۲۳٬۱۸۸
ویرایش
بولس سلامه مسیحی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
== شعر غديرِ بولس سلامه و علل و انگيزه هاى آن<ref>چهارده قرن با غدير: ص ۱۷۴،۱۶۶. حماسه غدير در شعر بولس سلامه شاعر مسيحى (منتظمى، زرقامى) : ص ۸۹-۹۳ ،۱۶۴-۱۷۳ .</ref>== | == شعر غديرِ بولس سلامه و علل و انگيزه هاى آن<ref>چهارده قرن با غدير: ص ۱۷۴،۱۶۶. حماسه غدير در شعر بولس سلامه شاعر مسيحى (منتظمى، زرقامى) : ص ۸۹-۹۳ ،۱۶۴-۱۷۳ .</ref>== | ||
يكى از جلوه هاى زيبا در مورد [[غدیر]] قصيده سرايى و غديريه گويى بولس سلامه مسيحى است! او در ديوان اشعار خود شعرى سروده و در آن به غدير اشاره كرده است. | يكى از جلوه هاى زيبا در مورد [[غدیر]] قصيده سرايى و غديريه گويى بولس سلامه مسيحى است! او در ديوان اشعار خود شعرى سروده و در آن به غدير اشاره كرده است. | ||
كتابى در همين باره از او چاپ شده، كه [[کتابشناسی غدیر|کتابشناسی]] آن از اين قرار است: | |||
عيد الغدير، بولس سلامه (مسيحى) . [[عربی]]، چاپى، دارالكتاب اللبنانى، بیروت، سال ۱۴۰۶ ق، ۱۹۸۶ م، وزيرى، ۳۱۸ ص. | |||
درباره اين كتاب و مؤلف آن چند كتاب | در اين كتاب اشعار مؤلف مسيحى در مورد [[اهل بیت علیهم السلام]] آمده است، و به خصوص [[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر صلی الله علیه و آله]] و [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیرالمؤمنین]] و [[امام حسین علیه السلام|امام حسین علیهما السلام]] است. | ||
در اين كتاب چهل و نه عنوان [[ادبیات|شعر]] آمده كه تنها يک عنوان درباره غدير است و به همان مشهور است. | |||
درباره اين كتاب و مؤلف آن چند كتاب [[تألیف]] شده، كه از اين قرار است: | |||
حماسه عيد الغدير، سيد حسين مرعشى. فارسى، چاپى، منير، تهران، اول، سال ۱۳۸۲ ش، وزيرى، ۱۶۰ ص. در اين كتاب در مورد كتاب «عيد الغدير» بولس سلامه و خود او و اشعارش تحقيق نموده و درباره غدير نيست. | حماسه عيد الغدير، سيد حسين مرعشى. فارسى، چاپى، منير، تهران، اول، سال ۱۳۸۲ ش، وزيرى، ۱۶۰ ص. در اين كتاب در مورد كتاب «عيد الغدير» بولس سلامه و خود او و اشعارش تحقيق نموده و درباره غدير نيست. | ||
بولس سلامة و ملحمة عيد الغدير، عبدالحسين جواهرى. عربى، چاپى، چاپ بيروت (لبنان) ، سال ۱۴۲۵ ق، وزيرى، ۴۸ ص. | بولس سلامة و ملحمة عيد الغدير، عبدالحسين جواهرى. عربى، چاپى، چاپ بيروت ([[لبنان]]) ، سال ۱۴۲۵ ق، وزيرى، ۴۸ ص. | ||
حماسه عيد الغدير، بولس سلامه، انتخاب: سيد حسين مرعشى. فارسى، چاپى. منير، تهران، سال ۱۳۸۲ ش. وزيرى، ۱۶۰ ص. اين كتاب انتخاب و توضيح بعضى از اشعار در مورد غدير از كتاب «عيدالغدير» بولس سلامه است. البته اصل كتاب به طور كامل درباره | حماسه عيد الغدير، بولس سلامه، انتخاب: سيد حسين مرعشى. فارسى، چاپى. منير، تهران، سال ۱۳۸۲ ش. وزيرى، ۱۶۰ ص. اين كتاب انتخاب و توضيح بعضى از اشعار در مورد غدير از كتاب «عيدالغدير» بولس سلامه است. البته اصل كتاب به طور كامل درباره [[غدیر]] نيست. | ||
