پرش به محتوا

ریاضی: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۳ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۴ آوریل ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
(اتمام عنوان ریاضی)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۱: خط ۴۱:


اكنون مى‏ دانيم كه در برخى گاهنامه‏ ها، زيج‏ ها و تقويم‏ هاى گزارش دهنده از وقايع صدر اسلام<ref>جداول رؤيت هلال از صدر اسلام تا كنون (احمد حسينى). الرسالة الغديرية، يا همان غديريه، تأليف رياضيدان نامى جهان اسلام و تشيع، غياث‏ الدين جمشيد كاشانى، چاپ مكتبة الدوحة الغروية، نجف اشرف: ۱۳۸۱ ق.</ref> چنين آمده است كه در سال دهم هجرى، چون مسلمانان جهت انجام فريضه حج و روزه ماه مبارک رمضان و عيد فطر در جستجوى هلال ماه برآمدند آن را نديدند (شايد به جهت كثرت غبار و طوفان در آن مدت از سال).
اكنون مى‏ دانيم كه در برخى گاهنامه‏ ها، زيج‏ ها و تقويم‏ هاى گزارش دهنده از وقايع صدر اسلام<ref>جداول رؤيت هلال از صدر اسلام تا كنون (احمد حسينى). الرسالة الغديرية، يا همان غديريه، تأليف رياضيدان نامى جهان اسلام و تشيع، غياث‏ الدين جمشيد كاشانى، چاپ مكتبة الدوحة الغروية، نجف اشرف: ۱۳۸۱ ق.</ref> چنين آمده است كه در سال دهم هجرى، چون مسلمانان جهت انجام فريضه حج و روزه ماه مبارک رمضان و عيد فطر در جستجوى هلال ماه برآمدند آن را نديدند (شايد به جهت كثرت غبار و طوفان در آن مدت از سال).


بنابراين، چهار ماه شعبان، رمضان، شوال و ذى ‏القعده همان سال را به سبب عدم رؤيت هلال، سى روز تمام گرفتند (يعنى دو ماه شعبان و شوال را -  كه در تقويم ۲۹ روزه هستند -  ناچار ۳۰ روز شرعى گرفتند، و كمتر بودن دو ماه رمضان و ذى‏ قعده شرعى از ۳۰ روز تقويمى نيز شرعاً ثابت نشد) . اين شد كه دو روز به حساب تقويمى افزوده شد (از ناحيه دو ماه شعبان و شوال، كه مى‏ بايست ۲۹ روز تقويمى باشند).
بنابراين، چهار ماه شعبان، رمضان، شوال و ذى ‏القعده همان سال را به سبب عدم رؤيت هلال، سى روز تمام گرفتند (يعنى دو ماه شعبان و شوال را -  كه در تقويم ۲۹ روزه هستند -  ناچار ۳۰ روز شرعى گرفتند، و كمتر بودن دو ماه رمضان و ذى‏ قعده شرعى از ۳۰ روز تقويمى نيز شرعاً ثابت نشد) . اين شد كه دو روز به حساب تقويمى افزوده شد (از ناحيه دو ماه شعبان و شوال، كه مى‏ بايست ۲۹ روز تقويمى باشند).
خط ۶۲: خط ۶۰:
اما گذشت كه كاشانى روايت جدول تقويمى اول را (كه تطابق غدير روز نوروز را موجب مى ‏شود) قوى‏ تر و صحيح ‏تر دانسته است.
اما گذشت كه كاشانى روايت جدول تقويمى اول را (كه تطابق غدير روز نوروز را موجب مى ‏شود) قوى‏ تر و صحيح ‏تر دانسته است.


در اينجا اگر كسى اشكال كند كه: چگونه توالى چهار ماه تمام (۳۰ روزه شعبان، رمضان، شوال و ذی قعده) در يک سال قمرى (سال دهم هجرت) ممكن است؟ مى‏گوييم:
در اينجا اگر كسى اشكال كند كه: چگونه توالى چهار ماه تمام (۳۰ روزه شعبان، رمضان، شوال و ذی قعده) در يک سال قمرى (سال دهم هجرت) ممكن است؟ می گوييم:


اولاً: غياث ‏الدين كاشانى، خود متخصص فنّ نجوم و رياضى و تقويم بوده است.
اولاً: غياث ‏الدين كاشانى، خود متخصص فنّ نجوم و رياضى و تقويم بوده است.


ثانياً: مرحوم استاد على‏ اكبر غفارى در حاشيه «تهذيب الأحكام» شيخ طوسى<ref>تهذيب الاحكام: ج ۴ ص ۲۴۱، دو خط مانده به آخر صفحه.</ref> به نقل از استاد خود ابوالحسن شعرانى (منجّم و رياضيدان معاصر) مى‏ گويد: منجمان با محسبات رياضى اثبات كرده ‏اند كه توالى چهار ماه تمام سى روزه (حتى واقعى و با رؤيت حقيقى هلال) امكان دارد. ولى بيش از چهار ماه ممكن نيست.
ثانياً: مرحوم استاد على‏ اكبر غفارى در حاشيه «تهذيب الأحكام» شيخ طوسى<ref>تهذيب الاحكام: ج ۴ ص ۲۴۱، دو خط مانده به آخر صفحه.</ref> به نقل از استاد خود ابوالحسن شعرانى (منجّم و رياضيدان معاصر) مى‏ گويد: منجمان با محسبات رياضى اثبات كرده ‏اند كه توالى چهار ماه تمام سى روزه (حتى واقعى و با رؤيت حقيقى هلال) امكان دارد. ولى بيش از چهار ماه ممكن نيست.


اما از منظر شرعى و فقهى نيز، مرحوم استاد غفارى در حاشيه صفحه ۲۳۲، فتوى به وجوب در ميان (۲۹ و ۳۰ روزه) حساب كردن ماه‏ هاى متوالى (يعنى: شعبان ۲۹ روزه، رمضان ۳۰ روزه، شوال ۲۹ روزه، ذى ‏قعده ۳۰ روزه) را فقط از شيخ صدوق در كتاب «الخصال» نقل كرده است، و اين را فتواى عمده فقهاء مى ‏داند كه فرموده ‏اند: ماه ‏هاى سال قمرى (چه متوالى و چه جدا از هم) مى ‏توانند دستخوش زيادت (۳۰ روزه) يا نقصان (۲۹ روزه) شوند، چه رمضان باشد و چه غير رمضان... .
اما از منظر شرعى و فقهى نيز، مرحوم استاد غفارى در حاشيه صفحه ۲۳۲، فتوى به وجوب در ميان (۲۹ و ۳۰ روزه) حساب كردن ماه‏ هاى متوالى (يعنى: شعبان ۲۹ روزه، رمضان ۳۰ روزه، شوال ۲۹ روزه، ذى ‏قعده ۳۰ روزه) را فقط از شيخ صدوق در كتاب «الخصال» نقل كرده است، و اين را فتواى عمده فقهاء مى ‏داند كه فرموده ‏اند: ماه ‏هاى سال قمرى (چه متوالى و چه جدا از هم) مى ‏توانند دستخوش زيادت (۳۰ روزه) يا نقصان (۲۹ روزه) شوند، چه رمضان باشد و چه غير رمضان... .


 
'''غياث‏ الدين كاشانى و «رساله غديريه» او:'''
 
غياث‏ الدين كاشانى و «رساله غديريه» او:


مطابقت دقيق عيد غدير سال دهم هجرى قمرى با عيد نوروز سال يازدهم هجرى شمسى را غياث‏ الدين جمشيد كاشانى (م ۸۳۳ ق) در «رساله غديريه» خود -  كه بالاتر مذكور شد -  مشروحاً اثبات كرده است. وى از بزرگ‏ترين علما و رياضيدانان و مهندسين شيعه در عهد مغول بوده، و اختراعات و ابداعات و ابتكارات فراوانى در حساب و هندسه و رياضيات از خود بر جاى نهاده، و حتى كتابى نيز در تفسير قرآن نوشته است.<ref>دائرة المعارف تشيع: ج ۱۳ ص ۱۳۷، ۱۳۸. زندگینامه رياضيدانان دوره اسلامى (قربانى): ص ۳۶۵-۳۸۸.</ref>
مطابقت دقيق عيد غدير سال دهم هجرى قمرى با عيد نوروز سال يازدهم هجرى شمسى را غياث‏ الدين جمشيد كاشانى (م ۸۳۳ ق) در «رساله غديريه» خود -  كه بالاتر مذكور شد -  مشروحاً اثبات كرده است. وى از بزرگ‏ترين علما و رياضيدانان و مهندسين شيعه در عهد مغول بوده، و اختراعات و ابداعات و ابتكارات فراوانى در حساب و هندسه و رياضيات از خود بر جاى نهاده، و حتى كتابى نيز در تفسير قرآن نوشته است.<ref>دائرة المعارف تشيع: ج ۱۳ ص ۱۳۷، ۱۳۸. زندگینامه رياضيدانان دوره اسلامى (قربانى): ص ۳۶۵-۳۸۸.</ref>
خط ۱۰۲: خط ۹۶:


ج) علامه محمد باقر مجلسى در «بحار الانوار» مفصل اين موضوع را تحقيق و بررسى نموده و حالات مختلف آن را بررسى كرده، كه نتيجه اينكه ۱۸ ذى ‏الحجه سال دهم هجرى قمرى مطابق با اول فروردين سال ۱۱ هجرى شمسى مى ‏باشد.
ج) علامه محمد باقر مجلسى در «بحار الانوار» مفصل اين موضوع را تحقيق و بررسى نموده و حالات مختلف آن را بررسى كرده، كه نتيجه اينكه ۱۸ ذى ‏الحجه سال دهم هجرى قمرى مطابق با اول فروردين سال ۱۱ هجرى شمسى مى ‏باشد.


'''۳. تقارن غدير و نوروز در شعر فارسى'''
'''۳. تقارن غدير و نوروز در شعر فارسى'''
خط ۱۱۱: خط ۱۰۴:


بر او رنگ خلافت كرده شاه لافتى مأوا
بر او رنگ خلافت كرده شاه لافتى مأوا


ب) ميرزا حبيب قاآنى شيرازى مى‏ گويد:
ب) ميرزا حبيب قاآنى شيرازى مى‏ گويد:


رسد به گوش دل اين مژده ز هاتف غيبى
رسد به گوش دل اين مژده ز هاتف غيبى
خط ۱۲۳: خط ۱۱۴:


گرفت خواجه كروبيان قرار امروز
گرفت خواجه كروبيان قرار امروز


ج) صغير اصفهانى چه زيبا سروده است:
ج) صغير اصفهانى چه زيبا سروده است:


دانى ز چه عيد باستان مى‏خندد؟
دانى ز چه عيد باستان مى‏خندد؟
خط ۱۳۵: خط ۱۲۴:


زين مژده زمين و آسمان مى‏خندد
زين مژده زمين و آسمان مى‏خندد


د) و يا:
د) و يا:


نوروز از آن شد پر شعف
نوروز از آن شد پر شعف
خط ۱۴۷: خط ۱۳۴:


آمد به تخت سرورى
آمد به تخت سرورى


هـ) همچنين در ترانه ‏هاى محلى افغانستان -  كه همزمانى عيد الله الاكبر غدير با نوروز براى آنان جا افتاده است -  نيز به اين همزمانى بسيار پرداخته ‏اند:
هـ) همچنين در ترانه ‏هاى محلى افغانستان -  كه همزمانى عيد الله الاكبر غدير با نوروز براى آنان جا افتاده است -  نيز به اين همزمانى بسيار پرداخته ‏اند:
خط ۱۵۵: خط ۱۴۱:


على با ذوالفقار آمد خوش آمد
على با ذوالفقار آمد خوش آمد


طبق باور (به حق) عامه مردم افغانستان، اميرالمؤمنين ‏عليه السلام در روز اول نوروز به جانشينى رسول‏ خدا صلى الله عليه وآله برگزيده شد. مردم اين كشور در كنار تجليل از نوروز، به توصيف دلاورى‏ هاى اميرالمؤمنين ‏عليه السلام نيز مى‏ پردازند، و در ايام جشن نوروز در شهر مزار شريف دوبيتى‏ هاى مخصوص اين ايام را با صداى خوش مى‏ خوانند:
طبق باور (به حق) عامه مردم افغانستان، اميرالمؤمنين ‏عليه السلام در روز اول نوروز به جانشينى رسول‏ خدا صلى الله عليه وآله برگزيده شد. مردم اين كشور در كنار تجليل از نوروز، به توصيف دلاورى‏ هاى اميرالمؤمنين ‏عليه السلام نيز مى‏ پردازند، و در ايام جشن نوروز در شهر مزار شريف دوبيتى‏ هاى مخصوص اين ايام را با صداى خوش مى‏ خوانند:


نوروز رسيد و عيد اكبر گرديد
نوروز رسيد و عيد اكبر گرديد
خط ۱۶۷: خط ۱۵۱:


زان است كه روز و شب برابر گرديد
زان است كه روز و شب برابر گرديد


از دو بيتى ‏هاى معروف ديگرى كه در مورد مورد خلافت امام على‏ عليه السلام در روز اول نوروز در ميان مردم آن سرزمين خوانده مى ‏شود، مى ‏توان اين دو بيتى ‏ها را نام برد:
از دو بيتى ‏هاى معروف ديگرى كه در مورد مورد خلافت امام على‏ عليه السلام در روز اول نوروز در ميان مردم آن سرزمين خوانده مى ‏شود، مى ‏توان اين دو بيتى ‏ها را نام برد:


نوروز شد و جمله جهان گشت معطر
نوروز شد و جمله جهان گشت معطر
خط ۱۷۹: خط ۱۶۱:


داماد نبى‏ صلى الله عليه و آله، شير خدا، ساقى كوثر
داماد نبى‏ صلى الله عليه و آله، شير خدا، ساقى كوثر


و يا:
و يا:


نوروز شد و على‏ عليه السلام ز روى تعظيم
نوروز شد و على‏ عليه السلام ز روى تعظيم
خط ۱۹۱: خط ۱۷۱:


امروز نشسته معنى عرش عظيم
امروز نشسته معنى عرش عظيم


'''۴. نوروز و غدير در هند و پاكستان و افغانستان'''
'''۴. نوروز و غدير در هند و پاكستان و افغانستان'''
خط ۱۹۸: خط ۱۷۷:


در ايالت کشمیر [[هند]] نيز، علما و احزاب شيعه خواستار تعطيلى نوروز به عنوان غدير شده ‏اند. مردم نوروز را به عنوان عيد الله الاكبر غدير مى‏ شناسند. لذا خانه تكانى كرده و لباس نو مى ‏پوشند و سفره نذر حضرت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام مى‏ اندازد. در پاكستان هر سال ساعت نصب حضرت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام را استخراج مى ‏كنند، چرا كه آن را پاک‏ ترين ساعت سال مى‏دانند، و هر ساله در نوروز «جشن تاجپوشى على ‏عليه السلام» برگزار مى ‏شود.
در ايالت کشمیر [[هند]] نيز، علما و احزاب شيعه خواستار تعطيلى نوروز به عنوان غدير شده ‏اند. مردم نوروز را به عنوان عيد الله الاكبر غدير مى‏ شناسند. لذا خانه تكانى كرده و لباس نو مى ‏پوشند و سفره نذر حضرت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام مى‏ اندازد. در پاكستان هر سال ساعت نصب حضرت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام را استخراج مى ‏كنند، چرا كه آن را پاک‏ ترين ساعت سال مى‏دانند، و هر ساله در نوروز «جشن تاجپوشى على ‏عليه السلام» برگزار مى ‏شود.


'''الف) نوروز در افغانستان'''
'''الف) نوروز در افغانستان'''
خط ۲۰۷: خط ۱۸۵:


شكل ظاهرى جهنده سخى: پرچمى با رنگ سبز در دور پرچم كلمه لا اله الا الله، محمد رسول ‏الله، على ولى ‏الله، و نام مقدس الله، محمد، على، فاطمه، حسن و حسين‏ عليهم السلام، و در وسط آن آيه شريفه «نصر من الله و فتح قريب» نوشته شده است، كه با سليقه خاصى زينت داده شده است.
شكل ظاهرى جهنده سخى: پرچمى با رنگ سبز در دور پرچم كلمه لا اله الا الله، محمد رسول ‏الله، على ولى ‏الله، و نام مقدس الله، محمد، على، فاطمه، حسن و حسين‏ عليهم السلام، و در وسط آن آيه شريفه «نصر من الله و فتح قريب» نوشته شده است، كه با سليقه خاصى زينت داده شده است.


'''جشن گل سرخ'''
'''جشن گل سرخ'''
خط ۲۱۴: خط ۱۹۱:


مراسم جهنده على، مراسمى خاص دينى است كه به مناسبت خلافت حضرت على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام در مسجد مقدس اين شهر -  كه گفته مى ‏شود آرامگاه اين امام است -  اجرا مى‏ شود. اين مراسم با برافراشتن يک علم -  كه تركيب رنگ آن به درفش كاويانى شباهت دارد و به آن ژنده سخى مى‏ گويند -  در حرم منسوب به امام على‏ عليه السلام و در اولين روز سال اجرا مى‏ شود. جشن گل سرخ براى چهل روز در دشت‏ هاى لاله و حرم ادامه مى ‏يابد.
مراسم جهنده على، مراسمى خاص دينى است كه به مناسبت خلافت حضرت على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام در مسجد مقدس اين شهر -  كه گفته مى ‏شود آرامگاه اين امام است -  اجرا مى‏ شود. اين مراسم با برافراشتن يک علم -  كه تركيب رنگ آن به درفش كاويانى شباهت دارد و به آن ژنده سخى مى‏ گويند -  در حرم منسوب به امام على‏ عليه السلام و در اولين روز سال اجرا مى‏ شود. جشن گل سرخ براى چهل روز در دشت‏ هاى لاله و حرم ادامه مى ‏يابد.


'''ب) نوروز در پاكستان'''
'''ب) نوروز در پاكستان'''
خط ۲۳۷: خط ۲۱۳:


دو غنچه گل محمدى در داخل آب گذاشته و شروع به خواندن قرآن و دعاى «يا مقلّب القلوب و الابصار...» مى‏ كنند. باورمندان اين رسم معتقدند كه دو غنچه گل محمدى پس از حركت در يک لحظه به هم مى‏ رسند، و آن لحظه زمان تحويل سال و آغاز فروردين و يا به امامت رسيدن حضرت على‏ عليه السلام است.
دو غنچه گل محمدى در داخل آب گذاشته و شروع به خواندن قرآن و دعاى «يا مقلّب القلوب و الابصار...» مى‏ كنند. باورمندان اين رسم معتقدند كه دو غنچه گل محمدى پس از حركت در يک لحظه به هم مى‏ رسند، و آن لحظه زمان تحويل سال و آغاز فروردين و يا به امامت رسيدن حضرت على‏ عليه السلام است.


در برخى شهرهاى شيعه ‏نشين پاكستان همچون پاراچنار، بلتستان، و گلگيت و بعضى از محله ‏هاى شهر كراچى و كويته و برخى روستاهاى ايالت ‏هاى سند و پنجاب، مراسم خصوصى جشن «تاج‏گذارى» بر پا مى‏ شود، و ذاكرين و شاعرين و روحانيان فضائل و مناقب حضرت على‏ عليه السلام را بيان مى‏ كنند.
در برخى شهرهاى شيعه ‏نشين پاكستان همچون پاراچنار، بلتستان، و گلگيت و بعضى از محله ‏هاى شهر كراچى و كويته و برخى روستاهاى ايالت ‏هاى سند و پنجاب، مراسم خصوصى جشن «تاج‏گذارى» بر پا مى‏ شود، و ذاكرين و شاعرين و روحانيان فضائل و مناقب حضرت على‏ عليه السلام را بيان مى‏ كنند.


از جمله شعرهايى كه در اين گونه مراسم بيان مى‏شود ابيات زير است كه سروده خواجه نظام‏الدين اولياء در مدح حضرت اميرالمؤمنين على‏عليه السلام مى‏باشد:
از جمله شعرهايى كه در اين گونه مراسم بيان مى‏شود ابيات زير است كه سروده خواجه نظام‏الدين اولياء در مدح حضرت اميرالمؤمنين على‏عليه السلام مى‏باشد:


امامت را كسى باشد كه شاه اولياء باشد
امامت را كسى باشد كه شاه اولياء باشد
خط ۲۶۱: خط ۲۳۴:
على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام خلافت را سزا باشد
على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام خلافت را سزا باشد


امام آنچنان فاضل كه مى‏جوئى زمين بشنو
امام آنچنان فاضل كه می ‏جوئى زمين بشنو


حسن ‏عليه السلام ابن على‏ عليه السلام ما را به جاى مرتضى ‏عليه السلام باشد
حسن ‏عليه السلام ابن على‏ عليه السلام ما را به جاى مرتضى ‏عليه السلام باشد
خط ۲۷۲: خط ۲۴۵:


اگر خواهى كه در محشر شفيعت مصطفى‏ صلى الله عليه وآله باشد
اگر خواهى كه در محشر شفيعت مصطفى‏ صلى الله عليه وآله باشد


معمولاً در پايان اين گونه مراسم، به طول مفصل از ميهمانان با انواع شيرينى ‏ها و شام پذيرايى مى‏ شود.
معمولاً در پايان اين گونه مراسم، به طول مفصل از ميهمانان با انواع شيرينى ‏ها و شام پذيرايى مى‏ شود.


== پانویس ==
== پانویس ==