محمد بن عمر بن علی علیه السلام

محمد بن عمر بن علی بن ابی‌طالب علیه السلام از اصحاب امام سجاد علیه السلام و امام صادق علیه السلام بود که حدیث غدیر را نقل کرده و توسط طحاوی، ابن کثیر و ابونعیم در آثارشان ذکر شده است؛ همچنین توسط ابن حبّان و ابن حجر توثیق شده است. او در سال ۱۴۵ هجری در مدینه به شهادت رسید و از راویان معتبر حدیث به شمار می‌رود.

محمد بن عمر بن علی بن ابی‌طالب علیه السلام

اطلاعات فردی
نام کامل	محمد بن عمر بن علی بن ابی‌طالب بن عبدالمطلب
سرشناسی	از اصحاب امام سجاد علیه السلام، راوی حدیث
وفات	سال ۱۴۵ ق، مدینه
نحوه درگذشت	به شهادت رسید (سال ۱۴۵ ق)
محل دفن	مدینه
خویشان سرشناس	امام علی علیه السلام (جد)، امام سجاد علیه السلام
اطلاعات علمی
استادان	علی بن ابی‌طالب علیه السلام (جد بزرگوار)، علی بن حسین السجاد علیه السلام
شاگردان	عبدالله بن محمد (پسرش)
مذهب	شیعه
اطلاعات فرهنگی
زمینه فعالیت	راوی حدیث، از اصحاب ائمه معصومین علیهم السلام
علت شهرت	راوی حدیث، از اصحاب امام سجاد علیه السلام و نوه امیرالمومین علیه السلام

روایت حدیث غدیر

طحاوی در «مشکل الآثار» و ابن کثیر در «البدایة و النهایة» و ابونعیم در «حلیة الاولیاء» حدیث غدیر را از محمد بن عمر بن علی علیه السلام نقل کرده‌اند. ابن حبّان و ابن حجر: او را توثیق کرده‌اند.

عن محمّد بن‏ عمر بن‏ عليّ‏ علیه السلام عن عليّ علیه السلام: إنّ النبي صلّى اللّه عليه و آله حضر الشجرة بخم، قال: فخرج آخذا بيد عليّ علیه السلام فقال: يا أيّها الناس ألستم تشهدون أنّ اللّه و رسوله أولى بكم من أنفسكم، و إنّ اللّه و رسوله مولاكم؟ قالوا: بلى. قال: من كنت مولاه فإنّ عليّا مولاه. أو قال: فإنّ هذا مولاه. إنّي تركت فيكم ما إن أخذتم به لم تضلّوا، كتاب اللّه و أهل بيتي».

از محمد بن عمر بن علی علیه السلام از امیر المومنین علی علیه السلام روایت شده است:

«پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله در کنار درخت خُم ایستاد، سپس بیرون آمد و دست علی علیه السلام را گرفت و گفت: ای مردم، آیا شهادت نمی‌دهید که خدا و پیامبرش بر شما از خودتان سزاوارترند؟ و آیا خدا و پیامبرش ولی و سرپرست شما نیستند؟ گفتند: بلی. پیامبر فرمود: هر که من مولای اویم، علی مولای اوست. یا فرمود: این علی مولای اوست. من در میان شما چیزی باقی گذاشتم که اگر به آن تمسک کنید، هرگز گمراه نخواهید شد؛ کتاب خدا و اهل بیت من.»

جایگاه راوی

محمد بن عمر بن علی بن ابی‌طالب علیه السلام از یاران امام سجاد علیه السلام محسوب می‌شود، اگرچه برخی گفته‌اند که از او روایتی نقل نشده است. او که به نام ابو عبدالله مدنی نیز شناخته می‌شود، در سال ۱۴۵ هجری قمری در مدینه به شهادت رسید و از اصحاب امام صادق علیه السلام نیز به شمار می‌رود. برخی منابع مانند البرقی او را از اصحاب امام سجاد علیه السلام دانسته‌اند. محمد بن عمر از جد بزرگوارش علی بن ابی‌طالب علیه السلام روایت کرده و پسرش عبدالله بن محمد نیز از او روایت نقل کرده است. در کتاب کامل الزيارات، در باب فضیلت فرات و غسل در آن، حدیثی از او آمده است.

ابن شهرآشوب به نقل از روایتی می‌گوید که پدر محمد، عمر بن علی، با علی بن حسین علیه السلام بدرفتاری کرده بود، اما خود محمد پس از آن نزد علی بن حسین علیه السلام رفت، به او سلام کرد و احترام گذاشت. علی بن حسین علیهما السلام به او فرمود: «ای پسر عمو، قطع رابطه پدرت با من نباید باعث شود که من نسبت به تو قطع رحم کنم، زیرا دخترم خدیجه را به تو همسری داده‌ام.»

طبق گزارش مرحوم خوئی، عمر بن علی علیه السلام دو پسر به نام‌های محمد و اسماعیل داشت که مادرشان اسماء دختر عقیل بن ابی‌طالب بود. ابن عساکر نیز در طبقه چهارم اهل مدینه از محمد بن عمر بن علی بن ابی‌طالب نام برده و گفته است که او کم‌روایت بود و در آغاز خلافت ابو العباس زندگی می‌کرد.