پرش به محتوا

اسناد خطبه کوتاه پیامبر در غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹۹: خط ۹۹:
حدثنا محمد بن موسى بن المتوكل رضى اللَّه عنه<ref>محمد بن موسى بن المتوكل. الخلاصة (حلى) : ص ۱۴۹: ثقة، و ان السيد بن طاووس فى «فلاح السائل»الفصل التاسع ‏عشر، ص ۱۵۸، ادعى الاتفاق على وثاقته، حيث قال عند ذكره رواية فى سندها محمد بن موسى بن المتوكل: و رواة الحديث ثقات بالاتفاق. اقول: هو من مشايخ الاربعة الذين نقل عنهم الصدوق كثيراً فى آثاره. هم: ابيه على بن الحسين، و ابن الوليد، و محمد بن موسى بن المتوكل و محمد بن على الماجيلويه، فلا شك فى وثاقتهم عندنا.  </ref>، قال: حدثنا على بن الحسين السعدآبادى<ref>اين راوى تنها راوى مذكور در اسناد اين خطبه است كه وثاقت آن ثابت نيست. وى از روات كامل الزيارات است. </ref>، عن احمد بن ابى‏ عبداللَّه البرقى<ref>   احمد بن ابى‏عبداللَّه البرقى. الفهرست (نجاشى): ص ۷۷ : و كان ثقة فى نفسه، يروى عن الضعفاء و اعتمد المراسيل. الفهرست (طوسى): ص ۵۳ : كان ثقة فى نفسه، غير انه اكثر الرواية عن الضعفاء و اعتمد المراسيل. ابن ‏الغضائرى: ج ۱ ص ۳۹: طعن القميون عليه. و ليس الطعن فيه، انما الطعن فى من يروى عنه؛ فانه كان لا يبالى عمن يأخذ على طريقة اهل الاخبار. و كان احمد بن محمد بن عيسى ابعده عن قم، ثم اعاده اليها و اعتذر اليه. الرجال (ابن‏ داوود) : ص ۴۰: و يقوى عندى ثقته. الخلاصة (حلى) : ص ۱۵: ثقة، غير انه اكثر الرواية عن الضعفاء و اعتمد المراسيل... . عندى ان روايته مقبولة. </ref>، عن ابيه<ref>    ابيه: محمد بن خالد البرقى: رجال الطوسى: ص ۳۶۳: ثقة. الخلاصة (حلى) : ص ۱۳۹: ثقة، و... . قال النجاشى: انه ضعيف الحديث و الاعتماد عندى، على قول الشيخ ابى‏ جعفر الطوسى من تعديله.  </ref>، عن محمد بن ابى‏ عمير، عن ... (مانند سند اول ).
حدثنا محمد بن موسى بن المتوكل رضى اللَّه عنه<ref>محمد بن موسى بن المتوكل. الخلاصة (حلى) : ص ۱۴۹: ثقة، و ان السيد بن طاووس فى «فلاح السائل»الفصل التاسع ‏عشر، ص ۱۵۸، ادعى الاتفاق على وثاقته، حيث قال عند ذكره رواية فى سندها محمد بن موسى بن المتوكل: و رواة الحديث ثقات بالاتفاق. اقول: هو من مشايخ الاربعة الذين نقل عنهم الصدوق كثيراً فى آثاره. هم: ابيه على بن الحسين، و ابن الوليد، و محمد بن موسى بن المتوكل و محمد بن على الماجيلويه، فلا شك فى وثاقتهم عندنا.  </ref>، قال: حدثنا على بن الحسين السعدآبادى<ref>اين راوى تنها راوى مذكور در اسناد اين خطبه است كه وثاقت آن ثابت نيست. وى از روات كامل الزيارات است. </ref>، عن احمد بن ابى‏ عبداللَّه البرقى<ref>   احمد بن ابى‏عبداللَّه البرقى. الفهرست (نجاشى): ص ۷۷ : و كان ثقة فى نفسه، يروى عن الضعفاء و اعتمد المراسيل. الفهرست (طوسى): ص ۵۳ : كان ثقة فى نفسه، غير انه اكثر الرواية عن الضعفاء و اعتمد المراسيل. ابن ‏الغضائرى: ج ۱ ص ۳۹: طعن القميون عليه. و ليس الطعن فيه، انما الطعن فى من يروى عنه؛ فانه كان لا يبالى عمن يأخذ على طريقة اهل الاخبار. و كان احمد بن محمد بن عيسى ابعده عن قم، ثم اعاده اليها و اعتذر اليه. الرجال (ابن‏ داوود) : ص ۴۰: و يقوى عندى ثقته. الخلاصة (حلى) : ص ۱۵: ثقة، غير انه اكثر الرواية عن الضعفاء و اعتمد المراسيل... . عندى ان روايته مقبولة. </ref>، عن ابيه<ref>    ابيه: محمد بن خالد البرقى: رجال الطوسى: ص ۳۶۳: ثقة. الخلاصة (حلى) : ص ۱۳۹: ثقة، و... . قال النجاشى: انه ضعيف الحديث و الاعتماد عندى، على قول الشيخ ابى‏ جعفر الطوسى من تعديله.  </ref>، عن محمد بن ابى‏ عمير، عن ... (مانند سند اول ).


