پرش به محتوا

الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب (کتاب)

از ویکی غدیر
(تغییرمسیر از الغدیر)


الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب
الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب (کتاب)
اطلاعات کتاب
نام‌های دیگرالغدیر
نویسندهعبدالحسین امینی
مذهبشیعه
زبانعربی
موضوعاثبات امامت بلافصل امیرالمؤمنین علیه السلام در غدیر
تعداد جلد۱۱ج
اطلاعات نشر
ناشرمرکز الغدیر للدراسات الإسلامیة
محل نشرقم
سال نشر۱۴۱۶ق
قطعوزیری
شماره ملی‭م۷۵-۸۳۸۹
نسخه الکترونیکیمطالعه در کتابخانه نور

الغدیر فی الکتاب و السنّة و الأدب، مشهور به الغدیر، نوشته عبدالحسین امینی کتابی به زبان عربی درباره اثبات خلافت بلافصل امیرالمؤمنین علیه السلام با تکیه بر رخداد غدیر و نفی ولایت غیرمعصوم بر جامعه اسلامی. این کتاب جامع‌ترین و مهم‌ترین کتاب امینی و حاصل سختی‌های فراوان او برای یافتن منابع و گرداوری و تدوین مطالب آنها حول حدیث غدیر به‌شمار رفته است.

الغدیر اثری بی‌بدیل دانسته شده است: از نخستین قرون اسلامی، در دفاع از تشیع و حقانیت امیرالمؤمنین علیه السلام هیچ اثری از نظر استحکام مطالب، نوآوری، جامعیت، تنوع موضوعات و گستردگی مطالب به الغدیر نمی‌رسد. پس از انتشار کتاب الغدیر، جایگاه و اهمیت آن موجب شد که از سوی تعدادی از عالمان برجسته شیعه و اهل سنت برای این کتاب تقریظ (تأییدنامه) نوشته و فرستاده شود.

در یک نگاه کلی، تمام محتوای الغدیر در دو موضوع خلاصه شده است: اثبات ولایت مطلقه ائمه معصومین علیهم السلام از طریق تثبیت خلافت بلافصل امیر المؤمنین علیه السلام؛ نفی ولایت غیرمعصوم در اسلام و بررسی آثار منفی ولایت غیر معصوم بر جامعه اسلامی.

امینی هدف خود از نگارش الغدیر را خدمت به دین، برکشیدن حقیقت، تجديد خاطره غدیر به‌عنوان بهترين و مهم‌ترين رخداد تاريخ اسلام، ایجاد بستر برای به‌وجود آوردن یک زندگى نوين و پرفروغ براى ملل مسلمان و ابراز خلوص و ارادت به‌ساحت مقدس امیرالمؤمنین علیه السلام به‌قلم آورده است.

برای الغدیر ویژگی‌هایی برشمرده‌ است؛ از جمله: مباحث به روش جدلی (مغلوب‌ساختن طرف مقابل با معتقدات خودش) با تکیه بر منابع اهل سنت ترتیب داده شده است؛ در این کتاب مطالب مخالفان امامت‌دارانه نقل و منصفانه و شجاعانه نقد شده است.

علاوه بر چاپ‌های مختلف الغدیر، این کتاب به زبان‌های مختلف ترجمه شده و خلاصه‌هایی از آن به عربی و زبان‌های دیگر ارائه شده است. همچنین، فهرست‌ها، استدراک‌ها و اقتباس‌هایی از این کتاب به‌چاپ رسیده است.

جایگاه و اهمیت

کتاب الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب، مشهور به الغدیر، نوشته عبدالحسین امینی کتابی به زبان عربی درباره اثبات خلافت بلافصل امیرالمؤمنین علیه السلام با تکیه بر رخداد غدیر و نفی ولایت غیرمعصوم بر جامعه اسلامی دانسته شده است.[۱]

الغدیر جامع‌ترین و مهم‌ترین کتاب امینی و حاصل سختی‌های فراوان او برای یافتن منابع و گرداوری و تدوین مطالب آنها حول حدیث غدیر به‌شمار رفته است.[۲] گفته شده که گرچه امینی نخستین کسی نبوده که در مورد غدیر و حدیث آن تألیف کرده، اثر او نسبت به سایر آثار در این زمینه غنی‌تر، ایده‌اش پخته‌تر، عمقش بیشتر و دامنه‌اش وسیع‌تر است.[۳]

