پرش به محتوا

آیه ۱۶۷ بقره و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۸: خط ۴۸:
در آياتى در ذیل برخی آیات قرآن رودررويى [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبكر]] و عمر و بیزاری آنان از یکدیگر مطرح شده است. [[امام باقر عليه السلام]]، [[آيات ۳۶ تا ۳۹ زخرف و غدیر|آيات  ۳۷ تا ۳۹ سوره زخرف]] را در اين رابطه چنين تفسير «تا هنگامى كه نزد ما آيند» يعنى ابوبكر و عمر، آنگاه كه يكديگر را مى‏‌بينند يكى به ديگرى خواهد گفت: «اى كاش! بين من و تو فاصله مشرق و مغرب باشد كه بد رفيقى بودى»! آنجاست كه خدا به پيامبرش مى ‏فرمايد: به ابوبكر و عمر و پيروانشان بگو: «اكنون كه ظلم كرده‌‏ايد امروز ديگر براى شما هيچ فايده‌‏اى نخواهد داشت در اينكه در عذاب شريک خواهيد بود»؛ يعنى اكنون كه در حق آل محمد عليهم السلام ظلم كرده‏‌ايد.<ref>بحارالانوار، ج۳۰، ص۱۵۶، ح۱۴.</ref>
در آياتى در ذیل برخی آیات قرآن رودررويى [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبكر]] و عمر و بیزاری آنان از یکدیگر مطرح شده است. [[امام باقر عليه السلام]]، [[آيات ۳۶ تا ۳۹ زخرف و غدیر|آيات  ۳۷ تا ۳۹ سوره زخرف]] را در اين رابطه چنين تفسير «تا هنگامى كه نزد ما آيند» يعنى ابوبكر و عمر، آنگاه كه يكديگر را مى‏‌بينند يكى به ديگرى خواهد گفت: «اى كاش! بين من و تو فاصله مشرق و مغرب باشد كه بد رفيقى بودى»! آنجاست كه خدا به پيامبرش مى ‏فرمايد: به ابوبكر و عمر و پيروانشان بگو: «اكنون كه ظلم كرده‌‏ايد امروز ديگر براى شما هيچ فايده‌‏اى نخواهد داشت در اينكه در عذاب شريک خواهيد بود»؛ يعنى اكنون كه در حق آل محمد عليهم السلام ظلم كرده‏‌ايد.<ref>بحارالانوار، ج۳۰، ص۱۵۶، ح۱۴.</ref>