==== '''ه  .. بررسى سند چهارم:''' ====
==== '''ه  ..''' ====
بررسى اسناد خطبه كوتاه غدير
 
اينك يك به يك اسناد اين خطبه را مورد بررسى رجالى قرار مى‏دهيم:
 
 
بررسى سند اول:
 
يكايك روات اين سند را مورد بررسى رجالى قرار مى‏دهيم:
 
محمد بن الحسن بن احمد بن الوليد:
 
فهرست النجاشى: ص 383: شيخ القميين و فقيههم و متقدمهم و وجههم.
 
فهرست الطوسى: ص 442: جليل القدر، عارف بالرجال، موثوق به.
 
رجال الطوسى: ص 439: جليل القدر، بصير بالفقه، ثقة.
 
 
محمد بن الحسن الصفار:
 
فهرست النجاشى: ص 354: كان وجهاً فى اصحابنا القميين، ثقة عظيم القدر.
 
 
محمد بن الحسين بن ابى‏الخطاب:
 
اختيار الرجال )كشّى( : ص 508 : قال ابوعمرو: قد روى عنه الفضل و ابوه و يونس و محمد بن عيسى العبيدى و محمد بن الحسين بن ابى‏الخطاب و الحسن و الحسين ابنا سعيد الاهوازيان ابنا دندان و ايوب بن نوح، و غيرهم من العدول و الثقات من اهل العلم.
 
فهرست النجاشى: ص 334: جليل من اصحابنا عظيم القدر كثير الرواية، ثقة، عين، حسن التصانيف، مسكون الى روايته.
 
فهرست الطوسى: ص 400: ثقة.
 
رجال الطوسى: ص 391 379: ثقة.
 
 
يعقوب بن يزيد:
 
فهرست الطوسى: ص 508 : كثير الرواية، ثقة.
 
رجال الطوسى: ص 393: ثقة.
 
فهرست النجاشى: ص 450: كان ثقة صدوقاً.
 
 
محمد بن ابى‏عمير:
 
رجال الكشى: ص 556 : اجمع اصحابنا على تصحيح ما يصحّ عن هؤلاه و تصديقهم، و اقرّوا لهم بالفقه و العلم، و هم ستة نفر. آخر دون الستة نفر الذين ذكرناهم فى اصحاب ابى‏عبداللَّه‏عليه السلام. منهم يونس بن عبدالرحمن و صفوان بن يحيى بياع السابرى و محمد بن ابى‏عمير و عبداللَّه بن المغيرة و الحسن بن محبوب و احمد بن محمد بن ابى‏نصر.
 
فهرست النجاشى: ص 327: جليل القدر عظيم المنزلة فينا.
 
رجال الطوسى: ص 365: ثقة.
 