به‌گفته برخی محققان، الغدیر اثری بی‌بدیل است: از نخستین قرون اسلامی، در دفاع از تشیع و حقانیت امیرالمؤمنین علیه السلام هیچ اثری از نظر استحکام مطالب، نوآوری، جامعیت، تنوع موضوعات و گستردگی مطالب به الغدیر نمی‌رسد.[۴]

گفته شده عنوان کامل الغدیر به این معناست که کسی که حدیث غدیر و مطالب پیرامون آن را انکار کند، در واقع انکارکننده کتاب و سنت و ادبیات و تاریخ عرب است؛ زیرا در این کتاب مطالب متقنی درباره این حدیث با تکیه بر کتاب، سنت و ادبیات آمده است.[۵]

به‌گفته فرزند علامه امینی، نگارش الغدیر نیم قرن از عمر علامه امینی را به خود اختصاص داد.[۶] از علامه امینی نقل شده که برای نگارش الغدیر ده هزار کتاب را از ابتدا تا انتها خوانده و به صدهزار کتاب مراجعه مکرر داشته است.[۷] عبدالحسین امینی از مواردی از عنایات امیرالمؤمنین علیه السلام در طول دوران نگارش الغدیر برای رفع موانع نگارش آن یاد کرده است.[۸]

تقریظ‌ها

به‌روایت سید عبدالعزیز طباطبایی (۱۳۰۸-۱۳۷۴ش)، محقق و کتابشناس شیعه، پس از انتشار کتاب الغدیر، جایگاه و اهمیت آن موجب شد که از سوی تعدادی از عالمان برجسته شیعه و اهل سنت برای این کتاب تقریظ (تأییدنامه) نوشته و فرستاده شود؛ از جمله:

  • سید عبدالهادی حسینی شیرازی، مرجع تقلید شیعه
  • سید محسن طباطبایی حکیم، مرجع تقلید شیعه
  • محمدرضا آل یاسین، مرجع تقلید شیعه
  • سید حسین حمامی، مرجع تقلید شیعه
  • سید صدرالدین صدر مرجع تقلید شیعه
  • سید عبدالحسین شر‌ف‌الدین عاملی، تراجم‌نگار شیعه
  • مرتضی آل یاسین، عالم شیعه
  • حیدرقلی سردار کابلی، عالم شیعه در کرمانشاه
  • سید علی فانی اصفهانی، عالم شیعه
  • محمدسعید عرفی، عالم سنی و مفتی دیرالزور سوریه
  • سید محمدعلی قاضی طباطبایی، عالم شیعه
  • سید محمد حیدری بغدادی، فقیه، اصولی، ادیب و شاعر شیعه
  • سید حسین موسوی هندی، عالم شیعه
  • محمدسعید دحدوح حلبی، عالم اهل سنت سوری
  • محمد تیسیر دمشقی، خطیب و امام جماعت در دمشق.[۹]

همچنین به‌گزارش طباطبایی، از سوی برخی محققان و ادبای عرب برای الغدیر تقریظ فرستاده شد؛ از جمله:

  • محمد عبدالغنی حسن، شاعر و ادیب مصری
  • سید عبدالمهدی منتفکی، وزیر معارف عراق
  • یوسف اسعد داغر، نویسنده مسیحی لبنانی
  • بولس سلامه، شاعر مسیحی لبنانی
  • عبدالفتاح عبدالمقصود، ادیب مصری
  • صفاء خلوصی بیاتی، ادیب و مترجم عراقی
  • محمد غلاب، استاد فلسفه در دانشکده اصول دین دانشگاه الازهر
  • محمد نجیب زهرالدین عاملی، استاد دانشگاه در بیروت
  • عبدالرحمن کیالی، نویسنده سوری
  • محامی توفیق فکیکی، ادیب شیعه عراقی
  • علاءالدین خروفة، فارغ التحصیل الازهر و قاضی در دادگاه‌های عراق.[۱۰]

عبدالعزیز طباطبایی از عالمانی نیز یاد کرده که برای الغدیر تقریظ‌ها نگاشتند، ولی این تقریظ‌ها منتشر نشده است؛ از جمله:

