یحیی بن جعده مخزومی
یحیی بن جعدة بن هبیره مخزومی، یکی از تابعین که حدیث غدیر را از صحابه نقل کرده است. یحیی بن جعده از جمله راویان حدیث غدیر است. ابن حجر:[۱] او را توثیق کرده است.
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | جعدة بن هبیره بن ابی وهب بن عمرو بن عاید بن عمران بن مخزوم |
| سرشناسی | پسر خواهرزاده امام علی علیه السلام |
| وفات | حدود سال ۶۶ ق (در کوفه) |
| خویشان سرشناس | ام هانی بنت ابی طالب (مادر بزرگ)، امام علی (دایی پدر) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | وزید بْن أرقم، و عبدالله بْن عَمْرو بن عبد القاری، و عبدالله بْن مسعود و… |
| شاگردان | ثویر بن أَبی فاختة، و حبیب بن أَبی ثابت، و علی ابن زید بْن جدعان و… |
| اطلاعات فرهنگی | |
| علت شهرت | پسر خواهرزاده امام علی علیه السلام |
روایت حدیث غدیر[۲]
عن يحيى بن جعدة عن زيد بن ارقم، قال: خرجنا مع رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله حتى انتهينا الى غدير خم، فأمر بدوح، فكسح في يوم ما اتى علينا يوم كان اشد حرا منه، فحمد اللَّه و اثنى عليه، و قال: «يا ايها الناس انه لم يبعث نبى قط الا ما عاش نصف ما عاش الذي كان قبله، و انى اوشك ان أدعى فاجيب، و انى تارك فيكم ما لن تضلوا بعده: كتاب اللَّه عز و جل» ثم قام فاخذ بيد على علیه السلام، فقال: «يا أيها الناس من اولى بكم من انفسكم؟» قالوا: اللَّه و رسوله اعلم، قال: «من كنت مولاه، فعلي مولاه».[۳]
از يحيى بن جعده از زيد كه گفت بيرون شديم با رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله (از مكّه) تا رسيديم بغدير خم در روزى كه تاكنون گرمتر از آن روز بر ما نگذشته بود پس حسب امر آن جناب خار و خاشاك آنجا رفته شد. پس آن جناب حمد و ثناى خداوند را بجا آورد و سپس خطاب بمردم فرمود: هيچ پيغمبرى مبعوث نشده مگر آنكه بيش از نيمى از عمر پيغمبر قبل از خود زيست نكرده و من نزديك شده كه بسراى ديگر خوانده شوم و اجابت نمايم. همانا من وامى گذارم در ميان شما چيزى را كه هرگز گمراه نشويد بعد از آن (يعنى بعد از تبعيّت و اداى حق آن)- كتاب خداى عزّ و جلّ. سپس برخاست و دست على علیه السلام را گرفت و خطاب بمردم فرمود: كيست كه اولى (سزاوارتر) است بشما از خود شما؟ گفتند خدا و رسول او داناترند. فرمود: هر كس كه من مولاى اويم. پس على عليه السّلام مولاى او است.
جایگاه راوی
یحیی بن جعدة بن هبیره المخزومی، از یاران امام حسین علیهالسلام بود[۴] که در منابع حدیثی به صورت پراکنده از او یاد شده است. او از خاندان مخزوم و از نسل قریش بود و جدّت پدریاش، ام هانی بنت ابیطالب، خواهر امیرالمؤمنین علی علیهالسلام، به شمار میرفت.
یحیی از بزرگان و راویان حدیث بود که از افراد معتبری مانند ابو الدرداء، زید بن أرقم، خباب بن الأرت، عبدالله بن مسعود و همچنین از جدّت ام هانی روایت نقل کرده است. همچنین افراد متعددی از جمله ثویر بن ابی فاختة، حبیب بن ابی ثابت، عمرو بن دینار، مجاهد و دیگران از او روایت کردهاند.[۵]
علمای رجالی مانند ابو حاتم و النسائی او را فردی مورد اعتماد و «ثقه» دانستهاند. ابن حبان نیز در کتاب «الثقات» به او اشاره کرده است. احادیثی که از او نقل شده در کتابهای معتبر حدیثی مانند «تهذیب التهذیب»، «الشمائل» ترمذی، «سنن ابوداود»، «سنن النسائی» و «سنن ابن ماجه» آمده است.[۶]