فهرست راویان حدیث غدیر از عالمان قرن دهم هجری قمری
فهرست راویان حدیث غدیر از عالمان قرن دهم هجری قمری شامل عالمان اهل سنتی است که در طرق صحیح مختلف روایت حدیث غدیر قرار دارند. بهگفته عبدالحسین امینی در کتاب الغدیر توجه حدیث غدیر و اهتمام در حفظ، نقل و تبیین آن صرفاً به اصحاب و تابعین محدود نبوده؛ بلکه عالمان قرون بعد نیز در پاسداری و استمرار این سنت مهم دینی نهایت دقت و مراقبت را مبذول داشتهاند.[۱]
بهگفته امینی، بررسی منابع تاریخی نشان میدهد که در هر دوره، گروهی از حافظان حدیث با دقت علمی این واقعه را از پیشینیان دریافت کرده و پس از انجام تحقیقات لازم در صحت و اعتبار آن، با پذیرش و خضوع علمی به نسل بعد منتقل کردهاند. بدینسان، در هر قرن، شمار قابل توجهی از راویان و دانشمندان به عنوان شاهدان استمرار این روایت شناخته میشوند.[۲]
از نظر امینی، احاطه بر تمامی ناقلان و راویان این حدیث، بستگی به میزان توانایی و تلاش پژوهشگران در شناخت استادان علم حدیث دارد و این امر به وسعت کوشش و پژوهش آنان در این حوزه مرتبط است.[۳] با این حال عبدالحسین امینی فهرستی از راویان حدیث غدیر از عالمان قرن دهم ارائه کرده که بر اساس سالمرگ فهرست شده است:
- کمالالدین حسین بن معینالدین یزدی میبدی (درگذشت: بعد از ۹۰۸ق) شارح دیوان منسوب به امیرالمؤمنین علیه السلام که در آثارش اشاره به حدیث غدیر، رخداد تهنیت و نزول آیه اکمال شده است.[۴]
- حافظ جلالالدین عبدالرحمن بن کمالالدین ابوبکر مصری سیوطی شافعی (درگذشت: ۹۱۱ق). در آثارش علاوه بر اشاره به حدیث غدیر، به رخداد مناشده امیرالمؤمنین علیه السلام در روز شورا، نزول آیه تبلیغ و آیه اکمال درباره غدیر آمده است.[۵]
- نورالدین علی بن عبدالله بن احمد حسنی مدنی سمهودی شافعی (درگذشت: ۹۱۱ق). او علاوه بر نقل حدیث غدیر، روایات مربوط به احتجاج عمر بن عبدالعزیز به حدیث غدیر و رخداد تهنیت را نقل کرده است.[۶]
- حافظ ابوالعباس احمد بن محمد بن ابیبکر قسطلانی مصری شافعی (درگذشت: ۹۲۶ق)[۷] که در کتابش المواهب اللدنیة بالمنح المحمدیة به حدیث غدیر اشاره کرده است.[۸]
- ابوالخیر فضلالله بن روزبهان خنجی شیرازی شافعی، معروف به خواجه ملا (درگذشت: ۹۲۷ق) که سخنی از او درباره حدیث غدیر در کتابش ابطال الباطل آمده است.[۹]
- سید عبدالوهاب بن محمد رفیعالدین احمد حسینی بخاری (درگذشت: ۹۳۲ق). روایاتی از او در تفسیرش درباره نزول آیه تبلیغ درباره امیرالمؤمنین علیه السلام پیرامون واقعه غدیر نقل شده است.[۱۰]
- حافظ ابومحمد عبدالرحمن بن علی شیبانی شافعی، معروف به ابندَیبَع (درگذشت: ۹۴۴ق).[۱۱]
- حافظ شهابالدین احمد بن محمد بن علی بن حجر هیتمی سعدی انصاری شافعی (درگذشت: ۹۷۴ق) که علاوه بر نقل حدیث غدیر، سخنانی درباره سند حدیث غدیر از او نقل شده است.[۱۲]