  • آقابزرگ طهرانی، کتاب‌شناس برجسته شیعه
  • مصطفی جواد، ادیب، مورخ و زبان‌شناس عراقی
  • سید عبدالزهراء خطیب، خطیب و محقق عراقی
  • سلیمان ظاهر عاملی، ادیب و محقق شیعه لبنانی
  • محمدتقی فلسفی، خطیب ایرانی
  • کاظم آل‌نوح، خطیب و محقق عراقی.[۱۱]

به‌گزارش طباطبایی، برخی حاکمان سیاسی و دینی هم برای الغدیر تقریظ نوشتند؛ از جمله المتوکل علی الله یحیی بن محمد حمیدالدین امام زیدی یمن، ملک عبدالله بن حسین، پادشاه اردن هاشمی و ملک فاروق اول پادشاه مصر.[۱۲] به‌نقل از محمدرضا حکیمی، محقق شیعه، انتشار تقریظ‌های حکام اسلامی از سوی امینی در ابتدای کتاب الغدیر بنابر مصالحی برای انتشار کتاب به‌چاپ رسیده است.[۱۳]

انگیزه و ایده نگارش

عبدالحسین امینی هدف خود از نگارش الغدیر را خدمت به دین، برکشیدن حقیقت، تجديد خاطره غدیر به‌عنوان بهترين و مهم‌ترين رخداد تاريخ اسلام، ایجاد بستر برای به‌وجود آوردن یک زندگى نوين و پرفروغ براى ملل مسلمان و ابراز خلوص و ارادت به‌ساحت مقدس امیرالمؤمنین علیه السلام به‌قلم آورده است.[۱۴]

از مؤلف الغدیر نقل شده که، پیش از نگارش الغدیر، برای پژوهش شخصیت‌های کم‌نظیری را در نظر داشته، اما در نهایت به این نتیجه می‌رسد که تنها شخصیتی که هرچه درباره او نوشته شود، شایستگی آن را امیرالمؤمنین علیه السلام است.[۱۵] از نظر او، امیرالمؤمنین علیه السلام شخصیتی است که در عین برجستگی و یگانگی مظلوم واقع شده، به همین دلیل موضوع تألیف خود را مناقب و فضائل امیرالمؤمنین قرار می‌دهد.[۱۶]

از امینی نقل شده که درباره موضوع تألیف حول شخصیت امیرالمؤمنین علیه السلام دچار ابهام بوده است.[۱۷] او مدت‌ها فکر می‌کرده و به نتیجه نمی‌رسیده تا اینکه یک روز به حرم امیرالمؤمنین علیه السلام می‌رود و به امام متوسل می‌شود؛ تمامی موضوعات و مباحث را به‌نظر می‌آورد و آنها را موضوعاتی محدود می‌یابد، تا اینکه فکر نگارش الغدیر به ذهن او می‌رسد.[۱۸]

ویژگی‌ها

برخی پژوهشگران برای الغدیر ویژگی‌هایی برشمرده‌اند؛ از جمله:

