سیّد

آمدن «مَولى»به معناى «سيّد»

از ديگر ادله قاطع بر آمدن «مَولى» به معناى «أولى»، معانى است كه براى اين واژه گفته‏ اند و هم‏ معناى معناى «أولى» است. از جمله آمدن «مَولى» به معناى «سيّد» يا «سرور» و «مهتر قوم»است.

آمدن «مَولى» به معناى «سيد» از سخنان گروهى از اعلام و مشاهير عامه ثابت مى‏ شود:

۱. احمد بن حسن زاهد: وى در تفسیر آيه «حَتّى إذا جاءَ أحَدَكُمُ المَوتُ تَوَفَّتهُ رُسُلُنا وَ هُم لا يُفَرِّطُونَ . ثُمَّ رُدُّوا إلَى اللَّهِ مَولاهُمُ الحَقِّ»:

تا هنگامى كه يكى از شما را مرگ فرا رسد فرستادگان ما جان او را مى‏ ستانند و در كار خود كوتاهى نمى ‏كنند. سپس به سوى خدا مولاى راستين‏شان بازگردانده شوند.

۲. زَمخشرى: تو مولاى مايى پس ما را در برابر كافران يارى كن.

۳. ابن‏ اثير: وى مى‏ نويسد: «مَولى» در حدیث بسيار به كار رفته است. و آن اسمى است كه بر جماعت كثيرى واقع مى‏ شود، از جمله: ربّ و مالک و سيّد.

۴.نَوَوى: كلام ابن ‏اثیر را آورده است.

۵ و ۶ و ۷. احمد كواشى و بَيضاوى و نَسَفى: در تفسير «أنتَ مَولانا».

۸ . طيّبى: ذيل حديث نبوى «مَن كُنتُ مَولاهُ...»: در «النِهاية» آمده است: «مَولى» بر جماعت كثيرى واقع مى ‏شود، از جمله: مالک و سيّد.

۹. ابن ‏کثیر: در تفسیر آيه «وَ إن تَوَلَّوا فَاعلَمُوا أنَّ اللَّهَ مَولاكُم نِعمَ المَولَى وَ نِعمَ النَصيرُ»: اگر رويگردان شوند بدانيد كه خدا مولاى شماست مولاى خوب و ياور خوب است.

۱۰. جلال ‏الدین سیوطی: او در «الدرّ النثير فى خلاصة نِهاية ابن ‏الاثير» و «تفسير الجلالين».

۱۱. على بن سلطان قارى: در «شرح المشكاة» .

۱۲. فاضل رشيدالدين خان دهلوى(شاگرد دهلوى) : در «إيضاح لطافة المقال» .

پس ثابت شد كه مَولى به معناى «سيّد» مى‏ آيد، و «سيّد» به معناى «امام» و «رئيس» است، چنانچه إن شاء الله در ادامه خواهد آمد.

بنابراين، استدلال به حديث غدير براى اثبات امامت على ‏عليه السلام از اين وجه نيز تامّ است.

از همين رو سيد مرتضى مى‏ گويد: روزى در محضر شیخ مفید -  كه عزّتش مستدام باد -  سخن شيخ ابوجعفر محمد بن عبدالرحمن بن قِبه رازى در كتاب «الانصاف» را ياد كردم.

وى در اين كتاب نوشته است:

شيخى از معتزله انكار كرد كه «مَولى» نزد عرب به معناى «سيّد» و «امام» باشد. من در برابر او اشعار اخطل را خواندم:

فَما وَجَدَت فيها قُرَيشٌ لأمرها

أعَفَّ وَ أوفى مِن أبيكَ وَ أمجدا

وَ أورى بِزَندَيهِ وَ لَو كانَ غَيرَهُ

غَداةً اختِلافُ الناسِ أكدى وَ أصلَدا

فَأصبَحتَ مَولاها مِنَ الناسِ كَلَّهُمُ

وَ أحرى قُرَيشٍ أن تُهابَ وَ تُحمَدا

قريش براى امر خود كسى را پاكدامن‏ تر و وفادارتر و بزرگوارتر و بخشنده ‏تر از پدرت نيافت. اگر كسى غير او خليفه مى ‏شد، چند دستهگى مردم در بامداد آن روز شديدتر و سخت‏ تر مى ‏گشت.

تو از ميان همه مردم مولاى قريش شدى و شايسته ‏ترين كسى گشتى كه از تو بترسند و تو را بستايند.

شيخ معتزلى را چنان ساكت كردم كه گويى سنگى را در دهان او فرو كرده ‏اند. من شروع به نيكو شمردن سخن ابن ‏قِبه كردم.

عيدى عيد غدير

   در چند سال اخير، خادمان غدير به غير از فعاليت ‏هاى مكتوب، چندين نمونه فعاليت‏ هاى فرهنگى و تبليغى به آستان غدير عرضه نموده ‏اند؛ كه جا دارد اين گونه تلاش ‏ها وسعت بيشترى پيدا كند تا مخاطبان غدير را فراگيرتر و همگانى‏ تر سازد.

نمونه ‏اى از اين فعاليت‏ ها انواع نقدينه‏ ها براى عيدى در عید غدیر در بسته بندى ‏هاى مخصوص غدير، به خصوص براى سادات است.

