آيه ۸۲ انعام و غدیر
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| نام سوره | انعام |
| شماره آیه | ۸۲ |
| جزء | ۷ |
| محتوای آیه | |
| مکان نزول | مکه |
| موضوع | دوستان غدیر در امنیت و از هدایت‌یافتگان هستند |
| ترتیل آیه ترجمه صوتی | |
آیه ۸۲ سوره انعام آیه‌ای تفسیرشده در خطبه غدیر که توصیفی از وضعیت دوستان غدیر است که برای آنان ایمنی وجود دارد و از جمله هدایت‌یافتگان هستند.
موقعیت تاریخی تفسیر آیه ۸۲ سوره انعام چنین ترسیم شده است: در قسمتی از خطبه پيامبر صلى الله عليه و آله در توصيفِ پذيرندگان ولايت امیرالمؤمنین عليه السلام به این آیه اشاره می‌شود که وصفی از ايمان حضرت ابراهيم عليه السلام در برابر مشركان است. این وصف قابل انطباق بر دوستان على عليه السلام در برابر دشمنان آن حضرت است. در این آیه، ابراهیم علیه السلام با قوم خود به احتجاج برمىخيزد و اعلام مىكند: من خداى يكتا را پذيرفتهام و درباره او هيچ‌گونه شركى را نمىپذيرم.
نتيجه‌گيرى از اين فرهنگ ابراهيمى در آيه ۸۲ سوره انعام این دانسته شده كه پيامبر صلى الله عليه و آله در توصيف شيعيان على عليه السلام فرموده و آن ايمان خالص و بدون شک و بدون ظلم و با حفظ فكرى عادلانه و قضاوتى صحيح در عمق درون است كه هم امنيت فكرى آن و هم هدايتش ضمانت شده است.
آیه‌ای تفسیرشده در غدیر
آیه ۸۲ سوره انعام از جمله آیات تفسیرشده در غدیر دانسته شده است. به‌گفته برخی محققان، در غدير ۱۸ آيه قرآن به‌صراحت تفسیر شده است؛ به اين معنى كه پيامبر صلى الله عليه و آله متن آيه را جداگانه در خطبه بيان کرده و قبل يا بعد از آن به تفسيرش پرداخته است. اين موارد در مقابل آياتى است كه به‌صورت تضمين در كلام و اقتباس در خطابه حضرت آمده است.[۱]
يكى از اين آيات، آيه ۸۲ سوره انعام است: 
الَّذِينَ آمَنُوا وَ لَمْ يَلْبِسُوا إِيمانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدُونَ؛ كسانى كه ايمان آورده‌اند و ايمان خود را به شرک نمى‌آلايند، ايمنى از آن ايشان است و ايشان هدایت‌يافتگانند 
.[۲]
آیه در متن خطبه
آیه ۸۲ سوره انعام در متن خطبه غدیر چنین گزارش شده است: «الا انَّ اوْلِيائَهُمُ الَّذينَ وَصَفَهُمُ اللَّه عَزَّ وَ جَلَّ فَقالَ:الَّذِينَ آمَنُوا وَ لَمْ يَلْبِسُوا إِيمانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدُونَ؛ بدانيد كه دوستان اهل بيت كسانىاند كه خداوند آنان را توصيف نموده و فرموده است: كسانى كه ايمان آورده‌اند و ايمانشان را با ظلم نپوشانده‌اند، آناناند كه برايشان ایمنی است و آنان هدايت‌يافتگانند».[۳]
موقعيت تاريخى تفسیر آیه
موقعیت تاریخی تفسیر آیه ۸۲ سوره انعام چنین ترسیم شده است: در قسمتی از خطبه پيامبر صلى الله عليه و آله در توصيفِ پذيرندگان ولايت امیرالمؤمنین عليه السلام به این آیه اشاره می‌شود که وصفی از ايمان حضرت ابراهيم عليه السلام در برابر مشركان است. این وصف قابل انطباق بر دوستان على عليه السلام در برابر دشمنان آن حضرت است. در این آیه، ابراهیم علیه السلام با قوم خود به احتجاج برمىخيزد و اعلام مىكند: من خداى يكتا را پذيرفتهام و درباره او هيچ‌گونه شركى را نمىپذيرم.
سپس به آنان مىفرمايد: چگونه است كه من به نظر شما بايد از خدايان ساختگى شما كه شريک خداى يكتا قرار داده‌ايد بترسم، ولى شما از اين واهمه‌اى نداريد كه بدون دليل به خداى يكتا شريک قائل شده‌ايد. آيا كداميک از ما به آرامش فكر و ایمنی نزديک‌تريم».[۴]
تحليل اعتقادى آیه
درباره تحلیل اعتقادی تفسیر آیه ۸۲ سوره انعام در متن خطبه غدیر چنین گفته شده است: طبق تفسير پيامبر صلى الله عليه و آله در خطبه غدير مؤمنان به غدیر چنین می‌گویند: اى مؤمنان سقيفه، ما خداى يكتا و فرمان‌های او درباره امامت و خلافت را پذيرفته‌ايم كه على عليه السلام را تعيين فرموده است. چگونه است كه ما بايد از مخالفت با سقيفه بترسيم، ولى شما از اين كه فرمان صريح الهى درباره ولايت را كنار زديد و در برابر فرمان خدا سقيفه را بدعت گذارديد نمىترسيد. خود قضاوت كنيد كه كدام يک از ما دو گروه در برابر قضاوت الهى آرامش خواهيم داشت.
نتيجه‌گيرى از اين فرهنگ ابراهيمى در آيه این است كه پيامبر صلى الله عليه و آله در توصيف شيعيان على عليه السلام فرموده و آن ايمان خالص و بدون شک و بدون ظلم و با حفظ فكرى عادلانه و قضاوتى صحيح در عمق درون است كه هم امنيت فكرى آن و هم هدايتش ضمانت شده است.[۵]
پانویس
منابع
- اسرار غدیر؛ محمدباقر انصاری، تهران: نشر تک، ۱۳۸۴ش.
- غدیر در قرآن، قرآن در غدیر؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.