ناکثین

شاخه ‏اى از سقيفه مقابل غدير

در حالى كه غدير بيابان وسيع و مستعدى براى سخنرانى پيامبر صلى الله عليه و آله بود، آغازى براى رويارويى سقيفه با غدير نيز شد. اين موضع گيرى‏ ها از همان آغاز صورت جدى داشت و با شدت تمام پيگيرى مى‏ شد.

يكى از اين رويارويى ‏ها ضديت ناكثين با غدير در صفین بود. اگر همان سقيفه روز اول بود هرگز روزى پيش نمى ‏آمد كه پس از ۲۵ سال مردم اميرالمؤمنين‏ عليه السلام را به التماس براى خلافت فرابخوانند. اين اثر كارهايى بود كه در روزهاى سقيفه از طرف غديريان انجام شد. همين روزها بود كه به صف‏ آرايى‏ هاى جمل و صفین و نهروان انجاميد.

اگر چه در سقيفه نوبت به صف‏ آرايى نرسيد و غديريان فوراً مغلوب شدند و حتى چهل نفر غديرى پيدا نشد، ولى در جنگ‏ هاى سه ‏گانه اميرالمؤمنين ‏عليه السلام شمشیرهاى بسيارى -  با درجات اعتقادى متفاوت -  در ركاب حضرت بودند كه فقط پنج هزار نفر «شرطة الخمیس» يعنى فدائيان غدير بودند. اينان معناى مولى و صاحب اختيارى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام و اطاعت مطلق خود از مقام ولايت مطلقه را در آنجا به نمايش گذاشتند.

به تعبير ديگر: سقيفه ‏نمايان در قيافه‏ هاى ظاهر فريب و شكننده ‏اى آمدند كه كمر اجتماع در مقابل آن خم شد. بار اول همسر پيامبر صلى الله عليه و آله در ميدان جنگ در برابر على‏ عليه السلام ظاهر شد، در حالى كه طلحه و زبیر به عنوان دو صحابى پیامبر صلی الله علیه و آله نيز در كنار او بودند. حضور زن در ميدان جنگ از يک سو و همسر پيامبر بودن از سوى ديگر، براى عوام فريبى راه شكننده ‏اى بود و تأثير به سزايى هم داشت. همچنين دختر مؤسس سقيفه بودن و سابقه‏ هايى كه در حيات و پس از شهادت پيامبر صلى الله عليه و آله داشت، معرف خوبى براى نمايندگى او از سقيفه در مقابل غدير بود.

ناكثين در خطبه غدير

در غدير براى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام فقط خلافت و جانشينى پيامبر صلى الله عليه و آله به معناى جلوس در مكانِ او بعد از رحلتش اعلام نشده است، بلكه تمام شئونى كه شخص پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله دارا بودند براى جانشين او هم اعلام شده است.

در مرحله چهارم از خطبه غدیر و پس از بيان حدیث «من كنت مولاه»، پيامبر صلى الله عليه و آله اشاره ‏اى به آينده کفر ستيز على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام با ناكثين و قاسطین و مارقین نمود، و تصريح كرد جنگ او با آن گروه ‏ها به امر خداوند است.

به تعبير ديگر: يكى از مفاهيمى كه از كلمه «صاحب اختيار» -  كه در خطبه غدير آمده -  مى توان استفاده كرد جنگ با دشمنان است. اين مفهوم يكى از شئون امام است كه با اشاره به جنگ با ناكثين و قاسطين و مارقين ذكر شده است.

پيامبر صلى الله عليه و آله اين مفهوم جنگ با دشمنان را از جمله شئونات امام معرفى فرمود، كه به اين دو عبارت در خطبه غدير آمده است: او جنگ كننده با دشمنان خداست. او قاتِل ناكثين و قاسطين و مارقين است.

حضرت اين مفاهيم را در فرازى از بخش چهارم خطبه غدير بيان كرد و به آينده كفر ستيز على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام با ناكثين و قاسطين و مارقين اشاره نمود، و تصريح كرد كه جنگ او با آن گروه ها به امر خداوند است:

اِنَّهُ خَليفَةُ رَسُولِ اللَّهِ وَ اَميرُالْمُؤْمِنينَ وَ الاِمامُ الْهادى مِنَ اللَّهِ، وَ قاتِلُ النّاكِثينَ وَ الْقاسِطينَ وَ الْمارِقينَ بِاَمْرِ اللَّهِ:

او است خليفه رسول خدا، و اوست اميرالمؤمنين و امام هدايت كننده از طرف خداوند، و اوست قاتل ناكثين و قاسطين و مارقين به امر خداوند.

براى موارد بيشتر در مورد «ناكثين» مراجعه شود به عنوان: جمل (جنگ).