نسل پيامبر صلى الله عليه و آله از اميرالمؤمنين ‏عليه السلام

پيامبر صلی الله علیه و آله در فرازى از بخش چهارم خطبه غدیر و پس از بيان سوره هل اتی، در مورد نسل خود چنين فرمود:

مَعاشِرَ النّاسِ، ذُرِّيَّةُ كُلِّ نَبِىٍّ مِنْ صُلْبِهِ، وَ ذُرِّيَّتى مِنْ صُلْبِ اَميرِالْمُؤْمِنينَ عَلِىٍّ:

اى مردم، نسل هر پيامبرى از صلب خود او هستند ولى نسل من از صلب امیرالمؤمنین علی علیه السلام است.

همچنين پيامبر صلى الله عليه و آله در فراز پايانى بخش هفتم خطبه غدير نسبت خود را با على ‏عليه السلام در چند جمله بيان فرمود. از جمله فرمود:

مَعاشِرَ النّاسِ، اَلا وَ اِنّى رَسُولٌ وَ عَلِىٌّ الاِمامُ وَ الْوَصِىُّ مِنْ بَعْدى، وَ الاَئِمَّةُ مِنْ بَعْدِهِ وُلْدُهُ. اَلا وَ اِنّى والِدُهُمْ وَ هُمْ يَخْرُجُونَ مِنْ صُلْبِهِ:

اى مردم، بدانيد كه من پيامبرم و على امام و وصى بعد از من است، و امامان بعد از او فرزندان او هستند. بدانيد كه من پدر آنانم و آنها از صلب او به وجود مى ‏آيند.

نسل پيامبر صلى الله عليه و آله و اميرالمؤمنين‏ عليه السلام

پيامبر صلى الله عليه و آله در فرازهاى اول از يازدهمين و آخرين بخش از خطبه غدیر مسئله بیعت را مطرح كرده و از جمله بار ديگر تأكيد داشت كه نسلش از اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است:

مَعاشِرَ النّاسِ، اِنَّكُمْ اَكْثَرُ مِنْ اَنْ تُصافِقُونى بِكَفٍّ واحِدٍ فى وَقْتٍ واحِدٍ، وَ قَدْ اَمَرَنِىَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ اَنْ آخُذَ مِنْ اَلْسِنَتِكُمُ الاِقْرارَ بِما عَقَّدْتُ لِعَلِىٍّ اَميرِالْمُؤْمِنينَ، وَ لِمَنْ جاءَ بَعْدَهُ مِنَ الاَئِمَّةِ مِنّى وَ مِنْهُ، عَلى ما اَعْلَمْتُكُمْ اَنَّ ذُرِّيَّتى مِنْ صُلْبِهِ.

فَقُولُوا بِاَجْمَعِكُمْ: «اِنّا سامِعُونَ مُطيعُونَ راضُونَ مُنْقادُونَ لِما بَلَّغْتَ عَنْ رَبِّنا وَ رَبِّكَ فى اَمْرِ اِمامِنا عَلِىٍّ اَميرِالْمُؤْمِنينَ وَ مَنْ وُلِدَ مِنْ صُلْبِهِ مِنَ الاَئِمَّةِ. نُبايِعُكَ عَلى ذلِكَ بِقُلُوبِنا وَ اَنْفُسِنا وَ اَلْسِنَتِنا وَ اَيْدينا. عَلى ذلِكَ نَحْيى وَ عَلَيْهِ نَمُوتُ وَ عَلَيْهِ نُبْعَثُ. وَ لا نُغَيِّرُ وَ لا نُبَدِّلُ، وَ لا نَشُكُّ وَ لا نَجْحَدُ وَ لا نَرْتابُ، وَ لا نَرْجِعُ عَنِ الْعَهْدِ وَ لا نَنْقُضُ الْميثاقَ.

وَعَظْتَنا بِوَعْظِ اللَّهِ فى عَلِىٍّ اَميرِالْمُؤْمِنينَ وَ الاَئِمَّةِ الَّذينَ ذَكَرْتَ مِنْ ذُرِّيَّتِكَ مِنْ وُلْدِهِ بَعْدَهُ، الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ وَ مَنْ نَصَبَهُ اللَّهُ بَعْدَهُما :

اى مردم، شما بيش از آن هستيد كه با يک دست و در يک زمان با من دست دهيد، و پروردگارم مرا مأمور كرده است كه از زبان شما اقرار بگيرم درباره آنچه منعقد نمودم براى على اميرالمؤمنين و امامانى كه بعد از او مى‏ آيند و از نسل من و اويند، چنان كه به شما فهماندم كه فرزندان من از صلب اويند.

پس همگى چنين بگوييد:

«ما شنيديم و اطاعت مى‏ كنيم و راضى هستيم و سر تسليم فرود مى‏ آوريم درباره آنچه از جانب پروردگار ما و خودت به ما رساندى درباره امر امامتِ اماممان على اميرالمؤمنين و امامانى كه از صلب او به دنيا مى ‏آيند.

بر اين مطلب با قلب‏ هايمان و با جانمان و با زبانمان و با دستانمان با تو بيعت مى‏ كنيم. بر اين عقيده زنده‏ ايم و با آن مى ‏ميريم و روز قیامت با آن محشور مى ‏شويم.

تغيير نخواهيم داد و تبديل نمى ‏كنيم و شک و انكار نمى ‏نماييم و ترديد به دل راه نمى ‏دهيم و از اين قول بر نمى‏ گرديم و پيمان را نمى‏ شكنيم.

تو ما را به موعظه الهى نصيحت نمودى درباره على اميرالمؤمنين و امامانى كه گفتى بعد از او از نسل تو و فرزندان اويند، يعنى حسن و حسین و آنان كه خداوند بعد از آن دو منصوب نموده است».

منبع

دانشنامه غدیر،جلد ۱۳،صفحه ۷۸.