ابن مکتوم قیسی

احمد بن عبدالقادر بن احمد بن مکتوم، معروف به تاج‌الدین ابومحمد القیسی، عالم و محدث مشهور بود که در اواخر سده هفتم هجری می‌زیست. او در ذی‌الحجه سال 682 به دنیا آمد و در سال 749 درگذشت. ابن مکتوم به جمع‌آوری و تألیف در زمینه‌های فقه، نحو و زبان عرب مشغول بود و از جمله آثار او می‌توان به تاریخ النحاة و الدر اللقیط من البحر المحیط اشاره کرد.

زندگینامه

ابن مکتوم در مصر به سر می‌برد و به علم حدیث و فنون آن علاقه داشت. او از اساتیدی چون نجیب و ابن علاق روایت کرده است. وی همچنین به تألیف تاریخ نحویان پرداخت و کتاب الدر اللقیط من البحر المحیط را از تفسیر قرآن تألیف کرد. این کتاب که در دو مجلد بود، اعراب البحر المحیط شیخ اثیرالدین را دربرداشت و به شام رسید و نسخه‌های آن نقل شد.

ابن مکتوم در فقه، نحو و زبان پیشرفت کرد و به تدریس و قضاوت نیز پرداخت. او از البهاء بن النحاس، ابوحیان و السروجی روایت کرده است. روایات او ارزشمند بود و ابن رافع از او روایت کرده است. از آثار دیگر او می‌توان به الجمع بین العباب، المحکم فی اللغة، شرح الهدایة فی الفقه و الجمع المتناه فی أخبار اللغویین و النحاة اشاره کرد که ده مجلد داشت، اما مسودات آن پراکنده شد.

جایگاه علمی

ابن مکتوم از بزرگان اساطین و مشاهیر متبحرین بود. او به عنوان یک امام عالم نحوی و استاد شناخته شده است. محمد بن محمد الجزری در طبقات القراء از او به عنوان یک عالم نحوی و استاد یاد کرده است که در جامع الظاهری به تدریس می‌پرداخت. او در 27 رمضان سال 749 درگذشت.

روايت حديث غدير

يكى از علما و بزرگان اهل ‏سنت كه حدیث غدیر را نقل كرده ابن‏ مكتوم قيسى است.

ابن‏ مكتوم حديث غدير را در تذكره ‏اش آورده، كه سیوطی در كتاب «الأزهار فیما عقده الشعراء من الآثار» نص عبارت او را آورده است.