  • مباحث به روش جدلی (مغلوب‌ساختن طرف مقابل با معتقدات خودش) با تکیه بر منابع اهل سنت ترتیب داده شده است.[۱۹]
  • در این کتاب مطالب مخالفان امامت‌دارانه نقل و منصفانه و شجاعانه نقد شده است.[۲۰]
  • تمام مطالب ارائه‌شده به‌صورت مستند آمده است.[۲۱]
  • نثر کتاب زیبا، روان و بلیغ است و همین موجب تحسین کتاب از سوی برخی ادبای عرب شده است.[۲۲]
  • در پایان مطالب یا در بین آنها از آیات قرآنی استفاده شده است.[۲۳]
  • بحث پیرامون مسائل اساسی به‌صورت گسترده و در حوزه‌های گوناگون، حدیث، تاریخ، عقاید، اخلاق، فقه، رجال انجام شده است.[۲۴]
  • برای نگارش آن کلیه کتاب‌های تفسیری، روایی، تاریخی، رجالی، انصاب، لغت و دیوان‌های شعر با دقت مورد مطالعه قرار گرفته است؛ به همین دلیل مؤلف در ابتدای کتاب نوشته‌ است: «غدیر در کتاب، سنت و ادبیات: کتابی دینی، علمی، فنی، تاریخی، ادبی و اخلاقیٌ». این گستردگی منابع، یکی از علل جاودانه‌شدن الغدیر است.[۲۵]
  • از منظر مرتضی مطهری، عالم شیعه، الغدیر، برخلاف برخی گمانه‌ها درباره مضربودن آن نسبت به وحدت مذاهب اسلامی، در سه محور زمینه‌ساز وحدت اسلامی خواهد بود؛ اول اینکه تشیع مولود جریان‌های سیاسی یا نژادی نبوده، بلکه مستند به یک منطق قوی و متکی به قرآن و سنت است؛ دوم اینکه دروغ‌بودن برخی اتهاماتی که به شیعه زده شده و باعث دوری مذاهب اسلامی از تشیع شده را برملا می‌کند؛ سوم اینکه شخصیت امیرالمؤمنین علی علیه السلام که مظلوم‌ترین و مجهول‌‏القدرترین شخصیت بزرگ اسلامی است و همچنین ذرّیه اطهارش به جهان اسلام به‌عنوان الگو معرفی می‌کند.[۲۶]
  • از منظر رسول جعفریان، پژوهشگر تاریخ تشیع، الغدیر، با قطع نظر از اینکه موضوع اصلی آن غدیر و امامت است، اثرى درباره تاريخ تشيع به‌شمار مى‌آيد؛ زیرا انبوهی از اطلاعات در اين كتاب دربارۀ تاريخ تشيع آمده است. اطلاعاتی که در زمان نگارش الغدیر در اختيار نبوده و امینی با جست‌وجوهاى شگفت خود براى تكميل الغدیر سبب شده تا در لابه‌لاى اين آن داده‌هاى بسيار زيادى براى تاريخ تشيع ارائه شود.[۲۷]

نویسنده

عبدالحسین امینی (۱۳۲۰-۱۳۹۰ق)، مشهور به علامه امینی و صاحب الغدیر، عالم شیعه، پژوهشگر، کتاب‌شناس و نویسنده کتاب الغدیر که دارای نقشی برجسته‌ در احیاء، معرفی و دفاع از غدیر دانسته شده است.[۲۸]

از سوی عالمان برجسته شیعه، امینی پرچمدار دانش و ادب و قهرمان جنبش فکری اسلامی، مجاهدی در راه دفاع از حریم مذهب شیعه و نشردهنده فضائل بزرگان این مذهب، استادی جامع و دانشمندی فرزانه و نویسنده‌ای با‌نبوغ، سخت‌کوش، چیره‌دست، راستگو و راست‌جو و صاحب اندیشه تابان خوانده شده است.[۲۹]

مهم‌ترین اثر امینی کتاب الغدیر خوانده شده که نگارش آن موجب شهرت و تقدیر از او در جهان اسلام خوانده شده است.[۳۰] بر این کتاب دانشمندان بزرگی از شیعه و اهل سنت تقریظ (تأییدنامه) نوشتند و شخصیت علمی و عملی امینی را ستودند.[۳۱] به‌جز تألیف کتاب، سایر فعالیت‌های عبدالحسین امینی در دو زمینه تأسیس کتابخانه[۳۲] و مسافرت‌های علمی و تبلیغی[۳۳] گزارش شده است.

محتوای کتاب

به‌نوشته محمد امینی نجفی، فرزند عبدالحسین امینی، در یک نگاه کلی، تمام محتوای الغدیر را می‌توان در دو موضوع خلاصه کرد:

  1. اثبات ولایت مطلقه ائمه معصومین علیهم السلام از طریق تثبیت خلافت بلافصل امیر المؤمنین علیه السلام؛
  2. نفی ولایت غیرمعصوم در اسلام و بررسی آثار منفی ولایت غیر معصوم بر جامعه اسلامی.[۳۴]
جلد موضوع مباحث
جلد اول واقعه غدیر و حدیث غدیر بررسی سند حدیث غدیر، آیات مرتبط (آیه تبلیغ، آیه اکمال و …)، دلالت حدیث غدیر
جلد دوم شعر در دنیای اسلام ذکر اشعار غدیریه شاعران عرب و شرح حال آن‌ها، بررسی غدیریه‌های قرن اول و دوم قمری
جلد سوم ادامه بررسی اشعار غدیریه معرفی شاعران و اشعار آن‌ها از قرن سوم تا پنجم قمری
جلد چهارم غدیریه‌های شاعران سده ششم تحلیل اشعار و زندگی شاعران
جلد پنجم غدیریه‌های شاعران سده هفتم بررسی اشعار و نقدهای مربوط به مناقب امیرالمؤمنین علیه السلام
جلد ششم فضائل امیرالمؤمنین علیه السلام در مقابل خلفا ۲۰۰ نمونه از احادیث جعل‌شده درباره خلفا
جلد هفتم غدیریه‌های سده نهم نقد رفتارهای خلیفه اول و بررسی غدیریه‌ها
جلد هشتم ایمان ابوطالب علیه السلام و شبهات مربوط به آن بررسی فضائل ابوبکر، عمر و عثمان
جلد نهم فضائل عثمان و رفتارهای او تبعید نیکان و نظرات صحابه درباره عثمان
جلد دهم فضائل خلفای سه‌گانه نقد رفتارهای ابن‌عمر و معاویه
جلد یازدهم معاویه و جنایات او جنایات معاویه، تحلیل رفتارهای او نسبت به امام حسن علیه السلام و دیگر شخصیت‌ها

