آيه ۱۳ حجرات و غدیر

آیه ۱۳ حجرات و غدیر

مشخصات آیه
نام سوره	حجرات
شماره آیه	۱۳
جزء	۲۶
محتوای آیه
مکان نزول	مدینه
موضوع	ارجمندترين کسان نزد خدا پرهيزگارترين آنهاست

آیه‌ای در متن صحیفه ملعونه دوم

به‌نقل منابع، آیه ۱۳ سوره حجرات از جمله آیاتی است که منافقان در متن صحیفه ملعونه دوم برای نقض حکم الهی غدیر از آن استفاده کردند. بستر استفاده از این آیه در این رخداد چنین تحلیل شده است: نكته اساسى در خطابه غدیر، كه دست دشمنان را برای تسلط بعد از پیامبر بست، تعيين خط امامت تا روز قيامت و انحصار آن در دوازده امام از نسل پيامبر صلى الله عليه و آله است. در برابر چنين اقدام الهی، يكى از ترفندهايى كه در صحيفه ملعونه دوم-  كه پس از غدير در مدينه و در خانه ابوبکر توسط رؤساى منافقین نوشته شد-  به‌كار گرفته شد استفاده از آيه‌ ۱۳ سوره حجرات از به‌عنوان دليل غصب خلافت بود كه: اِنَّ اَكْرَمُكُمْ عِنْدَ اللَّهِ اَتْقيكُمْ؛ در حقيقت ارجمندترين شما نزد خدا پرهيزگارترين شماست .

آیه در متن صحیفه

آیه ۱۳ سوره حجرات در متن صحیفه ملعونه دوم چنین آمده است: اين نوشته‌‏اى است كه عده‌اى از اصحاب محمد رسول اللَّه از مهاجران و انصار بر آن متفق شدند، همانان كه خداوند آنان را در كتاب خويش به لسان پيامبرش مدح كرده است. اما بعد، خداوند با منت و كَرَم خود محمد را بر همه مردم مبعوث نمود براى دينى كه براى بندگانش انتخاب كرده بود. او وظيفه خود را ادا نمود و آنچه خدا به وى امر كرده بود تبليغ نمود و بر ما واجب كرد كه تمام آنها را بپا داريم... .اگر كسى ادعا كند كه او مستحق خلافت و امامت به‌دليل خويشاوندى با پيامبر است و خلافت منحصر در او و فرزندانش مى‌‏باشد، يعنى فرزند از پدر خلافت را ارث مى ‏برد و اين در هر زمانى ادامه دارد و هيچ كس جز اينان صلاحيت ندارد و تا روز قيامت سزاوار آنهاست، چنين كسى هم دروغ گفته است؛ هرچند كه نسب خويشاوندى نزديكى با پيامبر داشته باشد، زيرا خداوند فرموده است -و كلام خدا بر همه حاكم است-: در حقيقت ارجمندترين شما نزد خدا پرهيزگارترين شماست.

تحلیل اعتقادی چرایی استفاده از آیه

برخی محققان در تحلیل اعتقادی استفاده از آیه ۱۳ حجرات در متن صحیفه دوم توسط اصحاب سقیفه چنین گفته‌اند: يک آيه كلى را در برابر كلام صريح پيامبر صلى الله عليه و آله درباره غدیر قرار دادن به‌معناى جسارت به ساحت مقدس خدا و رسول اوست. خداوند كه خلافت را منحصر در دوازده امام علیهم السلام کرده در واقع آنان را با تقواترين مردم هر زمان معرفى کرده است. این در حالی است که در تاریخ سند و ادعایی به دست داده نشده که کسانی از اصحاب سقیفه یا خلفای بنی‌امیه و بنی‌عباس از ائمه علیهم السلام با تقواتر بوده باشند.

صحيفه ملعونه دوم اساس‌نامه سقيفه بود كه به‌عنوان يک برنامه دائمى بر ضد غدير و امامان برگزيده الهى تنظيم شد؛ به همين جهت، براى فريب مردم به آيات قرآن استشهاد كردند و از پايه‏‌هاى مسلَّم اسلام به‌عنوان ابزارى بر ضد فرمان‌های الهى استفاده کردند.

منابع

• بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
• ژرفای غدیر؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۳ش.
• غدیر در قرآن، قرآن در غدیر؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.
• واقعه قرآنی غدیر: گزارش سفر یک‌ماهه پیامبر برای اعلان ولایت در سایه آیات قرآنی؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.