پرش به محتوا

بولس سلامه مسیحی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:
يكى از جلوه ‏هاى زيبا در مورد [[غدیر]] قصيده ‏سرايى و غديريه‏ گويى بولس سلامه مسيحى است! او در ديوان اشعار خود شعرى سروده و در آن به غدير اشاره كرده است. كتابى در همين باره از او چاپ شده، كه كتابشناسى آن از اين قرار است:
يكى از جلوه ‏هاى زيبا در مورد [[غدیر]] قصيده ‏سرايى و غديريه‏ گويى بولس سلامه مسيحى است! او در ديوان اشعار خود شعرى سروده و در آن به غدير اشاره كرده است. كتابى در همين باره از او چاپ شده، كه كتابشناسى آن از اين قرار است:


عيد الغدير، بولس سلامه (مسيحى) . عربى، چاپى، دارالكتاب اللبنانى، بيروت، سال ۱۴۰۶ ق، ۱۹۸۶ م، وزيرى، ۳۱۸ ص. در اين كتاب اشعار مؤلف مسيحى در مورد [[اهل‏ بیت ‏علیهم السلام]] آمده است، و به خصوص پيامبر صلى الله عليه و آله و اميرالمؤمنين و امام حسين‏ عليهما السلام است. در اين كتاب چهل و نه عنوان [[ادبیات|شعر]] آمده كه تنها يک عنوان درباره غدير است و به همان مشهور است.
عيد الغدير، بولس سلامه (مسيحى) . عربى، چاپى، دارالكتاب اللبنانى، بيروت، سال ۱۴۰۶ ق، ۱۹۸۶ م، وزيرى، ۳۱۸ ص.  
 
در اين كتاب اشعار مؤلف مسيحى در مورد [[اهل‏ بیت ‏علیهم السلام]] آمده است، و به خصوص پيامبر صلى الله عليه و آله و اميرالمؤمنين و امام حسين‏ عليهما السلام است. در اين كتاب چهل و نه عنوان [[ادبیات|شعر]] آمده كه تنها يک عنوان درباره غدير است و به همان مشهور است.


درباره اين كتاب و مؤلف آن چند كتاب تأليف شده، كه از اين قرار است:
درباره اين كتاب و مؤلف آن چند كتاب تأليف شده، كه از اين قرار است:


حماسه عيد الغدير، سيد حسين مرعشى. فارسى، چاپى، منير، تهران، اول، سال ۱۳۸۲ ش، وزيرى، ۱۶۰ ص. در اين كتاب در مورد كتاب «عيد الغدير» بولس سلامه و خود او و اشعارش تحقيق نموده و درباره غدير نيست  
حماسه عيد الغدير، سيد حسين مرعشى. فارسى، چاپى، منير، تهران، اول، سال ۱۳۸۲ ش، وزيرى، ۱۶۰ ص. در اين كتاب در مورد كتاب «عيد الغدير» بولس سلامه و خود او و اشعارش تحقيق نموده و درباره غدير نيست.


بولس سلامة و ملحمة عيد الغدير، عبدالحسين جواهرى. عربى، چاپى، چاپ بيروت (لبنان) ، سال ۱۴۲۵ ق، وزيرى، ۴۸ ص.
بولس سلامة و ملحمة عيد الغدير، عبدالحسين جواهرى. عربى، چاپى، چاپ بيروت (لبنان) ، سال ۱۴۲۵ ق، وزيرى، ۴۸ ص.
خط ۱۵: خط ۱۷:


=== '''دلايل انتخاب موضوع''' ===
=== '''دلايل انتخاب موضوع''' ===
كتاب «عيد الغدير» از حماسه‏ هاى مشهورى است كه جايگاه مناسبى را در ادبيات عرب به خود اختصاص داده است. اين كتاب به دليل رعايت بسيارى از ويژگى ‏هاى فنىِ حماسه در جهان ادب، از مقبوليت بسيارى برخوردار است. به طورى كه به بولس سلامه لقب شاعر حماسى داده ‏اند. تسميه كتاب «عيد الغدير» از باب تسميه كل به جزء است، زيرا داستان اين كتاب ترسيم زندگى پیامبر صلی الله علیه و آله و [[اهل‏ بیت‏ علیهم السلام]] از دوران [[جاهلیت]] تا پايان حادثه كربلا است. شاعر قصيده ‏اى نود بيتى در مورد ماجراى روز غدير و برگزيده شدن حضرت على‏ عليه السلام به خلافت توسط پيامبر صلى الله عليه و آله آورده، و آن را عنوان قصيده اصلى حماسه خود قرار داده است. تا جايى كه حماسه خود را نيز به همين نام نهاده است.
كتاب «عيد الغدير» از حماسه‏ هاى مشهورى است كه جايگاه مناسبى را در ادبيات عرب به خود اختصاص داده است. اين كتاب به دليل رعايت بسيارى از ويژگى ‏هاى فنىِ حماسه در جهان ادب، از مقبوليت بسيارى برخوردار است. به طورى كه به بولس سلامه لقب شاعر حماسى داده ‏اند.  
 