جا دارد در اينجا چند مورد از علل و انگيزه هاى شاعر مسيحى «بولس سلامه» و كتاب او «عيد الغدير» را بيان كنيم: | جا دارد در اينجا چند مورد از علل و انگيزه هاى شاعر مسيحى «بولس سلامه» و كتاب او «عيد الغدير» را بيان كنيم: | ||
=== | === دلايل انتخاب موضوع === | ||
كتاب «عيد الغدير» از حماسه هاى مشهورى است كه جايگاه مناسبى را در ادبيات عرب به خود اختصاص داده است. اين كتاب به دليل رعايت بسيارى از ويژگى هاى فنىِ حماسه در جهان ادب، از مقبوليت بسيارى برخوردار است. به طورى كه به بولس سلامه لقب شاعر حماسى داده اند. | كتاب «عيد الغدير» از حماسه هاى مشهورى است كه جايگاه مناسبى را در ادبيات عرب به خود اختصاص داده است. اين كتاب به دليل رعايت بسيارى از ويژگى هاى فنىِ حماسه در جهان ادب، از مقبوليت بسيارى برخوردار است. به طورى كه به بولس سلامه لقب شاعر حماسى داده اند. | ||
تسميه كتاب «عيد الغدير» از باب تسميه كل به جزء است، زيرا داستان اين كتاب ترسيم زندگى پیامبر صلی الله علیه و آله و [[اهل بیت علیهم السلام]] از دوران [[جاهلیت]] تا پايان حادثه | تسميه كتاب «عيد الغدير» از باب تسميه كل به جزء است، زيرا داستان اين كتاب ترسيم زندگى [[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر صلی الله علیه و آله]] و [[اهل بیت علیهم السلام]] از دوران [[جاهلیت]] تا پايان حادثه [[کربلا]] است. | ||
شاعر قصيده اى نود بيتى در مورد ماجراى روز غدير و برگزيده شدن حضرت على عليه السلام به خلافت توسط پيامبر صلى الله عليه و آله آورده، و آن را عنوان قصيده اصلى حماسه خود قرار داده است. تا جايى كه حماسه خود را نيز به همين نام نهاده است. | |||
اين حماسه در زمانى سروده شده است كه سرزمين هاى [[عربی]] و اسلامى شاهد موج شديدى از تهاجم فكرى و فرهنگى است، به طورى كه حتى براى به انجام رسيدن اين تهاجم فرهنگى از حملات مستقيم نظامى نيز ابايى نداشتند. اين امر در بيدار شدن روحيه حماسى و ملى گرايى در بين اعراب، از جمله بولس سلامه تأثير بسزايى داشت. | |||
در اينجا قصد داريم به طور كوتاه شخصيت شاعر و روحيات او و سپس شرايطى كه او را به حماسه سرايى سوق داده بررسى كنيم. | |||
سلامه شاعرى مسيحى است، ولى از يک سو عاطفه انسانى و از سوى ديگر پرورش يافتن در محيط اسلامى، ارزش هاى اسلامى را به وى نوشانده، تا جايى كه او عضوى از جامعه اسلامى شده است. | |||
بولس سلامه حماسه عيد الغدير را در سال ۱۹۴۸ م سروده است. او كه متوجه كمبود فن حماسه در [[ادبیات]] عرب شده بود و نياز شديدى را به حماسه اى جامع در اين ادبیات احساس مى كرد، همواره در پى اين بود تا با سرودن اثر حماسى و زيبا مطابق با معيارهاى يک اثر حماسى جهانى، جاى خالى اين نوع ادبى را در ادبيات [[عرب]] پر كند. | |||
در | وى ابتدا در انتخاب موضوع حماسه مردد بود، تا اينكه شيخ عبدالله علايلى<ref>عبداللَّه علايلى يكى از عالمان و بزرگان اسلامى است كه در مصر متولد شد. از مهمترين آثار او مى توان از «تاريخ الحسين عليه السلام» ، و «اشعة من حياة الحسين عليه السلام» نام برد.</ref> به وى پيشنهاد مى كند تا جنگ هاى عرب را تحت عنوان «ايام العرب» به نظم در آورد. خود وى در مقدمه اين حماسه در اين باره مى نويسد كه برخى از شخصيت هاى بزرگ دينى در پى داستان منظومى به نوشته او - كه در مجله «الاديب» به چاپ رسيده - از او خواسته اند تا حماسه اى درباره تاريخ اسلام بسرايد. | ||
