آیات ۵۰ تا ۵۲ نمل و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

آيه ۵۰ تا ۵۲ نمل و غدیر
مشخصات آیه
نام سوره	نمل
شماره آیه	۵۰ تا ۵۲
جزء	۱۹
محتوای آیه
مکان نزول	مکه
موضوع	مکر خداوند علیه مکر اصحاب صحیفه ملعونه

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۶ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۰۷

آیات 50 تا 52 سوره نمل آیاتی نازل‌شده در مورد صحیفه ملعونه اول که نشان می‌دهد که خداوند علیه مکر اصحاب صحیفه مکری الهی و بزرگ‌تر به‌کار بسته است.

آیات 50 تا 52 سوره نمل از جمله آياتى دانسته شده كه در حجةالوداع (پس اتمام مراسم حج و پيش از غدير) در مورد صحيفه ملعونه اول بر پيامبر صلى الله عليه و آله نازل شد. این آیات درباره وجهی از اين ماجرا نازل شد كه ديگر خداوند اعلام داشت كه در برابر مكر و حيله اصحاب صحیفه دستگاه الهى هم برنامه دارد و بايد عاقبت را ديد. صحيفه ملعونه جلوه‏‌هاى ضد الهى بسيارى در درون داشت. يک جهت آن مكر با خدا و حيله عليه دين خدا بود. خداوند در قرآن مواردى از مكر مردم در برابر خود را ياد مى‏‌كند و اعلام مى‌دارد كه خدا هم در برابر حيله آنان مكر مى‏‌كند. آنگاه مردم را به مقايسه دو مكر دعوت مى‏‌نمايد.

آیاتی نازل‌شده علیه صحیفه ملعونه

آیات 50 تا 52 سوره نمل از جمله آياتى دانسته شده كه در حجةالوداع (پس اتمام مراسم حج و پيش از غدير) در مورد صحيفه ملعونه اول بر پيامبر صلى الله عليه و آله نازل شد:^[۱]

وَ مَكَرُوا مَكْراً وَ مَكَرْنا مَكْراً وَ هُمْ لا يَشْعُرُونَ. فَانْظُرْ كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ مَكْرِهِمْ أَنَّا دَمَّرْناهُمْ وَ قَوْمَهُمْ أَجْمَعِينَ. فَتِلْكَ بُيُوتُهُمْ خاوِيَةً بِما ظَلَمُوا إِنَّ فِى ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ؛ آنان مكرى به‌كار بستند و ما هم مكرى نموديم، در حالى كه آنان متوجه نبودند. بنگر عاقبت مكر آنان چه شد كه ما آنان و قومشان را همگى نابود كرديم. اين است خانه‏‌هاى آنان كه به خاطر ظلمشان خالى مانده است. در اين ماجرا آيتى است براى قومى كه بدانند

موقعيت تاريخى نزول آیات

بستر نزول آیات 50 تا 52 سوره نمل از سوی برخی محققان چنین ترسیم شده است: يكى از اقدامات منافقين در سال آخر عمر پيامبر صلى الله عليه و آله ماجراى نگارش صحیفه ملعونه است. پس از حجةالوداع و پيش از غدير، ابوبکر، عمر، معاذ بن جبل، سالم مولی ابی‌‏حذیفه و ابوعبیده جراح صحيفه‏‌اى نوشتند كه نگذارند خلافت به اهل‏ بیت‏ علیهم السلام برسد. صحیفه‌ای که اقدامی علیه دین الهی و رستگاری بشر بود. خداوند با نزول ۹ آيه پى‌درپى جوانب مختلف اين توطئه را مورد نكوهش قرار داد و آن را در متن قرآن ثبت كرد.

