پرش به محتوا

جغرافیای غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۷۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۲ فوریهٔ ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۹۱: خط ۲۹۱:
ما هم با شما اشک مى ‏ريزيم، اما خوشحاليم كه مدافعان هميشه بيدار غدير نگذاشتند اين محدوده جغرافيايى در لابلاى ظلم سقيفه نابود گردد.
ما هم با شما اشک مى ‏ريزيم، اما خوشحاليم كه مدافعان هميشه بيدار غدير نگذاشتند اين محدوده جغرافيايى در لابلاى ظلم سقيفه نابود گردد.


ج) غدير خم در زمان ائمه‏ عليهم السلام
'''ج) غدير خم در زمان ائمه‏ عليهم السلام'''


بعد از آن امام حسين‏ عليه السلام را در مسيرى كه از [[مکّه]] به [[عراق]] مى ‏آمد، مى‏ بينيم كه كاروان [[کربلا]] را از غدير عبور مى‏ دهد و در آنجا توقفى دارد.
بعد از آن امام حسين‏ عليه السلام را در مسيرى كه از [[مکّه]] به [[عراق]] مى ‏آمد، مى‏ بينيم كه كاروان [[کربلا]] را از غدير عبور مى‏ دهد و در آنجا توقفى دارد.
خط ۳۱۹: خط ۳۱۹:
بعد از آن شيخ يوسف بحرانى (م ۱۱۸۶ ق) را مى ‏بينيم كه به وجود مسجد غدير در زمان خود تصريح مى ‏كند.
بعد از آن شيخ يوسف بحرانى (م ۱۱۸۶ ق) را مى ‏بينيم كه به وجود مسجد غدير در زمان خود تصريح مى ‏كند.


سيد حيدر كاظمى (م ۱۲۶۵ ق) از وجود مسجد غدير خبر داده و مى‏گويد: »با آنكه جاده از غدير فاصله دارد ولى مسجد آن مشهور است« .


محدث نورى نيز از وجود آن در قبل از سال ۱۳۰۰ ق خبر داده كه در سفر حج با استاد خود سيد مهدى قزوينى حلى در مسجد غدير نماز خوانده‏ اند.


سيد حيدر كاظمى )م 1265  ق( از وجود مسجد غدير خبر داده و مى‏گويد: »با آنكه جاده از غدير فاصله دارد ولى مسجد آن مشهور است« .
'''۷. غدير در عصر حفظ ميراث فرهنگى'''


'''الف) قرن چهاردهم و انهدام مسجد غدير'''


محدث نورى نيز از وجود آن در قبل از سال 1300 ق خبر داده كه در سفر حج با استاد خود سيد مهدى قزوينى حلى در مسجد غدير نماز خوانده‏اند.
شكى نيست كه چون منطقه غدير در مسير سيل است تغييراتى در شكل و حدود جغرافيايى آن پديد آيد. آن چند درخت كهنسال در طول ۱۴۰۰ سال از بين رفته‏ اند. در اين بيابان در سال‏ هاى بارانى گياهان و درختان بيشترى روييده و در خشكسالى از بين رفته است.


7-  غدير در عصر حفظ ميراث فرهنگى
چشمه غدير گاهى پر آب و گاهى كم آب بوده و در مواردى در صدد حفر و ازدياد آب آن برآمده ‏اند. بركه غدير در اثر عوارض طبيعى عريض ‏تر يا كم عرض‏تر شده است. حتى در زمان عثمانى ‏ها سيل شديد باعث خرابى مسجد شده و دوباره اقدام به بازسازى آن گرديده است.


نكته قابل توجه، عنايت خاص سلاطين [[هند]] به [[مسجد غدیر]] بوده، كه چند بار توسط آنان تعمير و بازسازى شده است. آنچه مسلم است اينكه تا قبل از سلطه وهابيان در [[عربستان]]، مسجد غدير رسماً بر جا بوده و محل [[زیارت]] و نماز حاجيان در رفت و برگشت حج بوده است.


