آيه ۶۶ تا ۶۸ احزاب و غدیر

از دانشنامه غدیر

«يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِى النَّارِ يَقُولُونَ يا لَيْتَنا أَطَعْنَا اللَّه وَ أَطَعْنَا الرَّسُولاَ...»[۱]

اصحاب صحيفه در حجةالوداع پيمان‏ نامه خود را امضا كردند و كار خود را آغاز نمودند.

اين وِزر و بال عظيم كه در نامه اعمال خود گذاشتند براى ابوبكر كمتر از سه سال و براى عمر كمتر از پانزده سال روز شمار لذت دنيا داشت، و با پايان آن حسرت و ندامت آغاز شد.

اين حسرت و ندامت دامن گير تمام پيروان آنان نيز هست هنگامى كه مرگ به سراغ آنان آيد.

در اين باره خداوند مى ‏فرمايد:

«وَ قالَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَما تَبَرَّؤُا مِنَّا كَذلِكَ يُرِيهِمُ اللَّه أَعْمالَهُمْ حَسَراتٍ عَلَيْهِمْ وَ ما هُمْ بِخارِجِينَ مِنَ النَّارِ»[۲]:

«كسانى كه پيرو شده بودند گفتند: اى كاش براى ما بازگشتى بود تا از آنان بيزارى مى ‏جستيم همان گونه كه از ما بيزارى جستند. اين گونه خداوند اعمال آنان را نشانشان مى ‏دهد تا بر ايشان حسرت باشد و آنان از آتش خارج شدنى نيستند».

از ارتباط اين آيات با اصحاب صحيفه ملعونه سه نكته مهم استفاده مى‏ شود كه روايات مفصلى هم درباره آن آمده است:

بيزارى اصحاب صحيفه از يكديگر هنگام مرگ و در قيامت و حسرتشان بر گذشته سياه خود.

اما حسرت اصحاب صحيفه و پيروانشان:

در ميان شعله‏ هاى جهنم كه مزه تلخ غصب خلافت و ظلم به مقام ولايت را به اصحاب صحيفه و اهل سقیفه و پيروانشان خواهد چشاند، روزى است كه حسرت و ندامتشان به نقطه اوج مى‏ رسد.

آيات ۶۶ تا ۶۸ سوره احزاب در اين باره است:

«يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِى النَّارِ»: «روزى كه صورت‏ هاى آنان در آتش زير و رو مى ‏شود»، يعنى كسانى كه حق آل محمد عليهم السلام را غصب كردند.

«يَقُولُونَ يا لَيْتَنا أَطَعْنَا اللَّه وَ أَطَعْنَا الرَّسُولاَ»: «مى ‏گويند: اى كاش از خدا و رسول اطاعت مى ‏كرديم»، يعنى درباره اميرالمؤمنين ‏عليه السلام.

«وَ قالُوا رَبَّنا إِنَّا أَطَعْنا سادَتَنا وَ كُبَراءَنا فَأَضَلُّونَا السَّبِيلا»:

«مى ‏گويند: پروردگارا ! ما از سروران و بزرگان خود اطاعت كرديم و آنان ما را از راه درست به گمراهى انداختند»، منظور ابوبكر و عمر هستند، و سروران و بزرگان همان كسانى هستند كه ظلم بر اهل ‏بيت ‏عليهم السلام و غصب حقشان را آغاز كردند. و منظور از راه درست راه بهشت است كه همان راه اميرالمؤمنين ‏عليه السلام است.

سپس مى‏ گويند: «رَبَّنا آتِهِمْ ضِعْفَيْنِ مِنَ الْعَذابِ وَ الْعَنْهُمْ لَعْناً كَبِيراً»: «خدايا آنان را دو برابر عذاب نما و لعن بزرگى نثارشان فرما».[۳]

پانویس

  1. احزاب /  ۶۶ - ۶۸. غدير در قرآن: ج ۱ ص ۲۹۶.
  2. بقره /  ۱۶۷.
  3. بحار الانوار: ج ۳۰ ص ۱۵۲ ح ۷.