از میان این آیات، آیات 50 تا 52 سوره نمل درباره وجهی از اين ماجرا نازل شد كه ديگر خداوند اعلام داشت كه در برابر مكر و حيله اصحاب صحیفه دستگاه الهى هم برنامه دارد و بايد عاقبت را ديد و نتايج را بر شمرد. صحيفه ملعونه جلوه‏‌هاى ضد الهى بسيارى در درون داشت. يک جهت آن مكر با خدا و حيله عليه دين خدا بود. خداوند در قرآن مواردى از مكر مردم در برابر خود را ياد مى‏‌كند و اعلام مى ‏دارد كه خدا هم در برابر حيله آنان مكر مى‏‌كند. آنگاه مردم را به مقايسه دو مكر دعوت مى‏‌نمايد.^[۲]

روایاتی درباره موقعیت تاریخی نزول آیات

در برخی منابع متن روایاتی كه نزول آيات 50 تا 52 سوره نمل را مربوط به جریان صحيفه ملعونه دانسته چنين است:

«لَمّا تَعاقَدُوا عَلَيْها نَزَلَتْ: «وَ مَكَرُوا مَكْراً وَ مَكَرْنا مَكْراً وَ هُمْ لا يَشْعُرُونَ...؛ هنگامى كه بر صحيفه ملعونه پيمان بستند اين آيه نازل شد: آنان مكرى به‌كار بستند و ما هم مكرى نموديم، در حالى كه آنان متوجه نبودند».^[۳]
از ابوذر غفاری چنین نقل شده است: گروهى گرد هم آمدند و گفتند: ما دائماً از پيامبر ياد على و ذكر فضائلش را مى‏‌شنويم و پيداست كه قصد دارد اين حكومت از اهل ‏بيتش خارج نشود. بياييد در برابر اين مسئله با يكديگر هم‌پيمان شويم. آنگاه آنان هم‌پيمان شدند. در اينجا بود كه اين آيه نازل شد: «آنان حيله‏‌اى به‌كار بستند و ما هم حيله‌‏اى به‌كار بستيم در حالى كه آنان نمى‌‏فهميدند. بنگر عاقبت مكر آنان چه شد كه ما آنان و قومشان را همگى نابود كرديم. اين است خانه‌هاى آنان كه به‌خاطر ظلمشان خالى مانده است». راوى از ابوذر مى‏‌پرسد: آنان كه پيمان بستند چه كسانى بودند؟ او در پاسخ می‌گوید: ابوبكر، عمر، ابوعبيده جراح، فعلة، فعيل (دونام رمزی)، عبدالرحمن، سعد بن ابی وقاص، عمرو بن عاص و مغیره. سپس ابوذر گفت: خداوند خاندان آنان را از خلافت و حكومت خالى نمود به‌خاطر ظلمى كه در پيمان خود نمودند. خانواده آنان خالى ماند از حكومتى كه در طلب آن بودند و طمع آن را داشتند و هرگز به خاندان آنان باز نخواهد گشت. آنگاه ابوذر قسم ياد كرد كه اين آيات درباره آنان نازل شده است.^[۴]

تحليل اعتقادى آیات

از سوی برخی محققان درباره تحلیل اعتقادی نزول آیات 50 تا 52 سوره نمل در مورد اصحاب صحیفه ملعونه اول چنین گفته شده است: اصحاب صحیفه ملعونه با پيمان‏‌نامه خود عليه خدا مكر و حيله به‌كار بستند. آنها آن پیمان‌نامه را پيگيرى كردند تا ريشه اسلام را بكَنند، غافل از آنكه خداوند براى امتحان مردم مانع آنان نشد و اين مكر الهى بود كه زمينه امتحان آنان و همه مردم فراهم شود.

چنانكه اميرالمؤمنين‏ عليه السلام با قدرت الهى، در ماجراى هجوم به خانه وحى، عمر بن خطاب را با يک دست گرفت و بر زمين زد، و به همه نشان داد كه اگر بخواهد مى‌تواند سر او را از تن جدا سازد، ولى وصيت پيامبر صلى الله عليه و آله را به خاطر آورد و او را رها كرد.^[۵]

پانویس

↑ غدير در قرآن، ج۱، ص۲۵۴؛ واقعه قرآنى غدير، ص۵۲.
↑ غدير در قرآن، ج۱، ص۲۵۴.
↑ الصراط المستقيم، ج۳؛ ص۱۵۳.؛ بحارالانوار، ج۲۸، ص۱۲۲؛ بحارالانوار، ج۳۱، ص۶۳۴.
↑ غدير در قرآن، ج۱، ص۲۵۵.
↑ كتاب سليم بن قیس الهلالی، ص۳۷.