الف. قرن چهاردهم و انهدام مسجد غدير
يكى از بناهاى مقدسى كه وهابيت همچون ساير موارد به انهدام آن دست يازيده مسجد غدير است. آنان با دو اقدام كينه‏ توزانه اثر مسجد غدير را به كلى محو كرده ‏اند. از يک سو ساختمان مسجد را كاملاً منهدم ساخته و از بين برده‏ اند و اثرى از آن باقى نگذاشته‏ اند، و از سوى ديگر جاده را به قدرى از غدير فاصله داده ‏اند كه حتى دورنماى آن را از جاده نمى‏توان ديد.


شكى نيست كه چون منطقه غدير در مسير سيل است تغييراتى در شكل و حدود جغرافيايى آن پديد آيد. آن چند درخت كهنسال در طول 1400 سال از بين رفته‏اند. در اين بيابان در سال‏هاى بارانى گياهان و درختان بيشترى روييده و در خشكسالى از بين رفته است.
'''ب) اكتشاف جغرافيايى غدير در قرن پانزدهم'''


خوشبختانه دو محقق شناخته شده از كشور عربستان اقدام به شناسايى غدير نموده‏ اند. اين دو محقق نتيجه تحقيق خود را به طور مستند و به صورت كتابى منتشر ساخته‏اند.


چشمه غدير گاهى پر آب و گاهى كم آب بوده و در مواردى در صدد حفر و ازدياد آب آن برآمده‏اند. بركه غدير در اثر عوارض طبيعى عريض‏تر يا كم عرض‏تر شده است. حتى در زمان عثمانى‏ها سيل شديد باعث خرابى مسجد شده و دوباره اقدام به بازسازى آن گرديده است.
يكى جغرافيدانى از [[اهل‏ سنت]] به نام عاتق بن غيث بلادى است كه اهل بلاديه در نزديكى غدير است. او از طرف دولت عربستان مأمور به شناسايى مسير هجرت پيامبر صلى الله عليه و آله شده و در اين راه به غدير خم رسيده و به شناسايى دقيق آن پرداخته است. او در سال‏ هاى ۱۳۹۳ و ۱۳۹۶ قمرى در دو نوبت شخصاً به آن منطقه سفر كرده و به تحقيق از اهالى آنجا پرداخته و جزئيات جغرافيايى منطقه را به صورت دقيقى ثبت كرده است.
 
 
نكته قابل توجه، عنايت خاص سلاطين هند به مسجد غدير بوده، كه چند بار توسط آنان تعمير و بازسازى شده است. آنچه مسلم است اينكه تا قبل از سلطه وهابيان در عربستان، مسجد غدير رسماً بر جا بوده و محل زيارت و نماز حاجيان در رفت و برگشت حج بوده است.
 
 
يكى از بناهاى مقدسى كه وهابيت همچون ساير موارد به انهدام آن دست يازيده مسجد غدير است. آنان با دو اقدام كينه‏توزانه اثر مسجد غدير را به كلى محو كرده‏اند. از يك سو ساختمان مسجد را كاملاً منهدم ساخته و از بين برده‏اند و اثرى از آن باقى نگذاشته‏اند، و از سوى ديگر جاده را به قدرى از غدير فاصله داده‏اند كه حتى دورنماى آن را از جاده نمى‏توان ديد.
 
 
ب. اكتشاف جغرافيايى غدير در قرن پانزدهم
 
خوشبختانه دو محقق شناخته شده از كشور عربستان اقدام به شناسايى غدير نموده‏اند. اين دو محقق نتيجه تحقيق خود را به طور مستند و به صورت كتابى منتشر ساخته‏اند.
 
يكى جغرافيدانى از اهل‏سنت به نام عاتق بن غيث بلادى است كه اهل بلاديه در نزديكى غدير است. او از طرف دولت عربستان مأمور به شناسايى مسير هجرت پيامبرصلى الله عليه وآله شده و در اين راه به غدير خم رسيده و به شناسايى دقيق آن پرداخته است. او در سال‏هاى 1393 و 1396 قمرى در دو نوبت شخصاً به آن منطقه سفر كرده و به تحقيق از اهالى آنجا پرداخته و جزئيات جغرافيايى منطقه را به صورت دقيقى ثبت كرده است.
 