در اين ميان پيشنهاد سيد عبدالحسين شرف الدين<ref>سيد عبدالحسين شرف الدين در سال ۱۲۹۰ ق در كاظمين در خانواده اى اصيل و مذهبى به دنيا آمد، و در سال ۱۳۷۷ ق وفات يافت. او آثار بسيار ارزشمندى از خود بر جاى گذاشته است، كه از جمله مى توان «الفصول المهمة فى تأليف الامة» و «الكلمة الغراء فى تفضيل الزهراءعليها السلام» را نام برد. دايرة المعارف تشيع: ج ۹ ص ۵۶۵ .</ref> مبنى بر اينكه واقعه غدير خم را به نظم در آورد، مورد قبول و رضايت او قرار مى گيرد. | |||
البته نبايد تأثير كتاب «الغدير فى الكتاب و السنة و الادب» را كه [[علامه امینی|علامه امینی نجفی]] در آن زمان مشغول نگاشتن آن بود و حدود پنج جلد آن منتشر شده بود فراموش كرد. | |||
بولس سلامه از ارتباطش با علامه امینی و از نامه نگارى هايى كه با هم داشتند نيز سخن مى گويد. گويا علامه امينى نيز اين موضوع را به وى پيشنهاد داده بود. | |||
بولس سلامه در مقدمه حماسه خود به نامه اى كه در جواب علامه نوشته است نيز اشاره مى كند: | |||
از اينكه در پاسخ نامه تأخير داشتم عذر مى خواهم؛ عذرى كه تو را از پاسخ نامه بيشتر خوشحال مى كند و آن را بر پاسخ نامه ترجيح خواهى داد. | از اينكه در پاسخ نامه تأخير داشتم عذر مى خواهم؛ عذرى كه تو را از پاسخ نامه بيشتر خوشحال مى كند و آن را بر پاسخ نامه ترجيح خواهى داد. | ||
عذرم اين است كه من در اين مدت از كوچک ترين فرصتى كه بيمارى به من داد، براى سرودن حماسه اى تحت عنوان «عيد الغدير» بهره مى جستم، تا آن را در حماسه اى منظوم در ارتباط با زندگى و مصايب اهل بيت پيامبر عليهم السلام از آغاز [[جاهلیت]] تا پايان مصيبت [[کربلا]] بياورم. | |||
تعداد ابيات اين حماسه افزون بر ۳۵۰۰ بيت است كه عنوان «عيد الغدير» را بر آن نهاده ام.<ref>عيد الغدير (بولس سلامه) : ص ۸ .</ref> | |||
البته خود شاعر اشاره مى كند كه دعوت سيد شرف الدين يا عبدالله علايلى تنها انگيزه سرودن اين حماسه نبوده، بلكه اين كارش را لبيک به دعوتى درونى مى داند كه خودش بى صبرانه منتظرش بوده است. | |||
شاعر | |||
شاعر در | خود شاعر در اين باره مى گويد: | ||
=== | پوشيده نيست كه سرودن اين حماسه باعث نشر بخش عظيمى از [[تاریخ]] اعراب مى شود. | ||
عربيتى كه امروزه در سينه اعراب شعله ور شده - از باختر دور تا جزيرة العرب - بيش از اينها به الگو گرفتن از قهرمانان گذشته خويش نيازمند است؛ قهرمانانى كه تعدادشان زياد است، ولى هيچ يک از آنها شجاعت، دانش و خيرانديشى حضرت على عليه السلام را ندارند و هيچ كس چون حسين عليه السلام در مقابل ستمگران قيام نكرد. | |||
پدر براى حق زيست و شمشيرش را در جنگ بدر براى دفاع از حق از نيام كشيد، و فرزند در كربلا در راه آزادى به شهادت رسيد. | |||
بدون شک اولى دست پرورده رسول الله صلى الله عليه و آله و ديگرى پاره تن او بود.<ref>سلامه(عيد الغدير) بولس : ص ۱۲.</ref> | |||