منابع

بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
الصراط المستقيم إلی مستحقی التقديم؛ علی بن محمد نباطی عاملی، تحقیق: محمدباقر بهبودی، تهران: مکتبة المرتضوية، ۱۳۸۴ق.
غدير در قرآن، قرآن در غدير؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.
کتاب سلیم بن قیس الهلالی؛ سلیم بن قیس هلالی، تحقیق: علاء‌الدین موسوی، تهران: مؤسسة البعثة (قسم الدراسات الإسلامية)، ۱۴۰۷ق.
واقعه قرآنی غدیر: گزارش سفر یک‌ماهه پیامبر برای اعلان ولایت در سایه آیات قرآنی؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.

[1] غدير در قرآن، ج۱، ص۲۵۴؛ واقعه قرآنى غدير، ص۵۲.

[2] غدير در قرآن، ج۱، ص۲۵۴.

[3] الصراط المستقيم، ج۳؛ ص۱۵۳.؛ بحارالانوار، ج۲۸، ص۱۲۲؛ بحارالانوار، ج۳۱، ص۶۳۴.

[4] غدير در قرآن، ج۱، ص۲۵۵.

[5] كتاب سليم بن قیس الهلالی، ص۳۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-== آيه «وَ مَكَرُوا مَكْراً وَ مَكَرْنا مَكْراً وَ هُمْ لا يَشْعُرُونَ ...»<ref>نمل / ۵۰ - ۵۲.</ref>  ==
+{{جعبه اطلاعات آیه
-  از جمله آياتى كه در سفر حجةالوداع و پس اتمام مراسم حج و پيش از غدير در مورد صحيفه ملعونه اول بر پيامبر صلى الله عليه و آله نازل شد اين آيات بود<ref>غدير در قرآن: ج ۱ ص ۲۵۴،۲۵۵. واقعه قرآنى غدير: ص ۵۲.</ref>:
+	 | عرض =
+	 | تصویر =
+	 | اندازه تصویر =
+	 | توضیح_تصویر =
+	 | عنوان =آيه ۵۰ تا ۵۲ نمل و غدیر
+	 | سوره =نمل
+	 | آیه =۵۰ تا ۵۲
+	 | جزء =۱۹
+	 | شأن نزول =
+	 | مکان نزول =مکه
+	 | موضوع =مکر خداوند علیه مکر اصحاب صحیفه ملعونه
+	 | صوت =
+	 | ترجمه صوتی =
+}}
+'''آیات 50 تا 52 سوره نمل''' آیاتی نازل‌شده در مورد [[صحیفه ملعونه اول]] که نشان می‌دهد که خداوند علیه مکر اصحاب صحیفه مکری الهی و بزرگ‌تر به‌کار بسته است.
-«وَ مَكَرُوا مَكْراً وَ مَكَرْنا مَكْراً وَ هُمْ لا يَشْعُرُونَ. فَانْظُرْ كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ مَكْرِهِمْ أَنَّا دَمَّرْناهُمْ وَ قَوْمَهُمْ أَجْمَعِينَ. فَتِلْكَ بُيُوتُهُمْ خاوِيَةً بِما ظَلَمُوا إِنَّ فِى ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ»:
+آیات 50 تا 52 سوره نمل از جمله آياتى دانسته شده كه در [[حجةالوداع]] (پس اتمام مراسم حج و پيش از غدير) در مورد [[صحیفه ملعونه دوم|صحيفه ملعونه اول]] بر پيامبر صلى الله عليه و آله نازل شد. این آیات درباره وجهی از اين ماجرا نازل شد كه ديگر خداوند اعلام داشت كه در برابر مكر و حيله اصحاب صحیفه دستگاه الهى هم برنامه دارد و بايد عاقبت را ديد. صحيفه ملعونه جلوه‏‌هاى ضد الهى بسيارى در درون داشت. يک جهت آن مكر با خدا و حيله عليه دين خدا بود. خداوند در قرآن مواردى از مكر مردم در برابر خود را ياد مى‏‌كند و اعلام مى‌دارد كه خدا هم در برابر حيله آنان مكر مى‏‌كند. آنگاه مردم را به مقايسه دو مكر دعوت مى‏‌نمايد.