 
ديگرى علامه دكتر شيخ عبدالهادى فَضلى از علماى شيعه منطقه شرقى عربستان است، كه در سال‏هاى 1402 و 1409 قمرى شخصاً دو سفر اكتشافى به منطقه غدير داشته و با توجه به منابع تاريخى اقدام به شناسايى دقيق محدوده منطقه غدير و بركه و چشمه آن با تحقيقات محلى نموده است.


ديگرى علامه دكتر شيخ عبدالهادى فَضلى از علماى شيعه منطقه شرقى عربستان است، كه در سال‏ هاى ۱۴۰۲ و ۱۴۰۹ قمرى شخصاً دو سفر اكتشافى به منطقه غدير داشته و با توجه به منابع تاريخى اقدام به شناسايى دقيق محدوده منطقه غدير و بركه و چشمه آن با تحقيقات محلى نموده است.


مهم اين است كه تحقيقات اين دو محقق -  با آنكه جدا از هم صورت گرفته -  نتايج يكسانى داشته و سخن هر دو در شناسايى غدير يكى است.
مهم اين است كه تحقيقات اين دو محقق -  با آنكه جدا از هم صورت گرفته -  نتايج يكسانى داشته و سخن هر دو در شناسايى غدير يكى است.


 
اين نتيجه به ما اطمينان مى‏ دهد كه بركه غدير هم اكنون پا برجاست و چشمه غدير نيز مى‏ جوشد و آب آن به سمت بركه مى ‏آيد و در آن مى‏ ريزد و جغرافياى غدير خم با زمان پيامبر صلى الله عليه و آله تغيير زيادى نكرده است.
اين نتيجه به ما اطمينان مى‏دهد كه بركه غدير هم اكنون پا برجاست و چشمه غدير نيز مى‏جوشد و آب آن به سمت بركه مى‏آيد و در آن مى‏ريزد و جغرافياى غدير خم با زمان پيامبرصلى الله عليه وآله تغيير زيادى نكرده است.
 


گام ديگر، بناى مجدد مسجد غدير است كه اميدواريم در آينده‏اى نزديك تحقق پذيرد؛ و بار ديگر حاجيان در مسير رفت و برگشت در مسجد غدير توقفى كنند و از بركه آن روح و جان خويش را صفايى دهند.
گام ديگر، بناى مجدد مسجد غدير است كه اميدواريم در آينده‏اى نزديك تحقق پذيرد؛ و بار ديگر حاجيان در مسير رفت و برگشت در مسجد غدير توقفى كنند و از بركه آن روح و جان خويش را صفايى دهند.


== تحقيق در جغرافياى غدير<ref>چهارده قرن با غدير: ص ۱۵۳ - ۱۵۷.</ref> ==
از جمله موضوعاتى كه درباره غدير بايد مورد تحقيق و [[تألیف]] قرارگيرد و هنوز جاى آنها خالى است تحقيق در مورد جغرافياى غدير و موقعيت منطقه غدير از نظر جغرافيايى و تاريخچه آن در طول [[تاریخ]] و موقعيت آن در زمان حاضر است.


6.  تحقيق در جغرافياى غدير××× 1 چهارده قرن با غدير: ص 157  - 153. ×××
== توصيف جغرافيايى غدير خم<ref>غدير كجاست؟ : ص ۵۰ - ۵۵. چهارده قرن با غدير: ص ۲۱۳. سخنرانى استثنائى غدير: ص ۲۶.</ref> ==
 
منطقه غدير خم در مسير سيلاب‏ هايى واقع شده كه پس از عبور از غدير به [[جحفه]] مى ‏رسد، و سپس تا درياى سرخ ادامه پيدا مى‏ كند. اين وادى يا سيلاب، سيل‏ هاى ساليانه را به دريا مى ‏ريزد. چنين مسيرهايى را به زبان [[عربی]] «وادى» مى ‏گويند.
  از جمله موضوعاتى كه درباره غدير بايد مورد تحقيق و تأليف قرارگيرد و هنوز جاى آنها خالى است تحقيق در مورد جغرافياى غدير و موقعيت منطقه غدير از نظر جغرافيايى و تاريخچه آن در طول تاريخ و موقعيت آن در زمان حاضر است.
 
