آيات ۲۷ تا ۲۹ فرقان و غدیر

آیات ۲۷ تا ۲۹ سوره فرقان

مشخصات آیه
نام سوره	فرقان
شماره آیه	۲۷-۲۹
جزء	۱۹
محتوای آیه
مکان نزول	مکه
موضوع	سرنوشت حسرت‌بار اصحاب صحیفه در قیامت

آیات ۲۷ تا ۲۹ سوره فرقان آیاتی درباره سرنوشت حسرت‌بار اصحاب صحیفه در قیامت که بر دوستی با یکدیگر و جدایی از راه غدیر حسرت می‌خورند.

درباره بستر تطبیق آیه ۲۷ تا ۲۹ سوره فرقان بر اصحاب صحیفه چنین گفته شده است: اصحاب صحيفه در حجةالوداع پيمان‏‌نامه خود را امضا كردند و كار خود را آغاز نمودند. ثمره دنیایی نگارش آن پیمان‌نامه براى ابوبكر كمتر از سه سال حکومت و براى عمر كمتر از دوازده سال بود که پايان آن با حسرت و ندامت همراه شد. اين حسرت و ندامت دامن‌گير تمام پيروان آنان نيز هست هنگامى كه مرگ به سراغ آنان آيد. آیه ۱۶۷ سوره بقره بر حسرت آنان تطبیق شده است.

از ارتباط آیات ۲۷ تا ۲۹ سوره فرقان با اصحاب صحيفه ملعونه سه نكته استفاده شده که یکی از آنها بيزارى اصحاب صحيفه از يكديگر هنگام مرگ و در قيامت و حسرتشان بر گذشته سياه خود است. درباره بيزارى اصحاب صحيفه از يكديگر در قيامت: خداوند در روز قيامت صحنه‏‌هاى تكان‌دهنده‌‏اى از بانيان انحراف در اسلام به نمايش مى‌گذارد تا بازتاب عمل اصحاب صحيفه بر همه روشن شود. از جمله آیه ۲۹ سوره فرقان كه ابوبكر هنگام مرگ بر زبان آورد و بر خود تطبيق كرد كه «بی‌تردید مرا از قرآن پس از آنکه برایم آمد گمراه کرد».

آیات ۲۷ تا ۲۹ سوره فرقان بر این اساس در كلام امام باقر علیه السلام به طور كامل تفسير شده است: يَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلى يَدَيْهِ؛ روزى كه ظالم كف دستانش را به دندان مى‏‌گَزَد ، ظالم يعنى ابوبكر. يَقُولُ يا لَيْتَنِى اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلاً؛ مى‏‌گويد: اى كاش راهى همراه پيامبر پيش گرفته بودم ، يعنى ‏اى كاش على را با پيامبر پذيرفته بودم. يا ليتنى لم اتخذ فلانا خليلا؛ اى كاش فلانى را به دوستى خود نپذيرفته بودم ، فلانى يعنى عمر. لَقَدْ أَضَلَّنِى عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جاءَنِى؛ مرا از ذكر گمراه كرد بعد از آنكه برايم آمده بود ، ذكر يعنى ولايت. وَ كانَ الشَّيْطانُ لِلْإِنْسانِ خَذُولاً؛ و شيطان خواركننده انسان بوده است : شيطان يعنى دومى.

منابع

• بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
• غدیر در قرآن، قرآن در غدیر؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.