شاعر از ديگر عللى كه وى را به سرودن اين اثر حماسى تشويق كرده است، آشنايى اش با [[قرآن]] كريم و شيفتگى او به شخصيت هاى اسلامى همچون پيامبر صلى الله عليه وآله، امام على و امام حسين عليهما السلام مى داند. | |||
وى در مقدمه قصيده «على و الحسين عليهما السلام» - كه در پايان كتاب «سرّ الايمان» به چاپ رسيده - در اين باره مى گويد: از كودكى شيفته قرآن مجيد و [[تاریخ]] اسلام بودم. | |||
اكنون كه حدود چهل سال از عمرم گذشته چگونه مى توان شيفته آن نباشم. هر گاه به ياد كشته شدن اميرالمؤمنين و فرزندش حسين عليهما السلام مى افتادم، سينه ام براى يارى حق و شكست باطل بر افروخته مى شد.<ref>سرّ الايمان (مقرّم) : ص ۶۹ .</ref> | |||
=== عشق به اهل بيت و حضرت على عليهم السلام === | |||
شاعر به دلايل ديگرى كه اين موضوع را براى حماسه برگزيده اشاره مى كند و مى گويد: شايد كسى بگويد چرا از بين همه اصحاب [[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر صلی الله علیه و آله]]، على عليه السلام را براى اين حماسه برگزيدى؟ | |||
من جواب اين سؤال را جز با چند كلمه نمى دهم. | |||
شاعر در بيتى مثال بسيار جالبى در مورد على عليه السلام و پيروزى هاى [[اسلام]] زده است؛ او على عليه السلام را به ابرى تشبيه مى كند كه براى باريدن باران لازم و ضرورى است، زيرا اگر ابرى نباشد بارانى نخواهد بود. | |||
اگر على عليه السلام هم نبود، براى اسلام و مسلمانان پيروزى رقم نمى خورد. بولس سلامه همه وقايع قبل از غدير خم را به نوعى مشيت و قضاى خداوندى مى داند كه از اين طريق توجه مسلمانان را به سوى على عليه السلام جلب مى كند، زيرا پيامبر صلى الله عليه وآله در همه حوادث و مناسبت ها از وى تمجيد مى نمايد و جايگاه والاى او را به مردم گوشزد مى كند. | |||
او بعد از اين كه همه اصحاب و ياران را امتحان مى كند، در نهايت على عليه السلام را براى آن امر مهم بر مى گزيند، تا همه عذرها از مردم گرفته شود. شاعر، اين حوادث را نشانه و مقدمه اى براى [[خلافت]] امام على عليه السلام مى داند.<ref>البته مشخصاً اين اعتقاد شيعه نيست، بلكه ملاک امر امامت و خلافت در مكتب تشيع صرفاً «نصبٌ من اللَّه» است.</ref> | |||
=== واقعه غدير خم === | |||
از جمله مهم ترين وقايع صدر اسلام كه مى توان آن را نقطه عطفى در تاريخ اسلام دانست، ماجراى غدير و معرفى حضرت على عليه السلام به عنوان [[جانشین]] پيامبر صلى الله عليه و آله و ولى مسلمانان توسط پيامبر صلى الله عليه و آله بود. | از جمله مهم ترين وقايع صدر اسلام كه مى توان آن را نقطه عطفى در تاريخ اسلام دانست، ماجراى غدير و معرفى حضرت على عليه السلام به عنوان [[جانشین]] پيامبر صلى الله عليه و آله و ولى مسلمانان توسط پيامبر صلى الله عليه و آله بود. | ||
از نظر بولس سلامه اين واقعه از مهمترين وقايع صدر اسلام است. به همين دليل است كه حماسه خود را نيز به همين نام نهاده است. يكى از قصائد اين حماسه طولانى «يوم الغدير» مى باشد، كه در آن شاعر به تفصيل به اين واقعه پرداخته است. | از نظر بولس سلامه اين واقعه از مهمترين وقايع صدر اسلام است. به همين دليل است كه حماسه خود را نيز به همين نام نهاده است. | ||
