شهر بن حوشب

شهر بن حوشب

اطلاعات فردی
نام کامل	ابوسعید شهر بن حوشب اشعری شامی
سرشناسی	محدث، مفسر و از تابعین
تولد	حدود ۲۰ ق، شام
وفات	۱۱۱ یا ۱۱۲ ق، شام
محل دفن	شام
خویشان سرشناس	مولای اسماء بنت یزید انصاریه
اطلاعات علمی
استادان	ام‌سلمه، بلال حبشی، سلمان فارسی، ابوذر غفاری، ابوسعید خدری، جابر بن عبدالله انصاری، و…
شاگردان	ثابت بنانی، قتاده، معاویه بن قرة، حبیب بن ابی ثابت، و…
اطلاعات فرهنگی
زمینه فعالیت	حدیث، تفسیر قرآن
علت شهرت	نقل حدیث از صحابه، وثاقت نزد علما

شهر بن حوشب اشعری (متوفای ۱۱۱ ق)، از تابعین و محدثان شام بود که از صحابه‌ای چون ام‌سلمه، بلال، سلمان فارسی و ابوذر روایت نقل کرده و بسیاری از علما و تابعین نیز از او روایت کرده‌اند. او نزد اهل حدیث، از جمله احمد بن حنبل، ابن معین و عجلی، ثقه و معتبر شمرده شده و روایاتش در منابع شیعه و سنی نقل شده است. شهر بن حوشب به علاقه و ارتباط با اهل‌بیت علیهم السلام شهرت داشت و در تفسیر و حدیث جایگاه ویژه‌ای میان مفسران و محدثان داشت.

روایت حدیث غدیر

شهر بن حوشب نزول آیه اکمال در غدیر و نیز حدیث تهنیت در غدیر و حدیث روزه غدیر را نقل کرده است.

عن شهر بن حوشب‏، عن أبی هریرة، قال: من صام یوم ثمان عشر من ذی الحجّة کُتب له صیام ستین شهراً، و هو یوم غدیر خُمّ لمّا أخذ النبیّ صلی الله علیه و سلم بید علیِّ بن أبی طالب، فقال: «أ لستُ ولیَّ المؤمنین؟ قالوا: بلی یا رسول اللَّه. قال: من کنتُ مولاه فعلیّ مولاه». فقال عمر بن الخطّاب: بَخٍ بَخٍ لک یا ابن أبی طالب أصبحت مولای و مولی کلِّ مسلم فأنزل اللَّه: (الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ‏)، و من صام یوم سبعة و عشرین من رجب، کتب له صیام ستین شهراً، و هو أوّل یوم نزل جبریل علیه السلام علی محمد صلی الله علیه و سلم بالرسالة.

از شهر بن حوشب، از ابوهریره روایت شده است که گفت: هر کس روز هجدهم ذی‌الحجه را روزه بگیرد، برای او پاداش شصت ماه روزه نوشته می‌شود. و این همان روز غدیر خم است، زمانی که پیامبر صلی‌الله علیه و آله دست علی بن ابی‌طالب علیه السلام را گرفت و فرمود: «آیا من سرپرست مؤمنان نیستم؟» گفتند: آری، ای رسول خدا. فرمود: «هر کس من مولای اویم، این علی مولای اوست.» پس عمر بن خطاب گفت: آفرین، آفرین بر تو ای پسر ابوطالب! تو مولای من و مولای هر مسلمان شدی. پس خداوند این آیه را نازل کرد: «امروز دین شما را برایتان کامل کردم.» و نیز هر کس روز بیست و هفتم رجب را روزه بگیرد، برای او پاداش شصت ماه روزه نوشته می‌شود، و این نخستین روزی است که جبرئیل علیه‌السلام بر حضرت محمد صلی‌الله علیه و آله با رسالت نازل شد.

جایگاه راوی

شهر بن حوشب، ابوسعید (یا ابوعبدالله، ابوعبدالرحمن، ابوالجعد)، اشعری شامی (حمصی یا دمشقی) از تابعین و راویان حدیث است که بسیاری از بزرگان حدیث از جمله قتاده، معاویه بن قرة، عبدالله بن عثمان بن خثیم، ثابت بنانی، سماک بن حرب و… از او روایت کرده‌اند.

در مورد وثاقت او، برخی مانند شعبه حدیثش را ترک کرده‌اند اما اکثریت بزرگان علم رجال او را توثیق کرده‌اند:

احمد بن حنبل: حدیثش نیکوست و او را ثقه دانسته است. ابن معین: ثقه و ثابت. عجلی: شامی تابعی ثقه. یعقوب بن شیبه: ثقه، هرچند برخی درباره او طعن زده‌اند. صالح بن محمد بغدادی: اهل عبادت و راستگو. طبری: فقیه، قاری و عالم. بخاری و ترمذی: حدیثش را حسن و او را تقویت کرده‌اند.مسلم در صحیح خود از او روایت آورده است. ابن جوزی و دیگران قاعده ترجیح تعدیل بر جرح را مطرح کرده‌اند و گفته‌اند هرگاه تعدیل راوی غالب باشد، جرح بی‌اثر است. ابوالمؤید خوارزمی نیز این قاعده را از ابن جوزی نقل کرده است؛ بنابراین، با توجه به کثرت توثیق‌ها، جرح‌های معدود درباره شهر بن حوشب بی‌اثر است و او نزد اکثریت علما ثقه و قابل اعتماد است.