رو در رو شدن بنيانگذاران ظلم بر آل محمد عليهم السلام با ادامه دهندگان راهشان از بنى اميه و بنى عباس و همه احياگران راه سقيفه تا روز قيامت و بيزارى آنان از يكديگر، منظره ديگرى است كه بسيارى از مطالب پنهانى را بر همگان روشن خواهد كرد. امام عليه السلام در تفسير آيات ۵۵ تا ۶۳سوره «ص» مى‌فرمايد:«وَ إِنَّ لِلطَّاغِينَ لَشَرَّ مَآبٍ»: «براى طاغيان بدترين بازگشت خواهد بود»، يعنى ابوبكر و عمر و بنى اميه. سپس خداوند كسانى را ذكر مى‌كند كه بعد از آنان حق آل محمد عليهم السلام را غصب كردند و مى‌فرمايد: «وَ آخَرُ مِنْ شَكْلِهِ أَزْواجٌ»: «گروه ديگرى از همان نوع كه گونه‌هاى مختلفى دارد». «هذا فَوْجٌ مُقْتَحِمٌ مَعَكُمْ»: «اينان گروهى هستند كه همراه آنان وارد آتش مى‌شوند»، يعنى بنى عباس.آنگاه بنى اميه به آنان مى‌گويند: «لا مَرْحَباً بِهِمْ إِنَّهُمْ صالُوا النَّارِ»: «بر آنان خوشامد نباشد چرا كه به آتش خواهند رفت». بنى عباس در پاسخ مى‌گويند: «بَلْ أَنْتُمْ لا مَرْحَباً بِكُمْ أَنْتُمْ قَدَّمْتُمُوهُ لَنا فَبِئْسَ الْقَرارُ»: «بلكه بر شما خوشامد نباشد؛ شما آتش را براى ما آماده كرديد و چه بد جايى است»، يعنى با آغاز ظلم بر آل محمد عليهم السلام زمينه را آماده كرديد. سپس بنى اميه مى‌گويند: «رَبَّنَا مَن قَدَّمَ لَنَا هَذِه فَزِدهُ عَذَابًا ضِعفًا مِنَ النَّار»: «خدايا هركس اين زمينه را براى ما آماده كرده به عذابى مضاعف مبتلا گردان»، كه منظورشان ابوبكر و عمر است.اينجاست كه دشمنان آل محمد عليهم السلام در آتش خواهند گفت: «مَا لَنا لا نَرَى رِجالًا كُنَّا نَعُدُّهُمْ مِنَ الْأَشْرارِ»: «چه شده است ما را كه نمى‌بينيم مردانى را كه آنان را مردم بدى به شمار مى‌آورديم»، يعنى در دنيا شيعيان على را بد مى‌دانستيم. آيا ما آنها را به مسخره گرفته بوديم يا چشم‌ها نمى‌تواند آنها را ببيند؟<ref>بحار الانوار: ج ۳۰ ص ۱۵۳ ح ۱۰.</ref>
رو در رو شدن بنيانگذاران ظلم بر آل محمد عليهم السلام با ادامه‌دهندگان راهشان از [[بنی امیه|بنى‌اميه]] و [[بنی عباس|بنى‌عباس]] و همه احياگران راه سقيفه تا روز قيامت و بيزارى آنان از يكديگر در برخی روایات دیگر امده است. امام عليه السلام در تفسير [[آیات ۵۵ تا ۶۳ ص و غدیر|آيات ۵۵ تا ۶۳سوره ص]] مى‌فرمايد: «براى طاغيان بدترين بازگشت خواهد بود»؛ يعنى ابوبكر و عمر و بنى‌اميه. سپس خداوند كسانى را ذكر مى‌كند كه بعد از آنان حق آل محمد عليهم السلام را غصب كردند و مى‌فرمايد: «گروه ديگرى از همان نوع كه گونه‌هاى مختلفى دارد». «اينان گروهى هستند كه همراه آنان وارد آتش مى‌شوند»؛ يعنى بنى‌عباس. آنگاه بنى‌اميه به آنان مى‌گويند: بر آنان خوشامد نباشد چرا كه به آتش خواهند رفت». بنى‌عباس در پاسخ مى‌گويند: «بلكه بر شما خوشامد نباشد؛ شما آتش را براى ما آماده كرديد و چه بدجايى است»؛ يعنى با آغاز ظلم بر آل محمد عليهم السلام زمينه را آماده كرديد. سپس بنى‌اميه مى‌گويند: «خدايا هركس اين زمينه را براى ما آماده كرده به عذابى مضاعف مبتلا گردان»، كه منظورشان ابوبكر و عمر است. اينجاست كه دشمنان آل محمد عليهم السلام در آتش خواهند گفت: «چه شده است ما را كه نمى‌بينيم مردانى را كه آنان را مردم بدى به شمار مى‌آورديم»، يعنى در دنيا شيعيان على را بد مى‌دانستيم. آيا ما آنها را به مسخره گرفته بوديم يا چشم‌ها نمى‌تواند آنها را ببيند؟<ref>بحارالانوار، ج۳۰، ص۱۵۳-۱۵۴، ح۱۰.</ref>
==== سوم: حسرت اصحاب صحيفه و پيروانشان‌ ====
در ميان شعله‌هاى جهنم كه مزه تلخ غصب خلافت و ظلم به مقام ولايت را به اصحاب صحيفه و اهل سقيفه و پيروانشان خواهد چشاند، روزى است كه حسرت و ندامتشان به نقطه اوج مى‌رسد. آيات ۶۶ تا ۶۸ سوره احزاب در اين باره است:«يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ»: «روزى كه صورت‌هاى آنان در آتش زير و رو مى‌شود»، يعنى كسانى كه حق آل محمد عليهم السلام را غصب كردند. «يَقُولُونَ يا لَيْتَنا أَطَعْنَا اللَّهَ وَ أَطَعْنَا الرَّسُولَا»: «مى‌گويند: اى كاش از خدا و رسول اطاعت مى‌كرديم»، يعنى درباره اميرالمؤمنين عليه السلام.


«وَ قالُوا رَبَّنا إِنَّا أَطَعْنا سادَتَنا وَ كُبَراءَنا فَأَضَلُّونَا السَّبِيلَا»:«مى‌گويند:پروردگارا! ما از سروران و بزرگان خود اطاعت كرديم و آنان ما را از راه درست به گمراهى انداختند»، منظور ابوبكر و عمر هستند، و سروران و بزرگان همان كسانى هستند كه ظلم بر اهل بيت عليهم السلام و غصب حقشان را آغاز كردند. و منظور از راه درست راه بهشت است كه همان راه اميرالمؤمنين عليه السلام است.سپس مى‌گويند: «رَبَّنا آتِهِمْ ضِعْفَيْنِ مِنَ الْعَذابِ وَ الْعَنْهُمْ لَعْناً كَبِيراً»: «خدايا آنان را دو برابر عذاب نما ولعن بزرگى نثارشان فرما». <ref>بحار الانوار: ج ۳۰ ص ۱۵۲ ح ۷.</ref>  
=== سوم: حسرت اصحاب صحيفه و پيروانشان‌ ===
حسرت اصحاب صحیفه و پیروانشان بر اساس [[آيات ۶۶ تا ۶۸ احزاب و غدیر|آیات ۶۶ تا ۶۸ سوره احزاب]] در برخی روایات چنین تصویر شده است: در ميان شعله‏‌هاى جهنم كه حاصل غصب خلافت و ظلم به مقام ولايت توسط اصحاب صحيفه و اهل [[سقیفه]] و پيروانشان است، حسرت و ندامت آنان به نقطه اوج مى‏‌رسد: «روزى كه صورت‏‌هاى آنان در آتش زير و رو مى‌‏شود»؛ يعنى كسانى كه حق آل محمد عليهم السلام را غصب كردند. «مى‌گويند: اى كاش از خدا و رسول اطاعت مى‌‏كرديم»؛ يعنى درباره اميرالمؤمنين ‏عليه السلام. «مى‌گويند: پروردگارا! ما از سروران و بزرگان خود اطاعت كرديم و آنان ما را از راه درست به گمراهى انداختند»، منظور [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبكر]] و عمر هستند، و سروران و بزرگان همان كسانى هستند كه ظلم بر [[معصومین علیهم السلام|اهل ‏بيت ‏عليهم السلام]] و غصب حقشان را آغاز كردند. و منظور از راه درست راه [[بهشت]] است كه همان راه اميرالمؤمنين ‏عليه السلام است. سپس مى‏‌گويند: «خدايا آنان را دو برابر عذاب نما و لعن بزرگى نثارشان فرما».<ref>بحارالانوار، ج۳۰، ص۱۵۲، ح۷.</ref>


