ابن عقده: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه غدیر
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '<references />' به '{{پانویس}}')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
== تأليف كتاب در غدير<ref>چكيده عبقات الانوار (حديث غدير): ص۳۴-۳۷. چهارده قرن با غدير: ص ۱۵۲. غدير در آئينه كتاب.</ref> ==
== تأليف كتاب در غدير<ref>چكيده عبقات الانوار (حديث غدير): ص۳۴-۳۷. چهارده قرن با غدير: ص ۱۵۲. غدير در آئينه كتاب.</ref> ==
يكى از كتب برگزيده و تأليفات ارزشمند در موضوع غدير، كتاب ابن ‏عقده در موضوع [[اسناد غدیر]] است. اين كتاب به دو شكل چاپ شده است:
يكى از كتب برگزيده و [[تألیف|تألیفات]] ارزشمند در موضوع [[غدیر]]، كتاب ابن ‏عقده در موضوع اسناد غدیر است. اين كتاب به دو شكل چاپ شده است:


الف) كتاب الولاية، ابن‏ عقده، جمع ‏آورى و تنظيم: عبدالرزاق محمدحسين حرزالدين، عربى، دليل ما، قم، چاپ اول، سال ۱۳۷۹ش، وزيرى، ۳۰۰ ص. در اين كتاب، احاديث احمد بن محمد (ابن‏ عقده) م ۳۳۳ ق، در غدير را از كتب و منابع جمع ‏آورى نموده و با مقدمه ‏اى مفصل در مورد ابن ‏عقده و كتابش آورده و در پايان فهارس مفصل آمده است. البته اين كتاب به عنوان كتاب «حديث الولاية» ابن ‏عقده و با نام «كتاب الولاية» و مؤلف آن به چاپ رسيده، ولى اين درست نيست.
الف) كتاب الولاية، ابن‏ عقده، جمع ‏آورى و تنظيم: عبدالرزاق محمدحسين حرزالدين، عربى، دلیل ما، قم، چاپ اول، سال ۱۳۷۹ش، وزيرى، ۳۰۰ ص.


ب) حديث الولاية و من روى [[غدیر خم]] من الصحابة، ابن‏ عقده، جمع‏ آورى و تنظيم: امير تقدمى (معصومى). عربى، دليل‏ ما، قم، چاپ اول، سال ۱۳۸۰ ش، ۱۴۲۲ ق، وزيرى، ۲۵۶ ص.
در اين كتاب، احاديث احمد بن محمد (ابن‏ عقده) م ۳۳۳ ق، در غدير را از كتب و منابع جمع ‏آورى نموده و با مقدمه ‏اى مفصل در مورد ابن ‏عقده و كتابش آورده و در پايان فهارس مفصل آمده است.


در اين كتاب احاديث احمد بن محمد (ابن ‏عقده) م ۳۳۳ ق، در غدير را از كتب و منابع جمع‏ آورى نموده و با مقدمات و تحقيقات آورده است.
البته اين كتاب به عنوان كتاب «حديث الولاية» ابن ‏عقده و با نام «كتاب الولاية» و مؤلف آن به چاپ رسيده، ولى اين درست نيست.


اين كتاب به عنوان كتاب «حديث الولاية» و با همين نام و مؤلف به چاپ رسيده ولى كتابى مستقل به شمار مى‏ رود، چرا كه اين كتاب تحقيقى مفصل در مورد حديث غدير است و يافته‏ هاى از كتاب ابن‏ عقده بخش كمى از آن را دربر مى ‏گيرد. و نيز سه كتاب ديگر از مؤلف در غدير است كه دو كتاب با جمع و تحقيق مؤلف تدوين شده و هر دو به نام «طرق حديث الغدير» و يكى به روايت ابن‏ عساكر و ديگرى به روايت سه تن از بزرگان و علماى عامه است و كتاب سوم با نام «نور الأمير فى تثبيت خطبة الغدير» است.
ب) حديث الولاية و من روى [[غدیر خم (کتاب)|غدیر خم]] من الصحابة، ابن‏ عقده، جمع‏ آورى و تنظيم: امير تقدمى (معصومى). عربى، دليل‏ ما، قم، چاپ اول، سال ۱۳۸۰ ش، ۱۴۲۲ ق، وزيرى، ۲۵۶ ص.
 
در اين كتاب احادیث احمد بن محمد (ابن ‏عقده) م ۳۳۳ ق، در غدير را از كتب و منابع جمع‏ آورى نموده و با مقدمات و تحقيقات آورده است.
 
اين كتاب به عنوان كتاب «[[حدیث الولایة]]» و با همين نام و مؤلف به چاپ رسيده ولى كتابى مستقل به شمار مى‏ رود، چرا كه اين كتاب تحقيقى مفصل در مورد حديث غدير است و يافته‏ هاى از كتاب ابن‏ عقده بخش كمى از آن را دربر مى ‏گيرد.
 
و نيز سه كتاب ديگر از مؤلف در غدير است كه دو كتاب با جمع و تحقيق مؤلف تدوين شده و هر دو به نام «طرق حدیث الغدیر» و يكى به [[فرهنگ غدیر در تاریخ|روایت]] [[علی بن حسن دمشقی (ابوالقاسم، ابن عساکر)|ابن‏ عساکر]] و ديگرى به روايت سه تن از بزرگان و علماى عامه است و كتاب سوم با نام «[[نور الأمیر فی تثبیت خطبة الغدیر (کتاب)|نور الأمیر فی تثبیت خطبة الغدیر]]» است.