7.  توصيف جغرافيايى غدير خم××× 1 غدير كجاست؟ : ص 55  - 50 . چهارده قرن با غدير: ص 213. سخنرانى استثنائى غدير: ص 26. ×××
 
  منطقه غدير خم در مسير سيلاب‏هايى واقع شده كه پس از عبور از غدير به جحفه مى‏رسد، و سپس تا درياى سرخ ادامه پيدا مى‏كند. اين وادى يا سيلاب، سيل‏هاى ساليانه را به دريا مى‏ريزد. چنين مسيرهايى را به زبان عربى »وادى« مى‏گويند.
 
 
بنابراين در توصيف جغرافيايى غدير مى‏توانيم بگوئيم: وادى جحفه مسير سيلى است كه به دريا مى‏ريزد. در اين مسير آبگيرى طبيعى بوجود آمده كه پس از عبور سيل، آب‏هاى باقيمانده در آن جمع مى‏شوند، و به چنين گودال‏ها و آبگيرهايى در عرب »غدير« مى‏گويند.
 
 
در مناطق مختلف غديرهاى زيادى در مسير سيل‏ها وجود دارد كه با نامگذارى از يكديگر شناخته مى‏شوند. اين غدير هم براى شناخته شدن از غديرهاى ديگر بنام »خم« نامگذارى شده است.
 
 
نام غدير خم در طول چهارده قرن تغيير نيافته و در كتاب‏هاى جغرافيايى و تاريخى و لغت مربوط به قرون مختلف همين نام را براى اين مكان معين مى‏بينيم كه موقعيت دقيق آن را هم تعيين كرده‏اند و فواصل آن را از چهار جهت به صراحت گفته‏اند.××× 2 معجم ما استعجم: ج 2 ص  510 492 368 . لسان العرب: ماده خمم و غدر. معجم البلدان: ج 2 ص 389 350 و ج 3 ص 159 و ج 4 ص 188 و ج 6 ماده غدير. معجم معالم الحجاز: ج 1 ص 156. تاج العروس: ماده خمم، غدر. النهاية )ابن اثير( : ماده خم. الروض المعطار: ص 156. وفاء الوفاء: ج 2 ص 298. صفة جزيرة العرب: ص 259. ×××


بنابراين در توصيف جغرافيايى غدير مى ‏توانيم بگوئيم: وادى جحفه مسير سيلى است كه به دريا مى‏ريزد. در اين مسير آبگيرى طبيعى بوجود آمده كه پس از عبور سيل، آب‏هاى باقيمانده در آن جمع مى‏شوند، و به چنين گودال‏ها و آبگيرهايى در [[عرب]] «غدير» مى ‏گويند.


با توجه به اينكه يك منطقه جغرافيايى را به مناسبت‏هاى مختلف با نام‏هاى متفاوت ياد مى‏كنند، لذا غدير خم هم در تاريخ با نام‏هاى مناطقى كه از نظر جغرافيايى از آن حساب مى‏شود نام برده شده است.
در مناطق مختلف غديرهاى زيادى در مسير سيل‏ها وجود دارد كه با نامگذارى از يكديگر شناخته مى‏ شوند. اين غدير هم براى شناخته شدن از غديرهاى ديگر بنام «خم» نامگذارى شده است.


در مواردى به عنوان »جحفه« از آن ياد شده، بدان جهت كه غدير خم در وادى جحفه قرار دارد. در مواردى »خرّار« گفته شده كه نام مسير سيل از غدير تا جحفه است كه سيل را به آنجا مى‏ريزد. در مواردى با نام »غُرَبة« ياد مى‏شود و اين بمناسبت همجوارى غدير با اين منطقه است و هر دو در يك وادى قرار دارند.
نام غدير خم در طول چهارده قرن تغيير نيافته و در كتاب‏ هاى جغرافيايى و تاريخى و لغت مربوط به قرون مختلف همين نام را براى اين مكان معين مى‏ بينيم كه موقعيت دقيق آن را هم تعيين كرده ‏اند و فواصل آن را از چهار جهت به صراحت گفته‏ اند.<ref>معجم ما استعجم: ج ۲ ص  ۵۱۰،۴۹۲،۳۶۸ . لسان العرب: ماده خمم و غدر. معجم البلدان: ج ۲ ص ۳۸۹،۳۵۰ و ج ۳ ص ۱۵۹ و ج ۴ ص ۱۸۸ و ج ۶ ماده غدير. معجم معالم الحجاز: ج ۱ ص ۱۵۶. تاج العروس: ماده خمم، غدر. النهاية (ابن اثير): ماده خم. الروض المعطار: ص ۱۵۶. وفاء الوفاء: ج ۲ ص ۲۹۸. صفة جزيرة العرب: ص ۲۵۹.</ref>