-«آنان مكرى به كار بستند و ما هم مكرى نموديم در حالى كه آنان متوجه نبودند. بنگر عاقبت مكر آنان چه شد كه ما آنان و قومشان را همگى نابود كرديم. اين است خانه‏ هاى آنان كه به خاطر ظلمشان خالى مانده است. در اين ماجرا آيتى است براى قومى كه بدانند» .
+== آیاتی نازل‌شده علیه صحیفه ملعونه ==
+آیات 50 تا 52 سوره نمل از جمله آياتى دانسته شده كه در [[حجةالوداع]] (پس اتمام مراسم حج و پيش از غدير) در مورد [[صحیفه ملعونه دوم|صحيفه ملعونه اول]] بر پيامبر صلى الله عليه و آله نازل شد:<ref>غدير در قرآن، ج۱، ص۲۵۴؛ واقعه قرآنى غدير، ص۵۲.</ref>
-اين آيات از دو بُعد قابل بررسى است:
+{{قرآن|وَ مَكَرُوا مَكْراً وَ مَكَرْنا مَكْراً وَ هُمْ لا يَشْعُرُونَ. فَانْظُرْ كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ مَكْرِهِمْ أَنَّا دَمَّرْناهُمْ وَ قَوْمَهُمْ أَجْمَعِينَ. فَتِلْكَ بُيُوتُهُمْ خاوِيَةً بِما ظَلَمُوا إِنَّ فِى ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ|ترجمه=آنان مكرى به‌كار بستند و ما هم مكرى نموديم، در حالى كه آنان متوجه نبودند. بنگر عاقبت مكر آنان چه شد كه ما آنان و قومشان را همگى نابود كرديم. اين است خانه‏‌هاى آنان كه به خاطر ظلمشان خالى مانده است. در اين ماجرا آيتى است براى قومى كه بدانند}}
-===  موقعيت تاريخى ===
+==  موقعيت تاريخى نزول آیات ==
-يكى از اقدامات ننگين منافقين در سال آخر عمر پيامبر صلى الله عليه و آله ماجراى صحيفه ملعونه است.
+بستر نزول آیات 50 تا 52 سوره نمل از سوی برخی محققان چنین ترسیم شده است: يكى از اقدامات [[منافقین|منافقين]] در سال آخر عمر پيامبر صلى الله عليه و آله ماجراى نگارش [[صحیفه ملعونه اول|صحیفه ملعونه]] است. پس از [[حجةالوداع]] و پيش از غدير، [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبکر]]، [[عمر بن خطاب|عمر]]، [[معاذ بن جبل]]، [[سالم مولی ابی ‏حذیفه|سالم مولی ابی‌‏حذیفه]] و [[ابوعبیده جرّاح|ابوعبیده جراح]] صحيفه‏‌اى نوشتند كه نگذارند خلافت به [[معصومین علیهم السلام|اهل‏ بیت‏ علیهم السلام]] برسد. صحیفه‌ای که اقدامی علیه دین الهی و رستگاری بشر بود. خداوند با نزول ۹ آيه پى‌درپى جوانب مختلف اين توطئه را مورد نكوهش قرار داد و آن را در متن قرآن ثبت كرد.
-ماجرا اين گونه بود كه پس از حجةالوداع و پيش از غدير، [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب|عمر]] و [[معاذ بن جبل]] و [[سالم مولی ابی‏ حذیفه]] و [[ابوعبیده جرّاح|ابوعبیده جراح]] صحيفه ‏اى نوشتند كه نگذارند [[جانشین|خلافت]] به [[معصومین علیهم السلام|اهل ‏بیت ‏علیهم السلام]] برسد.