فهرست الطوسى: ص 405: كان من اوثق الناس عند الخاصة و العامة.
 
 
عبداللَّه بن سنان:
 
فهرست النجاشى: ص 214: ثقة من اصحابنا، جليل، لا يطعن عليه فى شى‏ء.
 
رجال الكشى: ص 410: عن الفضل بن شاذان، عن ابيه، عن يونس بن عبدالرحمن، عن عبداللَّه بن سنان. و كان رحمه اللَّه من ثقات رجال ابى‏عبداللَّه‏عليه السلام.
 
فهرست الطوسى: ص 291: ثقة.
 
 
معروف بن خرَّبوذ:
 
رجال الكشى: ص 238: اجتمعت العصابة على تصديق هؤلاء الاولين من اصحاب ابى‏جعفر و ابى‏عبداللَّه، و انقادوا لهم بالفقه فقالوا: افقه الاولين ستة: زرارة و معروف بن خربوذ و بريد و ابوبصير الاسدى و الفضيل بن يسار و محمد بن مسلم الطائفى ... .
 
رجال ابن‏داوود: ص 348: ... ثقته اصح.
 
 
ابوالطفيل عامر بن واثله××× 1 ابوالطفيل در حالى كه كم سن و سال بوده است رسول‏اللَّه‏صلى الله عليه وآله را درك كرده است. از اين رو اهل‏تسنن او را از صحابه و عادل مى‏شمارند. او از ياران خاص امامان شيعه )اميرالمؤمنين و امام حسن و امام حسين و امام سجادعليهم السلام( شمرده شده است. او با مختار شمشير زد، و در قتل قتله سيدالشهداءعليه السلام شركت جست. با توجه به مصاحبت او با امام سجادعليه السلام و بر شمرده شدنش در زمره اصحاب آن امام، احتمال كيسانى بودن او كاملاً مردود است. ×××:
 
ثقة على التحقيق.
 
معجم رجال الحديث: ج 9 ص 204: و عدّه البرقى من خواص اصحاب اميرالمؤمنين‏عليه السلام من مضرّ، و من اصحاب السجاد ايضاً ... ، و عدّه ابن‏شهرآشوب فى المناقب الجزء 4 فصل فى المفردات، من اصحاب الحسن‏عليه السلام الذين هم من خواص ابيه.
 
اقول: روى بسند صحيح عن ابى‏جعفرعليه السلام: صدق ابوالطفيل رحمه اللَّه ... . فهذا الكلام يدلّ على ان اباالطفيل و حذيفة بن اسيد الغفارى الصادقان اللذان صدّقهما المعصوم‏عليه السلام. فلولا تثبت هذه الرواية الصحيحة وثاقتهما على كل حال، فانها تثبت وثاقتهما فى نقل هذه الخطبة على الاقل. و ايضاً ان اباالطفيل ثقة عندنا على التحقيق.
 
 
حذيفة بن اسيد الغفارى:
 
ثقة، و شأنه مغن عن التوثيق الصريح.
 
اختيار معرفة الرجال )كشّى( : ص 10: ثم ينادى المنادى: اين حوارى الحسن‏عليه السلام بن على‏عليه السلام بن فاطمه‏عليها السلام بنت محمد بن عبداللَّه رسول‏اللَّه‏صلى الله عليه وآله؟ فيقوم سفيان بن ابى‏ليلى الهمدانى و حذيفة بن اسيد الغفارى. اقول: هذا حديث صحيح. فانه من حوارى الحسن المجتبى‏عليه السلام و من أوثق اصحابه و اعوانه، فلا شك فى وثاقته.
 
 
در نتيجه اين سند صحيح است.
 
 
بررسى سند دوم:
 
سند دوم نيز -  كه تقرير امام باقرعليه السلام است -  صحيح مى‏باشد. رجال اين سند تا معروف بن خربوذ همان رجال سند اول است كه بررسى شد. معروف بن خربوذ عبارات اين خطبه را به تأييد امام باقرعليه السلام رسانده است.
 