با توجه به اينكه يک منطقه جغرافيايى را به مناسبت ‏هاى مختلف با نام‏ هاى متفاوت ياد مى‏ كنند، لذا غدير خم هم در [[تاریخ]] با نام ‏هاى مناطقى كه از نظر جغرافيايى از آن حساب مى‏ شود نام برده شده است.


با توجه به اينكه موقعيت غدير و جحفه به صورت از شرق به غرب در مسير سيل است و هر چه به سمت دريا پيش مى‏رود مسير سيل وسيع‏تر مى‏شود و كسانى كه در صدد تعيين فاصله جحفه تا غدير بوده‏اند از زاويه‏هاى مختلفى مسافت را اندازه گرفته‏اند، لذا فاصله آن تا جحفه را گاهى سه مايل و گاهى دو مايل تعيين كرده‏اند.
در مواردى به عنوان «[[جحفه]]» از آن ياد شده، بدان جهت كه غدير خم در وادى جحفه قرار دارد. در مواردى «خرّار» گفته شده كه نام مسير سيل از غدير تا جحفه است كه سيل را به آنجا مى ‏ريزد. در مواردى با نام «غُرَبة» ياد مى‏ شود و اين بمناسبت همجوارى غدير با اين منطقه است و هر دو در يک وادى قرار دارند.


با توجه به اينكه موقعيت غدير و جحفه به صورت از شرق به غرب در مسير سيل است و هر چه به سمت دريا پيش مى‏رود مسير سيل وسيع ‏تر مى‏ شود و كسانى كه در صدد تعيين فاصله جحفه تا غدير بوده ‏اند از زاويه ‏هاى مختلفى مسافت را اندازه گرفته ‏اند، لذا فاصله آن تا جحفه را گاهى سه مايل و گاهى دو مايل تعيين كرده ‏اند.


1-  توصيف عمومى غدير
'''۱. توصيف عمومى غدير'''


شرايط جغرافيايى منطقه در طول تاريخ تغييراتى داشته است، به خصوص آنكه در مسير سيل بوده و شكل آن به راحتى تغيير مى‏يابد. به همين جهت در توصيف غدير خم جنبه‏هاى حياتى و طبيعى از زمان پيامبرصلى الله عليه وآله تا كنون تغييراتى داشته‏اند كه به شرح زير است:
شرايط جغرافيايى منطقه در طول [[تاریخ]] تغييراتى داشته است، به خصوص آنكه در مسير سيل بوده و شكل آن به راحتى تغيير مى‏ يابد. به همين جهت در توصيف غدير خم جنبه ‏هاى حياتى و طبيعى از زمان پيامبر صلى الله عليه و آله تا كنون تغييراتى داشته ‏اند كه به شرح زير است:


الف) در نزديک آبگير (غدير) چشمه آبى است كه پس از جارى شدن به سمت غدير آمده و در آن مى‏ريخته است. اين چشمه گاهى كم آب يا خشك مى‏شده و گاهى در اثر عوامل طبيعى مسيرش از غدير عوض مى‏شده و به سمت ديگرى‏مى رفته است.


الف. در نزديك آبگير )غدير( چشمه آبى است كه پس از جارى شدن به سمت غدير آمده و در آن مى‏ريخته است. اين چشمه گاهى كم آب يا خشك مى‏شده و گاهى در اثر عوامل طبيعى مسيرش از غدير عوض مى‏شده و به سمت ديگرى‏مى رفته است.