تکمله الغدیر

گزارش شده که عبدالحسین امینی قصد داشته که نگارش الغدیر را ادامه دهد، ولی به‌دلیل بیماری منجر به درگذشت موفق به این کار نمی‌شود.[۳۵] یادداشت‌های این مجلدات که حاصل سفرهای او به هند و سوریه بوده بعداً در چهار مجلد با عنوان تکملة الغدیر: ثمرات الأسفار إلی الأقطار به‌چاپ می‌رسد.[۳۶]

چاپ‌ها

به‌گزارش عبدالعزیز طباطبایی، هفت جلد از الغدیر اولین بار در نجف و در چاپخانه الزهراء میان سال‌های ۱۳۶۴ تا ۱۳۷۱ق به‌چاپ می‌رسد.[۳۷] در سال ۱۳۷۲ق، چاپ ۱۱ جلدی الغدیر در دارالکتب الاسلامیه تهران انجام می‌شود.[۳۸] این چاپ، در سال ‍۱۳۸۷ق، توسط دارالکتاب العربی در بیروت و چند بار دیگر در تهران به‌صورت افست بازچاپ می‌گردد.[۳۹]

چاپ تحقیق‌شده الغدیر توسط «مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة» چاپ دیگری از ۱۱ جلد الغدیر گزارش شده است.[۴۰] این چاپ نخستین بار در سال ۱۴۱۶ق نشر شده است.[۴۱] این چاپ همراه با تحقیق و حروف‌چینی دوباره و توضیحات و ارجاعاتی در پاورقی انتشار یافته است.[۴۲]

در سال ۱۴۳۰ق، چاپ دیگری از الغدیر با عنوان موسوعة الغدير في الكتاب و السنة و الأدب توسط مؤسسة دائرة معارف الفقه الاسلامی در قم به‌چاپ رسیده است.[۴۳] این چاپ در ۱۴ جلد (جلد صفر: مقدمات تحقیق، تقریظ‌ها و مقدمات کتاب و جلد ۱۲ و ۱۳: نمایه‌های کتاب) منتشر شده است.[۴۴] این چاپ بر اساس تحقیق «مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة» به‌علاوه حواشی سید عبدالعزیز طباطبایی فراهم آمده است.[۴۵]

یکی از ترجمه‌های فارسی الغدیر

ترجمه‌ها

از کتاب الغدیر ترجمه‌هایی به زبان‌های فارسی، انگلیسی و اردو انجام گرفته است؛[۴۶] از جمله:

  • ترجمه الغدیر به انگلیسی، مترجم: دکتر صفا خلوصی، ترجمه جلد اول.
  • ترجمه الغدیر به اردو، سید علی اختر هندی، ترجمه جلد اول، چاپ بمبئی، ۱۳۹۰ق.
  • ترجمه الغدیر به فارسی، ۱۱ جلدی، محمدباقر بهبودی، بنیاد بعثت.
  • ترجمه الغدیر به فارسی، سید مجتبی نواب صفوی، ترجمه جلد اول در نجف، ۱۳۹۰ق.
  • ترجمه الغدیر به اردو، محمد مصطفی جوهر هندی، ترجمه جلد اول که پیش از انتشار از میان رفته است.
  • ترجمه الغدیر به فارسی، فرزندان عبدالحسین امینی، ترجمه تا جلد سوم.
  • ترجمه الغدیر به فارسی، جمعی از مترجمان، کتابخانه بزرگ اسلامی.[۴۷]
تلخیص الغدیر، محمدرضا معراجی.