+از میان این آیات، آیات 50 تا 52 سوره نمل درباره وجهی از اين ماجرا نازل شد كه ديگر خداوند اعلام داشت كه در برابر مكر و حيله اصحاب صحیفه دستگاه الهى هم برنامه دارد و بايد عاقبت را ديد و نتايج را بر شمرد. صحيفه ملعونه جلوه‏‌هاى ضد الهى بسيارى در درون داشت. يک جهت آن مكر با خدا و حيله عليه دين خدا بود. خداوند در قرآن مواردى از مكر مردم در برابر خود را ياد مى‏‌كند و اعلام مى ‏دارد كه خدا هم در برابر حيله آنان مكر مى‏‌كند. آنگاه مردم را به مقايسه دو مكر دعوت مى‏‌نمايد.<ref>غدير در قرآن، ج۱، ص۲۵۴.</ref>
-در آن لحظات عظيم ‏ترين پيمان نامه بر ضد دين الهى در تاريخ بشريت به امضا رسيد كه آينده تلخ و تاريكى را براى انسان‏ ها در نظر گرفته بود.
+=== روایاتی درباره موقعیت تاریخی نزول آیات ===
+در برخی منابع متن روایاتی كه نزول آيات 50 تا 52 سوره نمل را مربوط به جریان [[صحیفه ملعونه اول|صحيفه ملعونه]] دانسته چنين است:
-خداوند با نزول ۹ آيه پى در پى جوانب مختلف اين توطئه را مورد نكوهش قرار داد و آن را در متن قرآن ثبت كرد.
+* {{متن عربی|لَمّا تَعاقَدُوا عَلَيْها نَزَلَتْ: «وَ مَكَرُوا مَكْراً وَ مَكَرْنا مَكْراً وَ هُمْ لا يَشْعُرُونَ...|ترجمه=هنگامى كه بر صحيفه ملعونه پيمان بستند اين آيه نازل شد: آنان مكرى به‌كار بستند و ما هم مكرى نموديم، در حالى كه آنان متوجه نبودند}}.<ref>الصراط المستقيم، ج۳؛ ص۱۵۳.؛ بحارالانوار، ج۲۸، ص۱۲۲؛ بحارالانوار، ج۳۱، ص۶۳۴.</ref>
+* از [[ابوذر غفاری]] چنین نقل شده است: گروهى گرد هم آمدند و گفتند: ما دائماً از پيامبر ياد على و ذكر فضائلش را مى‏‌شنويم و پيداست كه قصد دارد اين حكومت از اهل ‏بيتش خارج نشود. بياييد در برابر اين مسئله با يكديگر هم‌پيمان شويم. آنگاه آنان هم‌پيمان شدند. در اينجا بود كه اين آيه نازل شد: «آنان حيله‏‌اى به‌كار بستند و ما هم حيله‌‏اى به‌كار بستيم در حالى كه آنان نمى‌‏فهميدند. بنگر عاقبت مكر آنان چه شد كه ما آنان و قومشان را همگى نابود كرديم. اين است خانه‌هاى آنان كه به‌خاطر ظلمشان خالى مانده است». راوى از ابوذر مى‏‌پرسد: آنان كه پيمان بستند چه كسانى بودند؟ او در پاسخ می‌گوید: [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبكر]]، [[عمر بن خطاب|عمر]]، [[ابوعبیده جرّاح|ابوعبيده جراح]]، فعلة، فعيل (دونام رمزی)، [[عبدالرحمن بن عوف قرشی (ابومحمد)|عبدالرحمن]]، [[سعد بن ابی وقاص (ابواسحاق)|سعد بن ابی وقاص]]، [[عمرو بن عاص]] و [[مغیرة بن شعبه|مغیره]]. سپس ابوذر گفت: خداوند خاندان آنان را از خلافت و حكومت خالى نمود به‌خاطر ظلمى كه در پيمان خود نمودند. خانواده آنان خالى ماند از حكومتى كه در طلب آن بودند و طمع آن را داشتند و هرگز به خاندان آنان باز نخواهد گشت. آنگاه ابوذر قسم ياد كرد كه اين آيات درباره آنان نازل شده است.<ref>غدير در قرآن، ج۱، ص۲۵۵.</ref>
-آيه چهارم و پنجم و ششم در بُعدى از اين ماجرا نازل شد كه ديگر خداوند اعلام داشت كه در برابر مكر و حيله آنان دستگاه الهى هم برنامه دارد و بايد عاقبت را ديد و نتايج را بر شمرد.