تسميه كتاب «عيد الغدير» از باب تسميه كل به جزء است، زيرا داستان اين كتاب ترسيم زندگى پیامبر صلی الله علیه و آله و [[اهل‏ بیت‏ علیهم السلام]] از دوران [[جاهلیت]] تا پايان حادثه كربلا است. شاعر قصيده ‏اى نود بيتى در مورد ماجراى روز غدير و برگزيده شدن حضرت على‏ عليه السلام به خلافت توسط پيامبر صلى الله عليه و آله آورده، و آن را عنوان قصيده اصلى حماسه خود قرار داده است. تا جايى كه حماسه خود را نيز به همين نام نهاده است.


اين حماسه در زمانى سروده شده است كه سرزمين‏ هاى عربى و اسلامى شاهد موج شديدى از تهاجم فكرى و فرهنگى است، به طورى كه حتى براى به انجام رسيدن اين تهاجم فرهنگى از حملات مستقيم نظامى نيز ابايى نداشتند. اين امر در بيدار شدن روحيه حماسى و ملى‏ گرايى در بين اعراب، از جمله بولس سلامه تأثير بسزايى داشت.
اين حماسه در زمانى سروده شده است كه سرزمين‏ هاى عربى و اسلامى شاهد موج شديدى از تهاجم فكرى و فرهنگى است، به طورى كه حتى براى به انجام رسيدن اين تهاجم فرهنگى از حملات مستقيم نظامى نيز ابايى نداشتند. اين امر در بيدار شدن روحيه حماسى و ملى‏ گرايى در بين اعراب، از جمله بولس سلامه تأثير بسزايى داشت.
خط ۳۳: خط ۳۷:
البته خود شاعر اشاره مى‏ كند كه دعوت سيد شرف ‏الدين يا عبداللَّه علايلى تنها انگيزه سرودن اين حماسه نبوده، بلكه اين كارش را لبيک به دعوتى درونى مى ‏داند كه خودش بى‏ صبرانه منتظرش بوده است. خود شاعر در اين باره مى‏ گويد: پوشيده نيست كه سرودن اين حماسه باعث نشر بخش عظيمى از تاريخ اعراب مى ‏شود. عربيتى كه امروزه در سينه اعراب شعله ‏ور شده -  از باختر دور تا جزيرة العرب -  بيش از اينها به الگو گرفتن از قهرمانان گذشته خويش نيازمند است؛ قهرمانانى كه تعدادشان زياد است، ولى هيچ يک از آنها شجاعت، دانش و خيرانديشى حضرت على‏ عليه السلام را ندارند و هيچ كس چون حسين‏ عليه السلام در مقابل ستمگران قيام نكرد. پدر براى حق زيست و شمشيرش را در جنگ بدر براى دفاع از حق از نيام كشيد، و فرزند در كربلا در راه آزادى به شهادت رسيد. بدون شک اولى دست ‏پرورده رسول‏ اللَّه ‏صلى الله عليه و آله و ديگرى پاره تن او بود.<ref>سلامه(عيد الغدير) بولس  : ص ۱۲.</ref>
البته خود شاعر اشاره مى‏ كند كه دعوت سيد شرف ‏الدين يا عبداللَّه علايلى تنها انگيزه سرودن اين حماسه نبوده، بلكه اين كارش را لبيک به دعوتى درونى مى ‏داند كه خودش بى‏ صبرانه منتظرش بوده است. خود شاعر در اين باره مى‏ گويد: پوشيده نيست كه سرودن اين حماسه باعث نشر بخش عظيمى از تاريخ اعراب مى ‏شود. عربيتى كه امروزه در سينه اعراب شعله ‏ور شده -  از باختر دور تا جزيرة العرب -  بيش از اينها به الگو گرفتن از قهرمانان گذشته خويش نيازمند است؛ قهرمانانى كه تعدادشان زياد است، ولى هيچ يک از آنها شجاعت، دانش و خيرانديشى حضرت على‏ عليه السلام را ندارند و هيچ كس چون حسين‏ عليه السلام در مقابل ستمگران قيام نكرد. پدر براى حق زيست و شمشيرش را در جنگ بدر براى دفاع از حق از نيام كشيد، و فرزند در كربلا در راه آزادى به شهادت رسيد. بدون شک اولى دست ‏پرورده رسول‏ اللَّه ‏صلى الله عليه و آله و ديگرى پاره تن او بود.<ref>سلامه(عيد الغدير) بولس  : ص ۱۲.</ref>