خداوند به اين اندازه از حسرت آنان اكتفا نكرده و منظره ديگرى را تدارک ديده است كه بايد شيعيان آن را از بهشت ببينند و از حسرت آنان لذت ببرند. امام سجاد عليه السلام اين منظره دل‌انگيز را با اشاره به آيات ۳۴ تا ۳۶ سوره مطففين چنين توصيف فرموده است:در روز قيامت دو تخت از بهشت بيرون آورده مُشرف بر جهنم قرار داده مى‌شود. سپس على عليه السلام مى‌آيد و بر روى آن مى‌نشيند. آنگاه كه مى‌نشيند خنده‌اى مى‌نمايد و از خنده او جهنم زير و رو مى‌شود و طبقه پايين آن بالا مى‌آيد! سپس ابوبكر و عمر را از جهنم بيرون مى‌آورند و در مقابل آن حضرت نگاه مى‌دارند. آن دو مى‌گويند: يا اميرالمؤمنين! اى وصى رسول اللَّه! آيا به ما رحم نمى‌كنى؟ آيا نزد پروردگارت شفاعت ما را نمى‌نمايى؟
خداوند به اين اندازه از حسرت آنان اكتفا نكرده و منظره ديگرى را تدارک ديده است كه بايد شيعيان آن را از بهشت ببينند و از دیدن آنان لذت ببرند. [[امام سجاد عليه السلام]] اين منظره را با اشاره به [[آيات ۳۴ تا ۳۶ مطفّفین و غدیر|آيات ۳۴ تا ۳۶ سوره مطففين]] چنين توصيف فرموده است: در روز قيامت دو تخت از [[بهشت]] بيرون آورده مُشرف بر جهنم قرار داده مى‏‌شود. سپس على‏ عليه السلام مى‌‏آيد و بر روى آن مى‏‌نشيند. آنگاه كه مى‏‌نشيند خنده‏‌اى مى‌‏نمايد و از خنده او جهنم زير و رو مى‏‌شود و طبقه پايين آن بالا مى‏‌آيد. سپس ابوبكر و عمر را از جهنم بيرون مى‌آورند و در مقابل آن حضرت نگاه مى‌دارند. آن دو مى‌گويند: يا اميرالمؤمنين! اى وصى رسول ‏اللَّه! آيا به ما رحم نمى‏‌كنى؟ آيا نزد پروردگارت شفاعت ما را نمى‏‌نمايى؟ اميرالمؤمنين‏ عليه السلام (از روى استهزا) به آنان مى‏‌خندد و (بدون پاسخ به آنان) برمى‏‌خيزد و وارد بهشت مى‌‏شود و آن دو تخت را بر مى‌دارند و به‌جاى خود باز مى‏‌گردانند. و اين است معناى كلام خداوند عزوجل: «امروز كسانى كه ايمان آوردند به كفار مى‌خندند در حالى كه از روى تخت‌ها تماشا مى‌كنند. آيا پاداشى كه به كافران مى‌دهند جز نتيجه اعمال زشت آنان است.<ref>بحارالانوار، ج۳۰، ص۲۷۷-۲۷۸، ح۱۴۹.</ref>
 
اميرالمؤمنين عليه السلام (از روى استهزا) به آنان مى‌خندد و (بدون پاسخ به آنان) برمى‌خيزد و وارد بهشت مى‌شود، و آن دو تخت را بر مى‌دارند و به جاى خود باز مى‌گردانند. و اين است معناى كلام خداوند عز و جل: «فَالْيَوْمَ الَّذِينَ آمَنُوا مِنَ الْكُفَّارِ يَضْحَكُونَ. عَلَى الْأَرائِكِ يَنْظُرُونَ. هَلْ ثُوِّبَ الْكُفَّارُ ما كانُوا يَفْعَلُونَ»: «امروز كسانى كه ايمان آوردند به كفار مى‌خندند در حالى كه از روى تخت‌ها تماشا مى‌كنند. آيا پاداشى كه به كافران مى‌دهند جز نتيجه اعمال زشت آنان است؟! <ref>بحار الانوار: ج ۳۰ ص ۲۷۷ ح ۱۴۹.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==