref>واقعه قرآنى غدير، ص۱۰۸؛ سخنرانى استثنائى غدير، ص۲۳۳-۲۴۲.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۸۷: خط ۵۲:
==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
* '''اسرار غدیر'''؛ محمدباقر انصاری، تهران: نشر تک، ۱۳۸۴ش.
* '''بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار'''؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
* '''سخنرانی استثنائی غدیر'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.
* '''سخنرانی استثنائی غدیر'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.
* '''واقعه قرآنی غدیر: گزارش سفر یک‌ماهه پیامبر برای اعلان ولایت در سایه آیات قرآنی'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.
* '''واقعه قرآنی غدیر: گزارش سفر یک‌ماهه پیامبر برای اعلان ولایت در سایه آیات قرآنی'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}
[[رده:قرآن و غدیر]]
[[رده:قرآن و غدیر]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۸:۲۸

آيه ۷۱ احزاب و غدیر
آيه ۷۱ احزاب و غدیر
مشخصات آیه
نام سورهاحزاب
شماره آیه۷۱
جزء۲۲
محتوای آیه
مکان نزولمدینه
موضوعرستگاری در گرو اطاعت و تسليم در برابر خدا، رسولش، امیرالمؤمنین و امامان علیهم السلام
ترتیل آیه
ترجمه صوتی

آیه ۷۱ سوره احزاب آیه‌ای در خطبه غدیر که با اتکا به آن راه رستگاری ابدی اطاعت از خدا، رسول صلی الله علیه و آله و ائمه علیهم السلام نشان داده شده است.

موقعیت آیه ۷۱ سوره احزاب در متن خطبه غدیر توسط برخی محققان چنین تصویر شده است: در آخر خطبه غدير، پيامبر صلى الله عليه و آله به تشويق مردم برای بيعت پرداخت، بعد از آنكه از آنان اقرار زبانی گرفت. پیامبر برای این کار از رستگارى و سعادت بزرگ، كه هدف همه انسان‏‌هاست، سخن می‌گوید و راه رسیدن به آن را يک راه می‌داند که از نظر او وظيفه مردم است كه آن را دنبال كنند.

از تحلیل اعتقادی آیه ۷۱ سوره احزاب در متن خطبه غدیر نکاتی برداشت شده است: اینکه اطاعت از ائمه علیهم السلام به اطاعت خدا و رسولش گره خورده است؛ اینکه سعادت ابدی فقط با اطاعت از خدا و رسول و ائمه علیهم السلام حاصل می‌شود و اطاعت هر كس ديگرى به‌جز معصومان‏ عليهم السلام نه‌تنها راه سعادت نيست، بلكه گرفتاری در شقاوت است؛ زيرا معناى انحصار اطاعت در عده‌‏اى خاص آن است كه هر راهى غير راه معصومان‏ عليهم السلام يا انحراف است و يا سير قهقرايى.

آیه‌ای در خطبه غدیر

آیه ۷۱ سوره احزاب از جمله آیاتی است که در متن خطبه غدیر آمده است. بستر استفاده از این آیه چنین تصویر شده است: غدير همان اندازه كه يک اعتقاد بود يک دستور نيز بود؛ دستورى به گستردگى جوانب مختلف آن، كه مجموعه‌‏اى از ایمان، اطاعت و پيمان در يک سو و حمد و سپاس از اين نعمت در سوى ديگرِ آن به‌چشم مى‏‌خورد. اين فرامين خاص كه در غدير به مردم داده شد وظايف آنان را در آن مقطع خاص به‌عنوان مقدمه‌‏اى براى آينده تعيين كرد.

آيات پشتيبانِ اوامر غديرى مستقيماً در كلام پيامبر صلى الله عليه و آله آمده است. آياتى كه به اين عنوان در غدير به‌صورت تركيب و تضمين در كلام حضرت ديده مى‌‏شود ۱۰ آيه است.[۱] یکی از این آیات، آیه ۷۱ سوره احزاب است:

Ra bracket.png يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمالَكُمْ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَ مَنْ يُطِعِ اللَّه وَ رَسُولَهُ فَقَدْ فازَ فَوْزاً عَظِيماً؛ اعمال شما را اصلاح مى‏‌نمايد و گناهانتان را مى‏‌آمرزد؛ و هر كس از خدا و رسولش اطاعت كند به رستگارى بزرگ دست يافته است La bracket.png.[۲]

آیه در متن خطبه

آیه ۷۱ سوره احزاب در متن خطبه غدیر چنین روایت شده است: «مَعاشِرَ النّاسِ، مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ عَلِيّاً وَ الاَئِمَّةَ الَّذينَ ذَكَرْتُهُمْ فَقَدْ فازَ فَوْزاً عَظيماً؛ اى مردم، هركس خدا و رسولش و على و امامانى را كه ذكر كردم اطاعت كند به رستگارى بزرگ دست يافته است».[۳]

