آيه ۷۱ اسراء و غدیر
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| نام سوره | اسراء |
| شماره آیه | ۷۱ |
| جزء | ۱۵ |
| محتوای آیه | |
| مکان نزول | مکه |
| موضوع | امیرالمؤمنین امامی که شیعیان در قیامت با او خوانده می‌شوند |
| ترتیل آیه ترجمه صوتی | |
آیه ۷۱ سوره اسراء از جمله آیاتی است که در ادعیه مربوط به غدیر آمده و در آن امیرالمؤمنین علیه السلام امامی است که شیعیان در روز قیامت با او خوانده می‌شوند.
به‌گزارش برخی منابع، آیه ۷۱ سوره اسراء در قسمتی از دعای بعد از نماز روز عيد غدير آمده است. از اين قسمت دعاى غدير دو نكته درباره اين آیه به‌دست داده شده است: اول، اینکه امامت پرهیزکاران بايد تا قيامت ادامه يابد؛ دوم، اینکه آثار اصلى غدير در روز قيامت ظاهر مىشود: در آن روز غديريان را با امامانشان فرا مىخوانند؛ امام آنان با ديگران قابل مقايسه نخواهند بود. در آن روز است كه آنان از انتخاب الهى خرسند و سرفراز خواهند شد.
آیه‌ای در متن یک دعای غدیری
به‌گفته برخی محققان، آیه ۷۱ سوره اسراء آیه‌ای است که در متن یکی از ادعیه مربوط به غدیر آمده است. يكى از جلوههاى قرآنى غدير دعاها و زياراتى است كه در آنها به تبيين و تفسير آيات مربوط به واقعه غدیر پرداخته شده است. در بسيارى از دعاها و زيارات -به‌خصوص آنچه مربوط به شب و روز غدير است- ناگفتههايى از مسئله غدير به‌چشم مىخورد كه در هيچ روايت ديگرى يافت نمىشود. در مواردى شأن نزول آيات و در مواردى استشهاد به آيههاى قرآن و در مواردى مصداق قرار دادن غدير براى آيه مزبور مطرح شده است.[۱]
از جمله اين موارد قسمتی از آیه ۷۱ سوره اسراء است:[۲] 
يَوْمَ نَدْعُوا كُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ؛ روزى كه هر گروه از مردم را به پيشوايانشان بخوانيم 
که در کنار آیه ۷۴ سوره فرقان در دعایی مربوط به غدیر آمده است.
آیه در متن دعا
به‌گزارش برخی منابع، آیه ۷۱ سوره اسراء در قسمتی از دعای بعد از نماز روز عيد غدير چنین آمده است: «فَاسْأَلُكَ يا رَبِّ تَمامَ ما انْعَمْتَ عَلَيْنا ، وَ اجْعَلْ لَنا مِنَ الْمُتَّقينَ اماماً الى يَوْمِ الّدينِ، يَوْمَ يُدْعى كُلَّ اناسٍ بِامامِهِمْ؛ پروردگارا، از تو مىخواهم نعمتت را بر ما كامل كنى... و براى ما از پرهیزکاران امامى تا روز قيامت قرار دهى، همان روزى كه هر گروه از مردم با امامشان صدا زده مىشوند».[۳]
تحلیل اعتقادى آیه در دعا
آیه ۷۱ سوره اسراء در دعای بعد از نماز روز عيد غدير به‌صورت تضمين در كلام گنجانده شده است؛ با تغيير عبارت «نَدْعُوا» در آیه به «يُدْعى». از اين قسمت دعاى غدير دو نكته درباره اين آیه به‌دست داده شده است:
امامت پرهیزکاران تا قيامت
امامت پرهیزکاران بايد تا قيامت ادامه يابد؛ زیرا خداوند در آیه ۷۱ اسراء فرموده است: «هر گروهى از مردم را با امامشان صدا مىزنيم»؛ بنابراين، همه نسلها بايد امامى از پرهیزکاران داشته باشند که تا در روز قيامت پاسخگوى نداى الهى باشند.[۴]
سرفرازى پيروان غدير در قيامت
آثار اصلى غدير در روز قيامت ظاهر مىشود: در آن روز غديريان را با امامانشان فرا مىخوانند؛ امام آنان با ديگران قابل مقايسه نخواهند بود. در آن روز است كه آنان از انتخاب الهى خرسند و سرفراز خواهند شد. در حديث آمده است: روز قيامت، خداوند عزوجل امامان هدايت و چراغهاى تاريكى و عَلَمهاى تقوا، يعنى اميرالمؤمنين، امام حسن و امام حسين عليهم السلام، را صدا مىزند. سپس به آنان گفته مىشود: شما و شيعيانتان از صراط عبور كنيد و بدون حساب وارد بهشت شويد.[۵]
در روایتی دیگر چنین آمده است: پس از غدير، منافقان در خلوت همچنان اقرار به شكست خود و عظمت ماجراى غدير مى‌کردند. اين شكست كينه آنان را می‌افزود، ولى چون خود را از هر کاری عاجز مى‌ديدند براى خالى‌كردن خشم خود حقایق را مسخره می‌کردند. در نمونه‌ای، در حالى كه عده‌اى از آنان كنار يكديگر جمع شده بودند و از آنچه اتفاق افتاده بود تأسف مىخوردند، سوسمارى از كنار آنان عبور كرد. يكى از آنان گفت: «اى كاش محمد اين سوسمار را به جاى على امير ما قرار مى‌داد»! ابوذر سخن آنان را شنيد و براى پيامبر صلى الله عليه و آله نقل كرد. حضرت سراغ آنان فرستاد و آنان را حاضر نمود و خبر ابوذر را برايشان بازگو كرد.
آنان در حالى كه ابوذر را در برابر خود مى‌ديدند انكار كردند و بر اين انكار خود قسم ياد كردند! ولى از طرف خداوند بار ديگر آيه ۷۴ سوره توبه در ردّ آنان آمد. سپس پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: «آسمان سايه نينداخته و زمين بر خود حمل نكرده راستگوتر از ابوذر». بعد از آن فرمود: «جبرئيل برايم خبر آورده كه روز قيامت قومى را مىآورند كه امام آنان سوسمار است!مواظب باشيد كه شما نباشيد». آنگاه آيه ۷۱ سوره اسراء را شاهد آورد و فرمود: خداوند تعالى مىفرمايد: يَوْمَ نَدْعُو كُلَّ اُناسٍ بِاِمامِهِمْ؛ روزى كه هر گروهى از مردم را با امامشان فرا مى‌خوانيم .[۶]
پانویس
منابع
- الإقبال بالأعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة؛ سید علی بن موسی بن طاووس، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم: مکتب الإعلام الإسلامی، ۱۴۱۸ق.
- بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
- عوالم العلوم و المعارف و الأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال؛ عبدالله بن نورالله بحرانى اصفهانى، تحقیق: محمدباقر موحد ابطحى اصفهانى، قم: مؤسسة الإمام المهدى علیه السلام، ۱۳۸۲ش.
- غدیر در قرآن، قرآن در غدیر؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.
- مناقب آل ابی‌طالب؛ محمد بن علی بن شهرآشوب مازندرانی، تحقیق: محمدحسین آشتیانی و سید هاشم رسولی محلاتی، قم: مؤسسه انتشارات علامه، ۱۳۷۹ق.