خلاصه‌ها

از کتاب الغدیر برای استفاده عمومی‌تر خلاصه‌هایی به عربی، فارسی، ترکی و اردو[۴۸] نیز ارائه شده است؛[۴۹] از جمله:

عنوان اثر زبان نویسنده محل نشر ناشر سال نشر
نظرة الی الغدیر عربی علی‌اصغر مروجی خراسانی قم مؤسسة النشر الإسلامی ۱۴۱۶ق
فی رحاب الغدیر عربی علی‌اصغر مروجی خراسانی بیروت دارالحق ۱۴۱۴ق
خلاصة الغدیر اردو سید علی‌جعفر نقوی لاهوری لاهور منشورات قرآن سنتر
خلاصه الغدیر: الغدیر در قرآن، سنت و ادبیات تاریخی اسلامی فارسی محمودرضا افتخارزاده تهران انتشارات مهام ۱۳۸۰ش
خلاصه الغدیر در هزار نکته فارسی محمدرضا معراجی قم انتظار سبز ۱۳۸۸ش
دراسة فی موسوعة الغدیر عربی کمال السید قم مؤسسه انتشارات انصاریان ۱۳۷۹ش
سیری در الغدیر فارسی محمد امینی نجفی قم چاپ مهر ۱۳۷۰ش
سیری در الغدیر فارسی ابوالفضل اسلامی انتشارات فقاهت ۱۳۷۹ش
خلاصه الغدیر علامه امینی فارسی یعقوب قاسملو قم نسیم حیات ۱۳۸۰ش
تلخیص الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب عربی محمدحسن شفیعی شاهرودی قم انتشارات سنابل ۱۴۲۷ق

فهرست‌ها و استدراک‌ها

برخی محققان، برای سهولت دسترسی به مطالب کتاب الغدیر فهرست‌هایی برای آنها تهیه کرده‌اند؛ از جمله:

  • علی ضفاف الغدیر، فهرس موضوعی و تحلیلی، فاضل حسینی میلانی و همکاران، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۰ق.
  • اعلام الغدیر، فهرست الفبایی اعلام، سید محمد محدث و همکاران، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۰ق.
  • المنیر: فهرس کتاب الغدیر، بخش مطالعات الاسلامی مؤسسه بعثت، تهران، مؤسسة البعثة، ۱۴۰۹ق.[۵۰]


بر کتاب الغدیر تعلیقات و استدراک‌هایی نیز نگاشته شده است؛ از جمله:

  • الحاشیة علی کتاب الغدیر، سید عبدالعزیز طباطبایی.
  • علی ضفاف الغدیر، سید عبدالعزیز طباطبایی.
  • تعلیقات و استدراکات علی کتاب الغدیر، محمدرضا جعفری اشکوری.[۵۱]

اقتباس‌ها

در برخی منابع، از بعضی اقتباس‌هایی که از کتاب الغدیر عبدالحسین امینی انجام شده یاد شده است؛ از جمله:

ردیف عنوان اثر نویسنده سال نشر نوع ارتباط با الغدیر
۱ ترجمه چهل حدیث از جلد دهم کتاب الغدیر حسن موسوی‌اصفهانی ۱۳۷۱ش ترجمه / اقتباس
۲ من فیض الغدیر نعمان النصری ۱۴۱۸ق شرح / تحلیل
۳ مفاد حدیث الغدیر نعمان انصری شرح / تحلیل
۴ ریشه‌های آسمانی: ترجمه کتاب مفاد حدیث الغدیر علیرضا بهاردوست ۱۳۸۰ش ترجمه / اقتباس
۵ عید الغدیر فی الاسلام و التتویج و القربات یوم الغدیر فارس تبریزیان ۱۳۸۱ش شرح / مفاهیم غدیر
۶ نظرة فی کتاب الوشیعة احمد الکنانی نقد / تحلیل
۷ نظرة فی کتاب السنة و الشیعة احمد الکنانی نقد / تحلیل
۸ نظرة فی کتاب الفصل فی الملل و الاهواء و النحل محمد الحسون نقد / تحلیل
۹ الزیارة محمد الحسون مرتبط با زیارت و مفاهیم ولایت
۱۰ عید غدیر در اسلام جواد محدثی ۱۳۸۸ش مرتبط با مناسبت غدیر
۱۱ معنای مولی جواد محدثی ۱۳۷۵ش مرتبط با مفاهیم ولایت
۱۲ حدیث الغدیر الاسناد التاریخیه من کتاب الغدیر للشیخ الامینی ۱۴۱۹ق تحقیق / اقتباس
۱۳ الغدیر فی الکتاب العزیز عبدالحسین امینی ۱۴۲۶ق متن اصلی / اقتباس
۱۴ المناشدة و الاحتجاج بحدیث الغدیر عبدالحسین امینی تحلیل حدیث
۱۵ الوضعاعون و أحادیثهم الموضوعة من کتاب الغدیر للعلامة الأمینی سید رامی یوزبکی ۱۴۲۰ق نقد / تحقیق
۱۶ الزیارة و التوسل صائب عبدالحمید ۱۴۲۱ق مرتبط با زیارت و توسّل
۱۷ قطره‌ای از دریا محمدحسین صفاخواه ۱۳۷۹ق مرتبط با مفاهیم غدیر
۱۸ خلافت از دیدگاه امامیه و اهل سنت عبدالحسین امینی، ترجمه احمد امینی‌نجفی ۱۳۶۷ش تحقیق / اقتباس
۱۹ ریشه‌های آسمانی علامه عبدالحسین امینی ۱۳۸۰ش اقتباس / ترجمه بخش‌هایی از الغدیر
۲۰ مجالس الشعراء فی غدیر امام البلغاء علامه عبدالحسین امینی ۱۴۲۳ق ادبی / شعر مرتبط با الغدیر

پانویس

  1. سیری در الغدیر، ص۲۴.
  2. ثمرات الأسفار إلی الأقطار، مقدمه مرکز الامیر، ج۱، ص۴۶-۴۷.
  3. ثمرات الأسفار إلی الأقطار، مقدمه تحقیق، ج۱، ص۴۶-۴۷.
  4. «ویژگی‌های الغدیر»، ص۴۹.
  5. ثمرات الأسفار إلی الأقطار، مقدمه تحقیق، ج۱، ص۴۸.
  6. امین شریعت، ص۲۹۸.
  7. «الغدیر»، ص۳۲۶.
  8. «الغدیر»، ص۳۳۱-۳۳۲.
  9. الغدیر فی التراث الاسلامی، ص۱۷۷-۱۷۸.
  10. الغدیر فی التراث الاسلامی، ص۱۷۸.
  11. الغدیر فی التراث الاسلامی، ص۱۷۹.
  12. الغدیر فی التراث الاسلامی، ص۱۷۷.
  13. حماسه غدیر، ص۳۲۱.
  14. الغدیر، ص۱۶.
  15. «الغدیر»، ص۳۳۰.
  16. «الغدیر»، ص۳۳۰.
  17. «الغدیر»، ص۳۳۰.
  18. «الغدیر»، ص۳۳۰.
  19. «الغدیر»، ص۳۵۴-۳۵۵؛ «ویژگی‌های الغدیر»، ص۵۱.
  20. «الغدیر»، ص۳۵۵-۳۵۷.
  21. «ویژگی‌های الغدیر»، ص۴۹-۵۰.
  22. «ویژگی‌های الغدیر»، ص۴۸.
  23. «ویژگی‌های الغدیر»، ص۵۲.
  24. «الغدیر»، ص۳۵۳-۳۵۴؛ «ویژگی‌های الغدیر»، ص۵۳-۵۴.
  25. «ویژگی‌های الغدیر»، ص۵۳-۵۴.
  26. «الغدیر و وحدت اسلامی»، ۴۴-۴۵.
  27. «الغدیر به‌مثابه منبعی برای تاریخ تشیع»، ص۱۲۹.
  28. همرهی خضر، ص۱۵-۱۹؛ علامه امینی جرعه‌نوش غدیر، ص۱۴-۲۶.
  29. شهیدان راه فضیلت، ص۱۱-۱۷.
  30. همرهی خضر، ص۳۹-۴۰؛ علامه امینی جرعه‌نوش غدیر، ص۱۷-۲۶.
  31. علامه امینی جرعه‌نوش غدیر، ص۱۲۷.
  32. حماسه غدیر، ص۳۰۶.
  33. همرهی خضر، ص۱۰۹-۱۱۱.
  34. سیری در الغدیر، ص۲۴.
  35. ثمرات الأسفار إلی الأقطار، مقدمه تحقیق، ص۵۴-۵۵؛ الغدیر فی التراث الاسلامی، ص۱۷۹.
  36. ثمرات الأسفار إلی الأقطار، مقدمه تحقیق، ص۵۴-۵۵.
  37. الغدیر فی التراث الاسلامی، ص۱۷۹.
  38. الغدیر فی التراث الاسلامی، ص۱۷۹.
  39. الغدیر فی التراث الاسلامی، ص۱۷۹.
  40. «الغدیر»، ص۳۳۳.
  41. «الغدیر»، ص۳۳۳.
  42. «الغدیر»، ص۳۳۳.
  43. موسوعة الغدير في الكتاب و السنة و الأدب، ج صفر، ص۷-۹.
  44. موسوعة الغدير في الكتاب و السنة و الأدب، ج صفر، ص۷-۹.
  45. موسوعة الغدير في الكتاب و السنة و الأدب، ج صفر، ص۷-۹.
  46. «الغدیر»، ص۳۳۳.
  47. غدیر در آئینه کتاب، ص۱۷۰-۱۹۱.
  48. غدیر در آئینه کتاب، ص۵۷۵.
  49. «الغدیر»، ص۳۳۳.
  50. غدیر در آئینه کتاب، ص۵۷۵.
  51. غدیر در آئینه کتاب، ص۵۷۵.