 
بررسى سند سوم:
 
 
ابى: على بن الحسين بن موسى بن بابويه:
 
فهرست النجاشى: ص 262، و الخلاصة )حلّى( : ص 94: شيخ القميين فى عصره و متقدمهم و فقيههم و ثقتهم.
 
رجال الطوسى: ص 432: ثقة.
 
فهرست الطوسى: ص 274: كان فقيهاً جليلاً ثقة.
 
 
على بن ابراهيم القمى:
 
فهرست النجاشى: ص 260: ثقة فى الحديث، ثبت، معتمد، صحيح المذهب.
 
ابيه؛ ابراهيم بن هاشم القمى الكوفى:
 
ان السيد بن طاوس فى »فلاح السائل« الفصل التاسع‏عشر الصفحه 158، ادعى الاتفاق على وثاقته؛ حيث قال عند ذكره رواية عن امالى الصدوق فى سندها ابراهيم بن هاشم: و رواه الحديث ثقات بالاتفاق.
 
الخلاصة )حلى( : ص 5 : اصحابنا يقولون انه اول من نشر حديث الكوفيين بقم.
 
لم اقف لاحد من اصحابنا على قول فى القدح فيه و لا على تعديله بالتنصيص. و الروايات عنه كثيرة. و الارجح قبول قوله.
 
معجم رجال الحديث: ج 1 ص 316: لا ينبغى الشك فى وثاقه ... . القميون قد اعتمدوا على رواياته، و فيهم من هو مستصعب فى امر الحديث. فلو كان فيه شائبة الغمز لم يكن يتسالم على اخذ الرواية عنه و قبول قوله.
 
 
ما بقى رجال اين سند نيز همانند سند اول است. در نتيجه اين روايت نيز صحيح است.
 
 
بررسى سند چهارم:
 
جعفر بن محمد بن مسرور:
جعفر بن محمد بن مسرور:


خط ۱۲۵: خط ۲۵۱:


پس از مرحوم صدوق، حيى بن الحسن بن الحسين معروف به ابن بِطريق )ت 553 -  م 600 ق(××× 2 يحيى بن الحسن بن الحسين بن على بن محمد بن البطريق، ابوالحسين الاسدى الحلى: باحث، من فقهاء الامامية، من اهل الحلة )فى العراق( . سكن بغداد مدة، و نزل بواسط. و كان فى حلب سنة 596 ق. له كتب، منها »العمدة فى عيون صحاح الاخبار فى مناقب الامام على بن ابى‏طالب7» و »اتفاق صحاح الاثر فى امامة الائمة الاثنى‏عشر« و »الردّ على اهل النظر فى تصفح ادلة القضاء و القدر« . الاعلام )زركلى( : ج 8 ص 141. ××× از فقهاى عالى رتبه اماميه در كتاب »عمدة عيون صحاح الاخبار فى مناقب امام الابرار« گونه ديگرى از ضبط خطبه كوتاه را به نقل از »المناقب« ابن‏مغازلى شافعى نقل كرده است.
پس از مرحوم صدوق، حيى بن الحسن بن الحسين معروف به ابن بِطريق )ت 553 -  م 600 ق(××× 2 يحيى بن الحسن بن الحسين بن على بن محمد بن البطريق، ابوالحسين الاسدى الحلى: باحث، من فقهاء الامامية، من اهل الحلة )فى العراق( . سكن بغداد مدة، و نزل بواسط. و كان فى حلب سنة 596 ق. له كتب، منها »العمدة فى عيون صحاح الاخبار فى مناقب الامام على بن ابى‏طالب7» و »اتفاق صحاح الاثر فى امامة الائمة الاثنى‏عشر« و »الردّ على اهل النظر فى تصفح ادلة القضاء و القدر« . الاعلام )زركلى( : ج 8 ص 141. ××× از فقهاى عالى رتبه اماميه در كتاب »عمدة عيون صحاح الاخبار فى مناقب امام الابرار« گونه ديگرى از ضبط خطبه كوتاه را به نقل از »المناقب« ابن‏مغازلى شافعى نقل كرده است.