- علی بن حسامالدین بن قاضی عبدالملک قرشی هندی، مشهور به متقی هندی (درگذشت: ۹۷۵)که علاوه بر حدیث غدیر، مناشده رحبه را بهطرق مختلف نقل کرده است.[۱۳]
- شمسالدین محمد بن احمد (یا محمد) شربینی قاهری شافعی (درگذشت: ۹۷۷ق)[۱۴] که در تفسیرش حدیث نزول آیات ۱ تا ۳ سوره معارج درباره ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام در غدیرخم را نقل کرده است.[۱۵]
- ضیاءالدین ابومحمد احمد بن محمد وتری شافعی (درگذشت: حدود ۹۸۰ق)[۱۶] که حدیث غدیر را در کتاب خود روضة الناظرین نقل کرده است.[۱۷]
- حافظ جمالالدین محمدطاهر هندی فَتَّنی، ملقب به ملکالمحدثین هندی (درگذشت: ۹۸۶ق). او سخنان ابناثیر پیرامون حدیث غدیرخم النهایة[۱۸] را در کتاب مجمع البحار الانوار خود نقل کرده است.[۱۹]
- میرزا مخدوم بن عبدالباقی شریفی (درگذشت: ۹۹۵ق) که تواتر حدیث غدیر را در کتابش نواقص الروافض ذکر و قطع به دلالت آن به ولایت امیرالمؤمنین علیه اسلام را نفی کرده است.[۲۰]
- جمالالدین عطاءالله بن فضلالله حسینی شیرازی (درگذشت: ۱۰۰۰ق). او علاوه بر روایت حدیث غدیر و تصریح به تواتر آن، روایات مربوط به نزول آیه تبلیغ درباره امیرالمؤمنین علیه السلام و حدیث رکبان را نیز نقل کرده است.[۲۱]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ الغدیر، ج۱، ص۱۶۷.
- ↑ الغدیر، ج۱، ص۱۶۷.
- ↑ الغدیر، ج۱، ص۱۶۷.
- ↑ الغدیر، ج۱، ص۲۸۲.
- ↑ الغدیر، ج۱، ص۲۸۲–۲۸۳.
- ↑ الغدیر، ج۱، ص۲۸۳–۲۸۴.
- ↑ الغدیر، ج۱، ص۲۸۴.
- ↑ المواهب اللدنیة، ج۲، ص۶۸۴.
- ↑ الغدیر، ج۱، ص۲۸۲.
- ↑ الغدیر، ج۱، ص۲۸۴.
- ↑ الغدیر، ج۱، ص۲۸۴–۲۸۵.
- ↑ الغدیر، ج۱، ص۲۸۵.
- ↑ الغدیر، ج۱، ص۲۸۵–۲۸۶.
- ↑ الغدیر، ج۱، ص۲۸۶–۲۸۷.
- ↑ السراج المنیر، ج۴، ص۴۲۰.
- ↑ الغدیر، ج۱، ص۲۸۷.
- ↑ روضة الناظرین، ص۲.
- ↑ النهایة، ج۵، ص۲۲۸.
- ↑ الغدیر، ج۱، ص۲۸۷–۲۸۸.
- ↑ الغدیر، ج۱، ص۲۸۸.
- ↑ الغدیر، ج۱، ص۲۸۸–۲۸۹.
منابع
- روضة الناظرین و خلاصة مناقب الصالحین؛ احمد بن محمد وتری، مصر: المطبعة الخیریة، ۱۳۰۶ق.
- السراج المنیر فی الإعانة علی معرفة بعض معانی کلام ربنا الحکیم الخبیر؛ محمد بن احمد شربینی، تحقیق: ابراهیم شمس الدین، بیروت: دار الکتب العلمیة، ۱۴۲۵ق.
- الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب؛ عبدالحسین امینی، قم: مرکز الغدیر للدراسات الإسلامیة، ۱۴۱۶ق.
- المواهب اللدنیة بالمنح المحمدیة؛ احمد بن محمد قسطلانی، تحقیق: عماد زکی بارودی، قاهره: المکتبة التوفیقیة، بیتا.
- النهایة فی غریب الحدیث و الأثر؛ مبارک بن محمد مجدالدین ابن اثیر، تحقیق: طاهر أحمد الزاوی و محمود محمد الطناحی، بیروت: المکتبة العلمیة، ۱۳۹۹ق.