زبیر بن عوام قرشی
اتمام حجت پيامبر صلى الله عليه و آله بر زبير[۱]
در ماجرايى كه امیرالمؤمنین علیه السلام بر طلحه اتمام حجت فرمود، نام زبير را هم به عنوان يار او و اينكه حجت بر او هم تمام شده آوردند.
ابان از سلیم نقل مى كند در گفتگويى كه اميرالمؤمنين عليه السلام با منافقین و دشمنان در زمان عثمان داشت، از جمله حضرت فرمود:
اى طلحه، دليل بر بطلان آنچه بدان شهادت دادند، سخن پیامبر صلی الله علیه و آله است كه در روز غدیر خم فرمود:
«هر كس من نسبت به او از خودش صاحب اختيارترم على هم نسبت به او از خودش صاحب اختيارتر است».
من چگونه میتوانم بر آنان صاحب اختيارتر از خودشان باشم در حالى كه آنان اميران و حاكمان بر من باشند؟!
دليل بر دروغ و باطل و ناحقشان اين است كه آنان به دستور پيامبر صلى الله عليه وآله بر من به عنوان «اميرالمؤمنين» سلام كردند.
و اين مطلب بر آنان (ابوبكر و عمر) و بر تو (اى طلحه) به خصوص و بر اين كه همراه توست - يعنى زبير - و بر همه امت و بر اين دو نفر - و حضرت به سعد بن ابی وقاص و عبدالرحمان بن عوف اشاره كردند - و بر اين خليفه ظالم شما - يعنى عثمان - حجت است.[۲]
بيعت زبير در غدير[۳]
پس اتمام خطبه غدير و دستور پيامبر صلى الله عليه وآله براى بيعت همگانى با اميرالمؤمنين عليه السلام، و بعد از بيعت مقداد و سلمان و ابوذر و حذیفه و ابن مسعود و عمار و بریده اسلمی، از اولين افرادى كه بايد براى بيعت حضور مى يافتند ابوبکر و عمر و عثمان و طلحه و زبير و معاویه و مغیره و ابوموسی اشعری بودند كه پيامبر صلى الله عليه وآله تأكيد خاصى بر بیعت آنان داشت.
براى توضيح بيشتر مراجعه شود به عنوان: بیعت.
روايت حديث غدير[۴]
يكى از صحابه كه حديث غدير را نقل كرده زبير بن عوام قرشى (م ۳۷ ق) است. ابن عقده در «كتاب الولاية» و جعابى در «نخب المناقب» خود و منصور رازى در «كتاب الغدير» حدیث غدیر را از زبير روايت كرده اند.
زبير يكى از «عشره مبشّره» است كه حافظ ابن المغازلى آنان را در شمار راويان غدير ذكر كرده، و جزرى شافعى نيز در «اسنى المطالب» او را در شمار راويان حديث غدير ثبت نموده است.