آيه ۸۲ انعام و غدیر
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| نام سوره | انعام |
| شماره آیه | ۸۲ |
| جزء | ۷ |
| محتوای آیه | |
| مکان نزول | مکه |
| موضوع | دوستان غدیر در امنیت و از هدایتیافتگان هستند |
| ترتیل آیه ترجمه صوتی | |
آیه ۸۲ سوره انعام آیهای تفسیرشده در خطبه غدیر که توصیفی از وضعیت دوستان غدیر است که برای آنان ایمنی وجود دارد و از جمله هدایتیافتگان هستند.
موقعیت تاریخی تفسیر آیه ۸۲ سوره انعام چنین ترسیم شده است: در قسمتی از خطبه پیامبر صلی الله علیه و آله در توصیفِ پذیرندگان ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام به این آیه اشاره میشود که وصفی از ایمان حضرت ابراهیم علیه السلام در برابر مشرکان است. این وصف قابل انطباق بر دوستان علی علیه السلام در برابر دشمنان آن حضرت است. در این آیه، ابراهیم علیه السلام با قوم خود به احتجاج برمیخیزد و اعلام میکند: من خدای یکتا را پذیرفتهام و درباره او هیچگونه شرکی را نمیپذیرم.
نتیجهگیری از این فرهنگ ابراهیمی در آیه ۸۲ سوره انعام این دانسته شده که پیامبر صلی الله علیه و آله در توصیف شیعیان علی علیه السلام فرموده و آن ایمان خالص و بدون شک و بدون ظلم و با حفظ فکری عادلانه و قضاوتی صحیح در عمق درون است که هم امنیت فکری آن و هم هدایتش ضمانت شده است.
آیهای تفسیرشده در غدیر بهطور صریح
آیه ۸۲ سوره انعام از جمله آیات تفسیرشده در غدیر دانسته شده است. بهگفته برخی محققان، در غدیر ۱۸ آیه قرآن بهصراحت تفسیر شده است؛ به این معنی که پیامبر صلی الله علیه و آله متن آیه را جداگانه در خطبه بیان کرده و قبل یا بعد از آن به تفسیرش پرداخته است. این موارد در مقابل آیاتی است که بهصورت تضمین در کلام و اقتباس در خطابه حضرت آمده است.[۱]
یکی از این آیات، آیه ۸۲ سوره انعام است: 
الَّذِینَ آمَنُوا وَ لَمْ یَلْبِسُوا إِیمانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولئِکَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدُونَ؛ کسانی که ایمان آوردهاند و ایمان خود را به شرک نمیآلایند، ایمنی از آن ایشان است و ایشان هدایتیافتگانند
.[۲]
آیه در متن خطبه
آیه ۸۲ سوره انعام در متن خطبه غدیر چنین گزارش شده است: الا انَّ اوْلِيائَهُمُ الَّذينَ وَصَفَهُمُ اللَّه عَزَّ وَ جَلَّ فَقالَ:الَّذِينَ آمَنُوا وَ لَمْ يَلْبِسُوا إِيمانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدُونَ؛ بدانيد كه دوستان اهل بيت كسانىاند كه خداوند آنان را توصيف نموده و فرموده است: كسانى كه ايمان آوردهاند و ايمانشان را با ظلم نپوشاندهاند، آناناند كه برايشان ایمنی است و آنان هدايتيافتگانند.[۳]
موقعیت تاریخی تفسیر آیه
موقعیت تاریخی تفسیر آیه ۸۲ سوره انعام چنین ترسیم شده است: در قسمتی از خطبه پیامبر صلی الله علیه و آله در توصیفِ پذیرندگان ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام به این آیه اشاره میشود که وصفی از ایمان حضرت ابراهیم علیه السلام در برابر مشرکان است. این وصف قابل انطباق بر دوستان علی علیه السلام در برابر دشمنان آن حضرت است. در این آیه، ابراهیم علیه السلام با قوم خود به احتجاج برمیخیزد و اعلام میکند: من خدای یکتا را پذیرفتهام و درباره او هیچگونه شرکی را نمیپذیرم.
سپس به آنان میفرماید: چگونه است که من به نظر شما باید از خدایان ساختگی شما که شریک خدای یکتا قرار دادهاید بترسم، ولی شما از این واهمهای ندارید که بدون دلیل به خدای یکتا شریک قائل شدهاید. آیا کدامیک از ما به آرامش فکر و ایمنی نزدیکتریم».[۴]
تحلیل اعتقادی آیه
درباره تحلیل اعتقادی تفسیر آیه ۸۲ سوره انعام در متن خطبه غدیر چنین گفته شده است: طبق تفسیر پیامبر صلی الله علیه و آله در خطبه غدیر مؤمنان به غدیر چنین میگویند: ای مؤمنان سقیفه، ما خدای یکتا و فرمانهای او درباره امامت و خلافت را پذیرفتهایم که علی علیه السلام را تعیین فرموده است. چگونه است که ما باید از مخالفت با سقیفه بترسیم، ولی شما از این که فرمان صریح الهی درباره ولایت را کنار زدید و در برابر فرمان خدا سقیفه را بدعت گذاردید نمیترسید. خود قضاوت کنید که کدام یک از ما دو گروه در برابر قضاوت الهی آرامش خواهیم داشت.
نتیجهگیری از این فرهنگ ابراهیمی در آیه این است که پیامبر صلی الله علیه و آله در توصیف شیعیان علی علیه السلام فرموده و آن ایمان خالص و بدون شک و بدون ظلم و با حفظ فکری عادلانه و قضاوتی صحیح در عمق درون است که هم امنیت فکری آن و هم هدایتش ضمانت شده است.[۵]
پانویس
منابع
- اسرار غدیر؛ محمدباقر انصاری، تهران: نشر تک، ۱۳۸۴ش.
- غدیر در قرآن، قرآن در غدیر؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.