شاعر از ديگر عللى كه وى را به سرودن اين اثر حماسى تشويق كرده است، آشنايى‏ اش با [[قرآن]] كريم و شيفتگى او به شخصيت‏ هاى اسلامى همچون پيامبرصلى الله عليه وآله، امام على و امام حسين‏ عليهما السلام مى‏ داند. وى در مقدمه قصيده «على و الحسين ‏عليهما السلام» -  كه در پايان كتاب «سرّ الايمان» به چاپ رسيده -  در اين باره مى‏ گويد: از كودكى شيفته قرآن مجيد و [[تاریخ]] اسلام بودم. اكنون كه حدود چهل سال از عمرم گذشته چگونه مى‏ توان شيفته آن نباشم. هر گاه به ياد كشته شدن اميرالمؤمنين و فرزندش حسين‏ عليهما السلام مى ‏افتادم، سينه‏ ام براى يارى حق و شكست باطل بر افروخته مى ‏شد.<ref>سرّ الايمان (مقرّم) : ص ۶۹ .</ref>
شاعر از ديگر عللى كه وى را به سرودن اين اثر حماسى تشويق كرده است، آشنايى‏ اش با [[قرآن]] كريم و شيفتگى او به شخصيت‏ هاى اسلامى همچون پيامبر صلى الله عليه وآله، امام على و امام حسين‏ عليهما السلام مى‏ داند. وى در مقدمه قصيده «على و الحسين ‏عليهما السلام» -  كه در پايان كتاب «سرّ الايمان» به چاپ رسيده -  در اين باره مى‏ گويد: از كودكى شيفته قرآن مجيد و [[تاریخ]] اسلام بودم. اكنون كه حدود چهل سال از عمرم گذشته چگونه مى‏ توان شيفته آن نباشم. هر گاه به ياد كشته شدن اميرالمؤمنين و فرزندش حسين‏ عليهما السلام مى ‏افتادم، سينه‏ ام براى يارى حق و شكست باطل بر افروخته مى ‏شد.<ref>سرّ الايمان (مقرّم) : ص ۶۹ .</ref>


=== '''عشق به اهل‏ بيت و حضرت على ‏عليهم السلام''' ===
=== '''عشق به اهل‏ بيت و حضرت على ‏عليهم السلام''' ===
خط ۷۱: خط ۷۵:
غور الا ثماله من غدير<ref>عيد الغدير (بولس سلامه) : ص ۱۰۶:  -  از حج مهم خود برگشت در حالى كه انبوهى از حاجيان همچون موج دريا جمع شده بودند.   -  امواج مردم (حاجيان) پشت سر هم همچون تكه‏ هاى پراكنده ابرها در صبحگاه در بيابان بودند.   -  هر انسان توانمندى كه توانايى قيام و تكبير داشت براى رفتن به حج از ديگران سبقت مى گرفت.   -  پيامبرصلى الله عليه وآله شروع به نصيحت مردم و بيان احكام و هدايت آنها به راه راست كرد.   -  مردم كه از حج برگشتند به سرزمين «خم» رسيدند، گويى كه كاروانيان از گرماى هوا در تنور بودند.   -  آن سرزمين را به نام «غدير خم» مى‏ شناختند، زيرا آن سرزمين پست جز ته مانده ‏اى از آبگير (رود) نبود.</ref>
غور الا ثماله من غدير<ref>عيد الغدير (بولس سلامه) : ص ۱۰۶:  -  از حج مهم خود برگشت در حالى كه انبوهى از حاجيان همچون موج دريا جمع شده بودند.   -  امواج مردم (حاجيان) پشت سر هم همچون تكه‏ هاى پراكنده ابرها در صبحگاه در بيابان بودند.   -  هر انسان توانمندى كه توانايى قيام و تكبير داشت براى رفتن به حج از ديگران سبقت مى گرفت.   -  پيامبرصلى الله عليه وآله شروع به نصيحت مردم و بيان احكام و هدايت آنها به راه راست كرد.   -  مردم كه از حج برگشتند به سرزمين «خم» رسيدند، گويى كه كاروانيان از گرماى هوا در تنور بودند.   -  آن سرزمين را به نام «غدير خم» مى‏ شناختند، زيرا آن سرزمين پست جز ته مانده ‏اى از آبگير (رود) نبود.</ref>


سپس حالت پيامبرصلى الله عليه وآله در پى نازل شدن آيه تبليغ را ترسيم مى‏ كند:
سپس حالت پيامبر صلى الله عليه وآله در پى نازل شدن [[آیه تبلیغ و شبهات|آیه تبلیغ]] را ترسيم مى‏ كند:


و اذا بالنبى يرقب شيئاً               
و اذا بالنبى يرقب شيئاً               
خط ۹۲: خط ۹۶:


=== '''حديث غدير''' ===
=== '''حديث غدير''' ===
سپس شاعر مضمون [[حدیث غدیر]] را كه پيامبر صلى الله عليه و آله در  آن روز بيان فرمودند به نظم مى‏ كشد و تمام سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله را از ابتدا تا انتها مى‏ آورد. پيامبرصلى الله عليه وآله در ابتدا نزديک شدن زمان رحلتش به سوى پروردگار خويش و فراق از اصحاب را به آنها خبر مى‏ دهد. مردم همه به گريه مى‏ افتند. آنگاه پيامبرصلى الله عليه وآله آنها را شاهد مى‏ گيرد كه آيا من مولاى شما نيستم؟ و همه تأييد مى‏ كنند كه آرى. سپس دست على ‏عليه السلام را بالاى سرش مى‏ برد و او را به عنوان [[جانشین]] خود و ولىّ مردم بعد از خودش به مردم معرفى مى‏ كند:
سپس شاعر مضمون [[حدیث غدیر]] را كه پيامبر صلى الله عليه و آله در  آن روز بيان فرمودند به نظم مى‏ كشد و تمام سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله را از ابتدا تا انتها مى‏ آورد. پيامبر صلى الله عليه وآله در ابتدا نزديک شدن زمان رحلتش به سوى پروردگار خويش و فراق از اصحاب را به آنها خبر مى‏ دهد. مردم همه به گريه مى‏ افتند. آنگاه پيامبر صلى الله عليه وآله آنها را شاهد مى‏ گيرد كه آيا من مولاى شما نيستم؟ و همه تأييد مى‏ كنند كه آرى. سپس دست على ‏عليه السلام را بالاى سرش مى‏ برد و او را به عنوان [[جانشین]] خود و ولىّ مردم بعد از خودش به مردم معرفى مى‏ كند:


ايها الناس قال اوشک ان                 
ايها الناس قال اوشک ان                 
خط ۱۹۴: خط ۱۹۸:
يستحث الافهام للتفسير<ref>عيد الغدير (بولس سلامه) : ص ۱۱۲:  -  پيامبرصلى الله عليه وآله سخنش را در مورد على‏ عليه السلام چون روز روشن واضح و بى‏ پرده بيان كرد. -  سخن او بدون هيچ پيچيدگى و ابهامى كه نياز به تفسير و توضيح داشته باشد ادا شد.</ref>
يستحث الافهام للتفسير<ref>عيد الغدير (بولس سلامه) : ص ۱۱۲:  -  پيامبرصلى الله عليه وآله سخنش را در مورد على‏ عليه السلام چون روز روشن واضح و بى‏ پرده بيان كرد. -  سخن او بدون هيچ پيچيدگى و ابهامى كه نياز به تفسير و توضيح داشته باشد ادا شد.</ref>


گويى پولس عقيده دارد كه گروهى در پى تحريف سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله در روز غدير بر آمده اند و سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله را پيچيده و در پرده دانسته ‏اند. وى سعى كرده تا پاسخ آنها را بدهد، و چون خود عرب زبانى اصيل و نيز عالم به علوم زبانى و نيز اديبى بزرگ است، خوب شرايط قبل و بعد سخن پيامبرصلى الله عليه و آله را سنجيده؛ و اين چنين مى‏ گويد كه معنى [[حدیث غدیر]] واضح و آشكار است و منظور پيامبر صلى الله عليه و آله را مى ‏توان بدون هيچ غموض و ابهامى دريافت.
گويى پولس عقيده دارد كه گروهى در پى تحريف سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله در روز غدير بر آمده اند و سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله را پيچيده و در پرده دانسته ‏اند. وى سعى كرده تا پاسخ آنها را بدهد، و چون خود عرب زبانى اصيل و نيز عالم به علوم زبانى و نيز اديبى بزرگ است، خوب شرايط قبل و بعد سخن پيامبر صلى الله عليه و آله را سنجيده؛ و اين چنين مى‏ گويد كه معنى [[حدیث غدیر]] واضح و آشكار است و منظور پيامبر صلى الله عليه و آله را مى ‏توان بدون هيچ غموض و ابهامى دريافت.


بولس سلامه بعد از اين ابيات به تبريک [[صحابه]] و زنان پيامبر صلى الله عليه و آله و همه مردم حاضر در آن روز نيز اشاره كرده است. گويى او اين تبريک را نيز دليل بر وضوح منظور پيامبر صلى الله عليه و آله دانسته و تصميم دارد تا با آوردن شواهد به تثبيت اين معنى بپردازد:
بولس سلامه بعد از اين ابيات به تبريک [[صحابه]] و زنان پيامبر صلى الله عليه و آله و همه مردم حاضر در آن روز نيز اشاره كرده است. گويى او اين تبريک را نيز دليل بر وضوح منظور پيامبر صلى الله عليه و آله دانسته و تصميم دارد تا با آوردن شواهد به تثبيت اين معنى بپردازد: