پرش به محتوا

آيه ۴۶ سبأ و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

۴۴۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۵ دسامبر ۲۰۲۴
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۰: خط ۳۰:
درباره تحلیل اعتقادی نزول آیه ۴۶ سوره سبأ در جریان رخداد غدیر چنین گفته شده است: بنابر حديث [[امام باقر علیه اسلام]]،  [[منافقین|منافقان]] از هر بهانه‏‌اى براى كارشكنى استفاده مى‏‌كردند. آنان انتظار داشتند که پيامبر صلى الله عليه و آله در پاسخ به سؤالشان بگويد: نه هيچ حكم ديگرى باقى نمانده و آنان فوراً بين مردم شايع كنند كه تعیین جانشین و اعلام ولایت انجام نخواهد شد، ولى آن حضرت دقيقاً همان يک مورد باقى‌مانده (ولایت) را به آنان گوشزد مى‏‌کند.
درباره تحلیل اعتقادی نزول آیه ۴۶ سوره سبأ در جریان رخداد غدیر چنین گفته شده است: بنابر حديث [[امام باقر علیه اسلام]]،  [[منافقین|منافقان]] از هر بهانه‏‌اى براى كارشكنى استفاده مى‏‌كردند. آنان انتظار داشتند که پيامبر صلى الله عليه و آله در پاسخ به سؤالشان بگويد: نه هيچ حكم ديگرى باقى نمانده و آنان فوراً بين مردم شايع كنند كه تعیین جانشین و اعلام ولایت انجام نخواهد شد، ولى آن حضرت دقيقاً همان يک مورد باقى‌مانده (ولایت) را به آنان گوشزد مى‏‌کند.


[[امام صادق ‏علیه السلام]] علت تكرار آیه ۴۶ سوره سبأ بعد از اعلام ولايت را چنین بيان فرموده است. منافقان وقتى با سؤالات اعتراض‌آميز باطن خود را نشان دادند و معلوم شد از خلافت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام ناراحت هستند، پيامبر صلى الله عليه و آله بار ديگر با قرائت اين آيه به آنان فهماند كه ولايت به‌عنوان آخرين حكم الهى از بقيه احكام مهم‌تر است: آنگاه كه پيامبر صلى الله عليه و آله على‏ عليه السلام را براى ولايت منصوب كرد و فرمود: «هرکس من مولای اویم، پس علی مولای اوست»، عده‌ای شبهه‌افکنی کردند و گفتند: محمد هر از چند گاه ما را به امرى جديد دعوت مى‏‌كند و اكنون درباره اهل‏ بيتش آغاز كرده كه اختيار ما را به‌دست آنان بسپارد. پيامبر صلى الله عليه و آله اين آيه را خواند: {{قرآن|قُلْ إِنَّما أَعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ}}، و سپس فرمود: من ادا كردم آنچه پروردگارتان بر شما واجب كرده است، {{قرآن|أَنْ تَقُومُوا للَّه مَثْنى وَ فُرادى|ترجمه=كه به‌خاطر خدا دو نفرى و به‌تنهايى به‌پاخيزيد}}.<ref>تفسير فرات الکوفی، ص۳۴۶، ح۴۷۱؛ مناقب آل ابی‌طالب، ج۳، ص۳۷-۳۸؛ تأويل الآيات الظاهرة، ج۲، ص۴۷۷، ح۱۰؛ بحارالانوار، ج۲۳، ص۳۹۱، ح۲؛ بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۶۰؛ عوالم العلوم، ج۳/۱۵، ص۱۴۱، ح۲۰۹.</ref>
[[امام صادق ‏علیه السلام]] علت تكرار آیه ۴۶ سوره سبأ بعد از اعلام ولايت را چنین بيان فرموده است. منافقان وقتى با سؤالات اعتراض‌آميز باطن خود را نشان دادند و معلوم شد از خلافت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام ناراحت هستند، پيامبر صلى الله عليه و آله بار ديگر با قرائت اين آيه به آنان فهماند كه ولايت به‌عنوان آخرين حكم الهى از بقيه احكام مهم‌تر است: آنگاه كه پيامبر صلى الله عليه و آله على‏ عليه السلام را براى ولايت منصوب كرد و فرمود: «هرکس من مولای اویم، پس علی مولای اوست»، عده‌ای شبهه‌افکنی کردند و گفتند: محمد هر از چند گاه ما را به امرى جديد دعوت مى‏‌كند و اكنون درباره اهل‏ بيتش آغاز كرده كه اختيار ما را به‌دست آنان بسپارد. پيامبر صلى الله عليه و آله اين آيه را خواند: {{قرآن|قُلْ إِنَّما أَعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ}}، و سپس فرمود: من ادا كردم آنچه پروردگارتان بر شما واجب كرده است، {{قرآن|أَنْ تَقُومُوا للَّه مَثْنى وَ فُرادى|ترجمه=كه به‌خاطر خدا دو نفرى و به‌تنهايى به‌پاخيزيد}}.<ref>تفسير فرات الکوفی، ص۳۴۶، ح۴۷۱؛ مناقب آل ابی‌طالب، ج۳، ص۳۷-۳۸؛ تأويل الآيات الظاهرة، ص۴۶۶-۴۶۷؛ بحارالانوار، ج۲۳، ص۳۹۱، ح۲؛ بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۶۰؛ عوالم العلوم، ج۲/۱۵، ص۱۴۱، ح۲۰۹.</ref>


==== تحليل اعتقادى دوم ====
== تحليل اعتقادى دوم: ==
با در نظر گرفتن اينكه موضوع آيه ولايت اميرالمومنين‏ عليه السلام است، دنباله آيه نيز از همين ديدگاه بايد تبيين شود.
با در نظر گرفتن اينكه موضوع آيه ۴۶ سوره سبأ، از نظر محققان درباره ولايت اميرالمومنين‏ عليه السلام است، دنباله آيه نيز از همين ديدگاه بايد تبيين شده و مطالبی چهارگانه به‌دست داده شده است:


چهار نكته بسيار جالب از اين آيه در زمينه ولايت استفاده مى ‏شود:
=== مفهوم «إِنَّما» در آيه ===
 
از معانى «انَّما» (فقط در فارسی) در ادبیات عرب «انحصار» است. دو زمينه براى استفاده از كلمه «إِنَّما» در آيه ذكر شد: يكى اينكه ولايت آخرين حكم الهى بود؛ ديگر اينكه از حضرت مى‌پرسيدند: آيا چيز ديگرى مانده است و حضرت در پاسخ اين سؤال مى‌فرمود: فقط ولايت مانده است. بنا بر اين جمله {{قرآن|قُلْ إِنَّما أَعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ}} را مى‏‌توان اين‌گونه معنى كرد: «فقط يک حكم ديگر از طرف خدا باقى مانده كه موظف به راهنمايى شما بدان هستم». كلمه {{قرآن|إِنَّما}} به‌ضميمه {{قرآن|أَعِظُكُمْ}} در اين جمله مى‏‌تواند به‌گونه‏‌اى ديگر نيز معنى داشته باشد: از ميان احكام متعدد الهى، مسئله‌‏اى كه براى موعظه شما انتخاب كردم كه بر آن تأكيد نمايم «ولايت» است.<ref>غدير در قرآن، ج۱، ص۳۰۲.</ref>
===== مفهوم «إِنَّما» در آيه =====
از معانى كثير الاستعمال «انَّما» در [[ادبیات]] عرب «انحصار» است كه در فارسى با كلمه «فقط» از آن تعبير مى ‏كنيم. دو زمينه براى استفاده از كلمه «إِنَّما» در آيه ذكر شد:
 
يكى اينكه ولايت آخرين حكم الهى بود. اين يعنى از احكام اسلام فقط ولايت مانده است.
 
ديگر اينكه از حضرت مى ‏پرسيدند: آيا چيز ديگرى مانده است؟
 
و حضرت در پاسخ اين سؤال مى ‏فرمود: فقط ولايت مانده است.
 
بنا بر اين جمله {{قرآن|قُلْ إِنَّما أَعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ}} را مى‏ توان اين گونه معنى كرد: «فقط يك حكم ديگر از طرف خدا باقى مانده كه موظف به راهنمايى شما بدان هستم».
 
كلمه {{قرآن|إِنَّما}} به ضميمه {{قرآن|أَعِظُكُمْ}} در اين جمله مى‏ تواند به گونه‏ اى ديگر نيز معنى داشته باشد، و آن اينكه از ميان احكام متعدد الهى مسئله ‏اى كه براى موعظه و نصيحت شما انتخاب كردم كه بر آن تأكيد نمايم «ولايت» است.


===== مفهوم «للَّه» در آيه =====
===== مفهوم «للَّه» در آيه =====
خط ۱۹۸: خط ۱۸۶:
* '''الاحتجاج'''؛ احمد بن علی طبرسی، تحقیق: محمدباقر موسوی خرسان، مشهد: نشر المرتضی، ۱۴۰۳ق.
* '''الاحتجاج'''؛ احمد بن علی طبرسی، تحقیق: محمدباقر موسوی خرسان، مشهد: نشر المرتضی، ۱۴۰۳ق.
* '''بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار'''؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
* '''بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار'''؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
* '''تأويل الآيات الظاهرة في فضائل العترة الطاهرة'''؛ شرف‌الدین علی حسینی استرآبادی، تحقیق: حسین استادولی، قم:مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۰۹ق.
* '''تفسير فرات الکوفی'''؛ فرات بن ابراهیم کوفی، تحقیق: محمد الکاظم، تهران: وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی (مؤسسة الطبع و النشر)، ۱۴۱۰ق.
* '''تفسير فرات الکوفی'''؛ فرات بن ابراهیم کوفی، تحقیق: محمد الکاظم، تهران: وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی (مؤسسة الطبع و النشر)، ۱۴۱۰ق.
* '''شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهار'''؛ نعمان بن محمد (قاضی نعمان مغربی)، تحقیق: محمد حسینی جلالی، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۰۹ق.
* '''شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهار'''؛ نعمان بن محمد (قاضی نعمان مغربی)، تحقیق: محمد حسینی جلالی، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۰۹ق.
* '''عوالم العلوم و المعارف و الأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال'''؛ عبدالله بن نورالله‏ بحرانى اصفهانى‏، تحقیق: محمدباقر موحد ابطحى اصفهانى‏، قم: مؤسسة الإمام المهدى علیه السلام، ۱۳۸۲ش.
* '''غدیر در قرآن، قرآن در غدیر'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.
* '''غدیر در قرآن، قرآن در غدیر'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.
* '''مناقب آل ابی‌طالب'''؛ محمد بن علی بن شهرآشوب مازندرانی، تحقیق: محمدحسین آشتیانی و سید هاشم رسولی محلاتی، قم: مؤسسه انتشارات علامه، ۱۳۷۹ق.
* '''مناقب آل ابی‌طالب'''؛ محمد بن علی بن شهرآشوب مازندرانی، تحقیق: محمدحسین آشتیانی و سید هاشم رسولی محلاتی، قم: مؤسسه انتشارات علامه، ۱۳۷۹ق.
۱٬۹۲۲

ویرایش