يكى از قصائد اين حماسه طولانى «يوم الغدير» مى باشد، كه در آن شاعر به تفصيل به اين واقعه پرداخته است. | |||
بولس سلامه بازگشت رسول خداصلى الله عليه وآله از مكه و حال و هوايى كه حاكم بر جمعيت بود را اين چنين توصيف مى كند: | بولس سلامه بازگشت رسول خداصلى الله عليه وآله از مكه و حال و هوايى كه حاكم بر جمعيت بود را اين چنين توصيف مى كند: | ||
| خط ۹۵: | خط ۱۳۳: | ||
در اين چهار بيت، بولس سلامه حالت پيامبر صلى الله عليه و آله را هنگام نزول آيه و نيز مضمون آيه [[تبلیغ]] را به نظم در آورده است. | در اين چهار بيت، بولس سلامه حالت پيامبر صلى الله عليه و آله را هنگام نزول آيه و نيز مضمون آيه [[تبلیغ]] را به نظم در آورده است. | ||
=== | === حديث غدير === | ||
سپس شاعر مضمون [[حدیث غدیر]] را كه پيامبر صلى الله عليه و آله در آن روز بيان فرمودند به نظم مى كشد و تمام سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله را از ابتدا تا انتها مى آورد. پيامبر صلى الله عليه وآله در ابتدا نزديک شدن زمان رحلتش به سوى پروردگار خويش و فراق از اصحاب را به آنها خبر مى دهد. مردم همه به گريه مى افتند. آنگاه پيامبر صلى الله عليه وآله آنها را شاهد مى گيرد كه آيا من مولاى شما نيستم؟ و همه تأييد مى كنند كه آرى. سپس دست على عليه السلام را بالاى سرش مى برد و او را به عنوان [[جانشین]] خود و ولىّ مردم بعد از خودش به مردم معرفى مى كند: | سپس شاعر مضمون [[حدیث غدیر]] را كه پيامبر صلى الله عليه و آله در آن روز بيان فرمودند به نظم مى كشد و تمام سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله را از ابتدا تا انتها مى آورد. پيامبر صلى الله عليه وآله در ابتدا نزديک شدن زمان رحلتش به سوى پروردگار خويش و فراق از اصحاب را به آنها خبر مى دهد. مردم همه به گريه مى افتند. آنگاه پيامبر صلى الله عليه وآله آنها را شاهد مى گيرد كه آيا من مولاى شما نيستم؟ و همه تأييد مى كنند كه آرى. سپس دست على عليه السلام را بالاى سرش مى برد و او را به عنوان [[جانشین]] خود و ولىّ مردم بعد از خودش به مردم معرفى مى كند: | ||
| خط ۲۳۲: | خط ۲۷۰: | ||
و جلال المغيب يوم غدير<ref>عيد الغدير (بولس سلامه) : ص ۱۱۳: - درخشش طلوع دين در غار حرا بود و شكوه غروب آن در روز غدير.</ref> | و جلال المغيب يوم غدير<ref>عيد الغدير (بولس سلامه) : ص ۱۱۳: - درخشش طلوع دين در غار حرا بود و شكوه غروب آن در روز غدير.</ref> | ||
=== | === شهادت پيامبر صلى الله عليه و آله === | ||
شهادت رسول گرامى اسلام صلى الله عليه و آله نيز از جمله موضوعاتى است كه در اين حماسه به آن اشاره شده است. بولس سلامه در آن منظره هايى جاودان از شهادت پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله به سوى حضرت حق ثبت مى كند؛ مدينه تا آن روز فاجعه اى تلخ تر از شهادت رسول خدا صلى الله عليه و آله به خود نديده بود؛ زمانى كه همه مردم دسته دسته با ديدگانى اشک آلود و نوحه گويان به كوچه ها ريختند، و در غم از دست دادن خاتم پيامبران صلى الله عليه و آله در مصيبت و اندوهى عظيم فرو رفتند. | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||