موقعیت تاریخی

موقعیت آیه ۷۱ سوره احزاب در متن خطبه غدیر توسط برخی محققان چنین تصویر شده است: در آخر خطبه غدير، پيامبر صلى الله عليه و آله به تشويق مردم برای بيعت پرداخت، بعد از آنكه از آنان اقرار زبانی گرفت. پیامبر برای این کار از رستگارى و سعادت بزرگ، كه هدف همه انسان‏‌هاست، سخن می‌گوید و راه رسیدن به آن را يک راه می‌داند که از نظر او وظيفه مردم است كه آن را دنبال كنند. او اين راه را با استفاده از آيه ۷۱ سوره احزاب، به‌صورت تفسير‌ی در كلامش معرفی می‌کند.[۴]

موقعيت قرآنى آیه

زمينه آيه ۷۱ سوره احزاب در قرآن موضوع تعليم و اطاعت محض از فرمان‌های خدا و رسول است. این موضوع از آيه ۶۹ این سوره آغاز مى‏‌شود كه مى‏‌فرمايد: «مانند آزارگران موسى ‏عليه السلام نباشيد كه درباره خداوند سخن ناروا گفتند [و درخواست رؤيت خدا را نمودند] خدا او را از گفته آنان برى نمود و اين گفتار آنان به عظمت آن حضرت در پيشگاه الهى لطمه‏ اى نزد». آنگاه به مؤمنان دستور مى‌‏دهد كه سخن به حق و درست بگويند تا اعمال آنان را اصلاح كند و گناهانشان را ببخشايد. به‌عنوان نتيجه‌گيرى از مسايل مربوط به آزارگران حضرت موسى‏ عليه السلام و آنچه بايد امت پيامبر صلى الله عليه و آله پيش بگيرند، اطاعت خدا و رسول را تنها راه چاره اعلام مى‏‌شود.[۵]

تحليل اعتقادى آیه

برخی محققان آیه ۷۱ سوره احزاب در متن خطبه غدیر را چنین تحلیل اعتقادی کرده‌اند:

الحاق اطاعت ائمه علیهم السلام به خدا و رسول صلی الله علیه و آله

تفسير ضمنی پيامبر صلى الله عليه و آله از این آیه تعيين كسانى است كه اطاعت آنان رستگارى بزرگ است. در قرآن فقط خدا و رسول ذكر شده‌‏اند و پيامبر صلى الله عليه و آله با آوردن حرف عطف (واو) اطاعت دوازده امام ‏عليهم السلام را كه در غدير معرفى شدند به اطاعت آنان ملحق نموده است. در آخرين بخش خطابه غدير، آن حضرت دوازده امام ‏عليهم السلام را به‌صورت دقيق‌‏ترى (با بردن نام امام حسن و امام حسين ‏عليهما السلام) معرفی می‌کند. در این قسمت از خطبه، عبارت «امامانى كه ذكر كردم» اشاره به همين موارد پیش گفته در خطبه بوده است.[۶]

حصول سعادت ابدی فقط با اطاعت از خدا و رسول و ائمه علیهم السلام

تنها كسانى كه اطاعت محض از آنان سعادت ابدى است خدا و معصومان‏ عليهم السلام هستند. اين انحصار به‌خاطر عصمت آنان است و چون ديگران چنين مقامى ندارند چنان حقى هم نخواهند داشت. اميرالمؤمنين ‏عليه السلام مى‌فرمايد: نه در معصيت خدا مى‏‌توان از كسى اطاعت كرد و نه از كسى كه معصيت خدا را مرتكب مى‌‏شود اطاعت جايز است. اطاعت مخصوص خدا و رسول و اولى ‏الامر است. خداوند به اطاعت رسولش امر کرده، زيرا معصوم و مطهر است و به معصيت خدا امر نمى‏‌كند؛ و به اطاعت اولى ‏الامر دستور داده، زيرا آنان معصوم و پاک هستند و به معصيت خدا امر نمى‏‌كنند.[۷]

لازمه حکم بالا این است که اطاعت هر كس ديگرى به‌جز معصومان‏ عليهم السلام نه‌تنها راه سعادت نيست، بلكه گرفتاری در شقاوت است؛ زيرا معناى انحصار اطاعت در عده‌‏اى خاص آن است كه هر راهى غير راه معصومان‏ عليهم السلام يا انحراف است و يا سير قهقرايى.[۸]

پانویس

  1. غدیر در قرآن، ج۲، ص۱۹۷.
  2. غدیر در قرآن، ج۲، ص۲۰۷.
  3. اسرار غدیر، ص۱۶۰، بخش۱۱.
  4. غدیر در قرآن، ج۲، ص۲۰۷.
  5. غدیر در قرآن، ج۲، ص۲۰۷-۲۰۸.
  6. غدیر در قرآن، ج۲، ص۲۰۸.
  7. بحارالانوار، ج۷۵، ص۳۳۸، ح۸.
  8. غدیر در قرآن، ج۲، ص۲۰۹.

منابع

  • اسرار غدیر؛ محمدباقر انصاری، تهران: نشر تک، ۱۳۸۴ش.
  • بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
  • سخنرانی استثنائی غدیر؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.
  • واقعه قرآنی غدیر: گزارش سفر یک‌ماهه پیامبر برای اعلان ولایت در سایه آیات قرآنی؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.