الیقین (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | سید ابن طاووس |
| مذهب | شیعه |
| زبان | عربی |
| تحقیق یا تدوین | محمدباقر و محمدصادق انصاری |
| موضوع | امامت |
| تعداد جلد | ۱ ج |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | مؤسسة الیقین لإحیاء تراث الإسلامي |
| محل نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | ۱۴۱۰ ق |
| تعداد صفحه | ۷۱۸ ص |
| نسخه الکترونیکی | دانلود از کتابخانه نور |
الیَقین بِاختِصاصِ مولانا عَلیّ علیه‌السلام بِإمرَةِ المُؤمِنین نوشته سید بن طاووس (متوفای ۶۶۴ق) ، کتابی به زبان عربی درباره امیرالمؤالمومنین علی بن ابی‌طالب علیه السلام است.
نویسنده
سید رضی‌الدین علی بن موسی بن طاووس (۵۸۹–۶۶۴ ق)، معروف به سید بن طاووس، یکی از عالمان بزرگ شیعه در قرن هفتم هجری است. او از نوادگان امام حسن مجتبی علیه السلام و امام حسین علیه السلام می‌باشد و به همین دلیل به «ذوالحسنین» نیز شناخته می‌شود.
سید بن طاووس دوران کودکی و نوجوانی خود را تحت نظر پدر و جدش گذراند و پس از آن برای ادامه تحصیلات به کاظمین و بغداد مهاجرت کرد. او با زهرا خاتون، دختر وزیر ناصر بن زیدی، ازدواج کرد و مدتی در بغداد ساکن شد. سید بن طاووس در این مدت به تدریس و تربیت شاگردان مشغول بود. در زمان حمله مغولان به بغداد، سید بن طاووس با امان‌نامه‌ای که از هلاکوخان دریافت کرده بود، حدود هزار نفر از مردم عراق را نجات داد. او پس از فتح بغداد، به عنوان نقیب شیعیان منصوب شد، هر چند این مقام را به اکراه پذیرفت. وی تأکید داشت که هدفش حفظ جان شیعیان در برابر خطرات ناشی از حملات مغولان بوده است. سید بن طاووس پس از مدتی اقامت در بغداد، به حله، نجف و کربلا هجرت کرد و در هر یک از این شهرها حدود سه سال زندگی کرد. او در این دوران علاوه بر تدریس، بر سیر و سلوک معنوی خود تمرکز داشت.
تألیفات
سید بن طاووس، حدود ۵۰ تألیف در زمینه‌های مختلف، به ویژه دعا و زیارت دارد. او کتابخانه‌ای غنی با حدود ۱۵۰۰ کتاب در اختیار داشته و در تألیف آثار خود از آن‌ها بهره‌برداری کرده است. متأسفانه بسیاری از این کتاب‌ها در طول زمان از بین رفته‌اند و تنها منبع اطلاعات ما درباره آن‌ها، نوشته‌های خود سید بن طاووس است.
- «المهمات و التتمات»،
- «فلاح السائل»،
- «زهرة الربیع»،
- «جمال الأسبوع»،
- «إقبال الأعمال»،
- «کشف المحجة لثمرة المهجة»،
- «مصباح الزائر و جناح المسافر»،
- «الملهوف علی قتلی الطفوف»،
- «مهج الدعوات و منهج العنایات».
- «فرج المهموم فی معرفة نهج الحلال من علم النجوم»،
- «سعد السعود للنفوس منضود»،
- «محاسبة النفس»،
- «الیقین باختصاص علی بامرة المومنین»،
- «الأمان من أخطار الأسفار والأزمان»،
- «التحصین لأسرار ما زاد من أخبار کتاب الیقین»،
- «الدروع الواقیة»،
- «المجتنی من الدعاء المجتبی»،
- «الملاحم والفتن»،
- «فتح الأبواب بین ذوی الألباب و بین ربّ الأرباب».
محتوای کتاب
در این کتاب با استناد به ۲۲۰ حدیث از منابع اهل سنت، تلاش می‌کند نشان دهد که لقب امیرالمؤمنین، مختص به مولا علی علیه السلام بوده و رسول اکرم صلی الله علیه وآله آن را به وی اعطا کرده است.
سید بن طاوس برای نگارش کتاب از منابع اهل سنت همچون مناقب خوارزمی، حلیة الاولیاء نوشته ابونعیم اصفهانی و تاریخ بغداد و کتب شیعیان مانند مولد مولانا علی علیه السلام و اخبار الزهراء تألیف شیخ صدوق و دلائل الامامة اثر طبری امامی استفاده کرده است.
سند خطبه غدير[۱]
يک سند از اسناد خطبه غدیر كه به امام باقرعلیه السلام منتهى مى شود در كتاب «اليقين» سید ابن طاووس به نقل از كتاب احمد بن محمد طبرى معروف به خليلى آمده است. عين سند از اين قرار است:
قال السيد ابن طاووس فى كتاب «اليقين» : قال أحمد بن محمد الطبرى المعروف بالخليلى فى كتابه: أخبرنى محمد بن أبى بكر بن عبدالرحمن، قال: حدثنى الحسن بن على أبومحمد الدينورى، قال: حدثنا محمد بن موسى الهمدانى، قال: حدثنا محمد بن خالد الطيالسى، قال: حدثنا سيف بن عميرة، عن عقبة، عن قيس بن سمعان، عن علقمة بن محمد الحضرمى، عن أبى جعفر محمد بن على (الباقر)عليه السلام.
متن كامل خطبه غدير[۲]
متن مفصل و كامل خطبه غدیر در نُه كتاب از مدارک معتبر شیعه كه هم اكنون در دست مى باشد و به چاپ هم رسيده، با اسناد متصل نقل شده است. رواياتِ اين نُه كتاب به سه طريق منتهى مى شود.
يكى از اين سه طريق روایت امام باقرعلیه السلام است كه با اسناد معتبر در كتاب «اليقين» تألیف سيد ابن طاووس[۳] نقل شده است.
خطبه غدير به روايت كتاب اليقين در مواردى زياده دارد، و در مواردى نيز جمله بندىِ آن با روایت هاى ديگر فرق دارد.