ابن صبّاغ مکّی

ابن صباغ مالکی

اطلاعات فردی
نام کامل	علی بن احمد بن عبدالله غزی مالکی
تولد	۷۸۴ق، مکه
وفات	۸۵۵ق، مکه
اطلاعات علمی
استادان	عبدالرحمن الفاسی، علی بن محمد بن ابی بکر الشیبی
شاگردان	شمس‌الدین محمد بن عبدالرحمن سخاوی
تالیفات	الفصول المهمه
مذهب	مالکی، اهل سنت

ابن صباغ مالکی، علی بن احمد بن عبدالله مالکی، یکی از عالمان برجسته اهل سنت و مذهب مالکی است. او در سال ۷۸۴ هجری قمری (معادل با ۱۳۸۲ میلادی) در مکه متولد شد و در سال ۸۵۵ هجری قمری (معادل با ۱۴۵۱ میلادی) در همان شهر درگذشت.

زندگی‌نامه

ابن صباغ مالکی در مکه به تحصیل علوم دینی پرداخت و از اساتید معروفی چون عبدالرحمن الفاسی، علی بن محمد بن ابی بکر الشیبی، و سعد النووی بهره‌مند شد. از جمله شاگردان او می‌توان شمس‌الدین محمد بن عبدالرحمن سخاوی را نام برد.

تألیفات

ابن صباغ مالکی تألیفات متعددی دارد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• الفصول المهمه
• تحریر المنقول فی مناقب امّنا حواء و فاطمة البتول
• العبر فی من شفّه النظر

روایت حدیث غدیر

یکی از بزرگان اهل سنت که حدیث غدیر را نقل کرده علی بن محمد مکّی، ابن صبّاغ مالکی است. وی در «الفصول المهمّة فی معرفة الائمة» حدیث غدیر را به نقل از تِرمِذی از زید بن ارقم، و از مسند احمد بن حنبل و بیهقی از براء بن عازب، و از عِجلی از حذیفة بن اسید غِفاری و عامر بن لیلی بن ضَمره روایت کرده است.

معنای اولی برای مولی

در کتاب «عوالم العلوم» فهرستی از راویان حدیث و شعرا و اهل لغت عامه که معنی «اولی» را معنای اصلی کلمه مولی دانسته‌اند آورده است، که یکی از آنها ابن صباغ مالکی (م ۷۵۵ ق) است.

نقل ماجرای حارث فهری

از جمله دلایل قطعی بر دلالت حدیث غدیر بر امامت امیرالمؤمنین علیه السلام، ماجرای حارث فهری و عذاب الهی با سنگ آسمانی و نزول آیاتی از سوره معارج است. این ماجرا را شماری از بزرگان اهل سنت نقل کرده‌اند، که از جمله آنان علی بن محمد مالکی، نورالدین، ابن صبّاغ است.

ابن صبّاغ مالکی در «الفصول المهمّة» خبر نزول آیات نخستین سوره معارج را از تفسیر ثعلبی روایت کرده و ثعلبی را به وصف «امام» ستوده است. ابن صبّاغ از دانشمندان پرآوازه و از مشایخ بزرگ و معتمَد مذهب مالکی است.

شماری از دانشمندان بزرگ و سرشناس اهل سنت فراوان از کتاب «الفصول المهمة» اثر ابن صبّاغ نقل کرده‌اند.

از جمله: حلبی در سیره اش، صَفّوری در «نزهة المجالس»، شیخانی قادری در «الصراط السویّ»، عجیلی در «ذخیرة المآل» و سَمهودی در «جواهر العقدین». عجیلی و محمد بن عبدالله مطیری مدنی شافعی وی را توثیق کرده و بسیار ستوده‌اند.

نقل نزول آیه تبلیغ در غدیر

یکی از وجوه دلالت حدیث غدیر بر امامت امیرالمؤمنین علیه السلام نزول آیه تبلیغ در غدیر است.

اختصاص آن به غدیر هم نزد شیعه و غیر شیعه از مسلمات است، و بین مفسرین و محدثین اهل سنت مشهور است، اگر چه بعضی از آنان در صدد انحراف شأن نزول آیه بوده‌اند.

از جمله بزرگان اهل سنت که نزول این آیه در غدیر را نقل کرده‌اند، علی بن محمد مالکی، ابوالحسن، نورالدین، ابن صبّاغ است.

ابن صبّاغ مالکی در کتابش «الفصول المهمّة» نزول آیه تبلیغ در واقعه غدیر خم را از کتاب «اسباب النزول» ابوالحسن واحدی از ابوسعید خُدری روایت کرده است.

ابن صبّاغ از فقیهان نامدار مالکی و از دانشمندان معروف و ثقه اهل سنت است که اقوال وی را نقل کرده و به روایاتش اعتماد می‌کنند، که از جمله نورالدین سَمهودی در کتابش «جواهر العقدین» است.

همچنین محمد رشیدالدین خان دهلوی کتاب «الفصول المهمّة» را یاد کرده است.

عبدالله بن محمد مدنی مشهور به مطیری در خطبه کتابش «الریاض الزاهرة فی فضل آل بیت النبی و عترته الطاهرة علیهم السلام» گفته که بیشتر مطالب کتابش را از کتاب «الفصول المهمّة» ابن صبّاغ نقل کرده است.