+== تحليل اعتقادى آیات ==
+از سوی برخی محققان درباره تحلیل اعتقادی نزول آیات 50 تا 52 سوره نمل در مورد اصحاب [[صحیفه ملعونه اول]] چنین گفته شده است: اصحاب صحیفه ملعونه با پيمان‏‌نامه خود عليه خدا مكر و حيله به‌كار بستند. آنها آن پیمان‌نامه را پيگيرى كردند تا ريشه اسلام را بكَنند، غافل از آنكه خداوند براى امتحان مردم مانع آنان نشد و اين مكر الهى بود كه زمينه امتحان آنان و همه مردم فراهم شود.
-آيه ۵۰ - ۵۲ سوره نمل در اين باره نازل شد:
+چنانكه اميرالمؤمنين‏ عليه السلام با قدرت الهى، در ماجراى هجوم به خانه وحى، [[عمر بن خطاب]] را با يک دست گرفت و بر زمين زد، و به همه نشان داد كه اگر بخواهد مى‌تواند سر او را از تن جدا سازد، ولى وصيت پيامبر صلى الله عليه و آله را به خاطر آورد و او را رها كرد.<ref>كتاب سليم بن قیس الهلالی، ص۳۷.</ref>
-«وَ مَكَرُوا مَكَراً وَ مَكَرْنا مَكْراً وَ هُمْ لايَشْعُرُونَ. فَانْظُرْ كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ مَكْرِهِمْ اَنّا دَمَّرْناهُمْ وَ قَوْمَهُمْ اَجْمَعينَ، فَتِلْكَ بُيُوتُهُمْ خاوِيَةً بِما ظَلَمُوا اِنَّ فى ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ» :
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
-«آنان حيله ‏اى به كار بستند و ما هم مكرى به كار گرفتيم در حالى كه آنان نمى‏ فهميدند.
-بنگر كه عاقبت مكر آنان چگونه شد كه ما آنان و قومشان را همگى نابود كرديم. اين است خانه‏ هاى آنان كه به خاطر ظلمشان خالى مانده است، و اين نشانه ‏اى بر كسانى است كه مى‏ دانند»، و اين قسمت از آيه اشاره به آن بود كه خلافت به نسل هيچ كدام از آنان نخواهد رسيد.<ref>مثالب النواصب (ابن شهرآشوب، نسخه خطى) : ص ۹۳.</ref>
-از منظرى ديگر مى ‏توان چنين گفت:
-صحيفه ملعونه جلوه‏ هاى ضد الهى بسيارى در درون داشت. يک جهت آن مكر با خدا و حيله بر عليه دين خدا بود. خداوند در قرآن مواردى از مكر مردم در برابر خود را ياد مى‏ كند و اعلام مى ‏دارد كه خدا هم در برابر حيله آنان مكر مى‏ كند؛ و آنگاه مردم را به مقايسه دو مكر دعوت مى‏ نمايد. متن روايتى كه نزول آيات فوق را در مسئله صحيفه ملعونه دانسته چنين است:
-لَمّا تَعاقَدُوا عَلَيْها نَزَلَتْ: «وَ مَكَرُوا مَكْراً وَ مَكَرْنا مَكْراً وَ هُمْ لا يَشْعُرُونَ ...»:
-هنگامى كه بر صحيفه ملعونه پيمان بستند اين آيه نازل شد:
-«آنان مكرى به كار بستند و ما هم مكرى نموديم در حالى كه آنان متوجه نبودند. بنگر عاقبت مكر آنان چه شد كه ما آنان و قومشان را همگى نابود كرديم».<ref>بحار الانوار: ج ۲۸ ص ۱۲۲ و ج ۳۱ ص ۶۳۴ . الصراط المستقيم: ج ۳ ص ۱۵۳.</ref>
-حديث ديگرى كه نزول آيات فوق را در مسئله صحيفه ملعونه با تفصيل بيشترى بيان فرموده از ابوذر است كه چنين مى‏ گويد:
-گروهى گرد هم آمدند و گفتند:
-ما دائماً از پيامبر ياد على و ذكر فضائلش را مى‏ شنويم، و پيداست كه قصد دارد اين حكومت از اهل ‏بيتش خارج نشود. بياييد در برابر اين مسئله با يكديگر هم پيمان شويم. آنگاه آنان همپيمان شدند.
-در اينجا بود كه اين آيه نازل شد:
-«وَ مَكَرُوا مَكْراً وَ مَكَرْنا مَكْراً ...»: «آنان حيله‏ اى به كار بستند و ما هم حيله‏اى به كار بستيم در حالى كه آنان نمى ‏فهميدند.
-بنگر عاقبت مكر آنان چه شد كه ما آنان و قومشان را همگى نابود كرديم. اين است خانه ‏هاى آنان كه به خاطر ظلمشان خالى مانده است» .
-راوى از ابوذر مى‏ پرسد: آنان كه پيمان بستند چه كسانى بودند؟
-او در پاسخ گفت: ابوبكر، عمر، ابوعبيدة، فعلة، فعيل، [[عبدالرحمن بن عوف قرشی (ابومحمد)|عبدالرحمن]]، [[سعد بن ابی وقاص (ابواسحاق)|سعد بن ابی وقاص]]، [[عمرو بن عاص]]، [[مغیرة بن شعبه|مغیره]]، كه نام دو نفر را رمزى با كلمه «فعلة و فعيل» ذكر كرد.
+==منابع==
+{{منابع}}
-سپس ابوذر گفت:
+* '''بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار'''؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
+* '''الصراط المستقيم إلی مستحقی التقديم'''؛ علی بن محمد نباطی عاملی، تحقیق: محمدباقر بهبودی، تهران: مکتبة المرتضوية، ۱۳۸۴ق.
-خداوند خاندان آنان را از خلافت و حكومت خالى نمود به خاطر ظلمى كه در پيمان خود نمودند.
+*'''غدير در قرآن، قرآن در غدير'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.
+* '''کتاب سلیم بن قیس الهلالی'''؛ سلیم بن قیس هلالی، تحقیق: علاء‌الدین موسوی، تهران: مؤسسة البعثة (قسم الدراسات الإسلامية)، ۱۴۰۷ق.
-خانواده آنان خالى ماند از حكومتى كه در طلب آن بودند و حرص و طمع آن را داشتند، و هرگز به خاندان آنان باز نخواهد گشت. آنگاه ابوذر قسم ياد كرد كه اين آيات درباره آنان نازل شده است.<ref>مثالب النواصب (ابن شهرآشوب) نسخه خطى: ص ۹۳.</ref>
+* '''واقعه قرآنی غدیر: گزارش سفر یک‌ماهه پیامبر برای اعلان ولایت در سایه آیات قرآنی'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.
+{{پایان منابع}}
-=== تحليل اعتقادى ===
+[[رده:قرآن و غدیر]]
-اصحاب [[صحیفه ملعونه]] با پيمان‏نامه خود بر عليه خدا مكر و حيله به كار بستند و آن را پيگيرى كردند تا ريشه اسلام را بكَنند، غافل از آنكه خداوند براى امتحان مردم مانع آنان نشد، و اين مكر الهى بود كه زمينه امتحان آنان و همه مردم فراهم شود.
-چنانكه اميرالمؤمنين‏ عليه السلام با همان قدرت الهى، در ماجراى هجوم به خانه وحى عمر را با يک دست گرفت و بر زمين زد، و به همه نشان داد كه اگر بخواهد مى ‏تواند سر او را از تن جدا سازد، ولى وصيت پيامبر صلى الله عليه و آله را خاطر نشان ساخت و او را رها كرد.<ref>كتاب سليم: ص ۱۵۰.</ref>
-== پانویس ==