منابع

  • امين شريعت (ویژه‌نامه همایش رونمایی از کتاب المقاصد العلیه فی المطالب السنیه، تألیف علامه امینی)؛ گروه نویسندگان، تدوین: محمد طباطبایی یزدی، قم: بنياد محقق طباطبایی، ۱۳۹۲ش.
  • ثمرات الأسفار إلی الأقطار؛ عبدالحسین امینی، تحقیق: مرکز الأمیر لإحیاء التراث الإسلامی، بیروت: مرکز الغدير للدراسات الإسلامية، ۱۴۲۹ق.
  • حماسه غدیر؛ محمدرضا حکیمی، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.
  • سیری در الغدیر؛ محمد امینی نجفی، قم: چاپ مهر، ۱۳۷۰ش.
  • شهيدان راه فضيلت؛ عبدالحسین امینی، ترجمه جلال‌الدین فارسی، تهران: انتشارات روزبه، ۱۳۶۲ش.
  • علامه امینی جرعه‌نوش غدیر (به‌ضمیمه جرعه‌هایی از الغدیر)؛ مهدی لطفی، قم: انتشارات انصاری، ۱۳۸۲ش.
  • الغدیر؛ عبدالحسین امینی، ترجمه محمدتقی واحدی، تهران: انتشارات کتابخانه بزرگ اسلامی، ۱۳۶۸ش.
  • «الغدیر»؛ علی ابوالحسنی (منذر)، در دانشنامه امام علی علیه السلام (ج۱۲: مرجع‌شناسی)، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۸۵ش.
  • «الغدیر به‌مثابه منبعی برای تاریخ تشیع»؛ رسول جعفریان، در زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی مرحوم علامه عبدالحسین امینی، به‌کوشش صدرا صدوقی، تهران: انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۹۸ش.
  • غدیر در آئینه کتاب؛ محمد انصاری زنجانی خوئینی، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۹۰ش.
  • الغدیر فی التراث الاسلامی؛ سید عبدالعزیز طباطبایی، قم: نشر الهادی، ۱۴۱۵ق.
  • «الغدیر و وحدت اسلامی»؛ مرتضی مطهری، در زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی مرحوم علامه عبدالحسین امینی، به‌کوشش صدرا صدوقی، تهران: انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۹۸ش.
  • موسوعة الغدير فی الكتاب و السنة و الأدب؛ عبدالحسین امینی، قم: مؤسسة دائرة معارف الفقه الاسلام، ۱۴۳۰ق.
  • «ویژگی‌های الغدیر»؛ غلامحسین زینلی، در فرهنگ کوثر، شماره۲، اردیبهشت ۱۳۷۶ش.
  • همرهی خضر: بیست و پنج سال همراه علامه امینی، گوشه‌هایی از زندگی علامه امینی؛ حسین شاکری، ترجمه محسن رفعت، تهران: انتشارات پيام سفيد، ۱۳۸۹ش.