== روايت حديث غدير<ref>چكيده عبقات الانوار (حديث غدير): ص ۲۴۷. </ref> ==
== روايت حديث غدير<ref>چكيده عبقات الانوار (حديث غدير): ص ۲۴۷. </ref> ==
يكى از علما و بزرگان [[اهل‏ سنت]] كه [[حدیث غدیر]] را نقل كرده احمد بن محمد بن سعيد كوفى، ابوالعباس ابن ‏عقده (ت ۲۴۴ يا ۲۴۹ -  م ۳۳۲ق) است.
يكى از علما و بزرگان [[اهل‏ سنت]] كه [[حدیث غدیر]] را نقل كرده احمد بن محمد بن سعيد كوفى، ابوالعباس ابن ‏عقده (ت ۲۴۴ يا ۲۴۹ -  م ۳۳۲ق) است.


پيشتر دانسته شد كه ابن‏ عقده كتابى جداگانه در طرق حديث غدير تأليف كرده است. [[ابن‏ تيميه]]، [[ابن ‏حجر عسقلانى]]، شيخانى قادرى، نورالدين سمهودى، مُناوى و محمد بدخشانى به اين مطلب تصريح كرده ‏اند.<ref>جواهر العقدين (مخطوط). </ref>
پيشتر دانسته شد كه ابن‏ عقده كتابى جداگانه در طرق حديث غدير تأليف كرده است.


شرح حال ابن‏ عقده پيشتر گذشت و نيازى به تكرارش نيست.<ref>ر.ك: همين كتاب، ذيل عنوان «كسانى كه درباره حديث غدير كتابى نوشته ‏اند». </ref>
ابن‏ تيميه، ابن ‏حجر عسقلانى، شيخانى قادرى، نورالدين سمهودى، مُناوى و محمد بدخشانى به اين مطلب تصريح كرده ‏اند.<ref>جواهر العقدين (مخطوط). </ref>
 
شرح حال ابن‏ عقده پيشتر گذشت و نيازى به تكرارش نيست.<ref>ر.ک: همين كتاب، ذيل عنوان «كسانى كه درباره حديث غدير كتابى نوشته ‏اند». </ref>


== نقلِ اسناد حديث غدير<ref>چكيده عبقات الانوار (حديث غدير): ص۳۴-۳۷. چهارده قرن با غدير: ص ۱۵۲.</ref> ==
== نقلِ اسناد حديث غدير<ref>چكيده عبقات الانوار (حديث غدير): ص۳۴-۳۷. چهارده قرن با غدير: ص ۱۵۲.</ref> ==
به نقل [[سید بن طاووس]]، از جمله شواهدى كه كثرت [[طرق حدیث غدیر]] و تواتر آن را نشان مى ‏دهد، نگارش كتابى توسط ابن‏ عقده (ت ۲۴۴ يا ۲۴۹ -  م ۳۳۲ ق) است درباره طرق حديث غدير؛ شامل بيش از صد تن از صحابيان بزرگ و با اسانيد پرشمار، كه به دست حافظ ابوالعباس احمد بن محمد معروف به ابن‏ عقده كوفى تأليف شده و به نام «الموالاة» است<ref>الاقبال/۴۵۳.</ref>:
به نقل [[سید بن طاووس]]، از جمله شواهدى كه كثرت طرق حدیث غدیر و [[تواتر]] آن را نشان مى ‏دهد، نگارش كتابى توسط ابن‏ عقده (ت ۲۴۴ يا ۲۴۹ -  م ۳۳۲ ق) است درباره طرق حديث غدير؛ شامل بيش از صد تن از صحابيان بزرگ و با اسانيد پرشمار، كه به دست حافظ ابوالعباس احمد بن محمد معروف به ابن‏ عقده كوفى تأليف شده و به نام «الموالاة» است<ref>الاقبال/۴۵۳.</ref>:


# ابوبكر عبداللَّه بن عثمان
# [[ابوبکر عبدالله بن عثمان]]
# عمر بن خطّاب
# [[عمر بن خطاب|عمر بن خطّاب]]
# عثمان‏ بن عفّان
# [[عثمان‏ بن عفّان]]
# على بن ابى‏ طالب
# [[امیرالمؤمنین علیه السلام|علی بن ابی‏ طالب]]
# طلحة بن عُبَيداللَّه
# [[طلحة بن عبیدالله تمیمی|طلحة بن عبیدالله]]
# زبير بن عَوّام
# [[زبیر بن عوام قرشی|زبیر بن عَوّام]]
# عبدالرحمن بن عَوف
# [[عبدالرحمن بن عوف قرشی (ابومحمد)|عبدالرحمن بن عَوف]]
# سعد بن مالک (ابن‏ ابى ‏وقّاص)
# سعد بن مالک (ابن‏ ابى ‏وقّاص)
# عباس بن عبدالمطّلب
# [[عباس بن عبدالمطلب|عباس بن عبدالمطّلب]]
# حسن بن على بن ابى‏ طالب
# [[امام حسن مجتبی علیه السلام|حسن بن علی بن ابی‏ طالب]]
# حسين بن على بن ابى‏ طالب
# [[امام حسین علیه السلام|حسین بن علی بن ابی‏ طالب]]
# عبداللَّه بن عباس
# [[عبدالله بن عباس]]
# عبداللَّه بن جعفر بن ابى‏ طالب
# [[عبدالله بن جعفر بن ابی‏ طالب]]
# عبداللَّه بن مسعود
# [[عبدالله بن مسعود هذلی (ابوعبدالرحمن)|عبدالله بن مسعود]]
# عمّار بن ياسر
# [[عمار بن یاسر عنسی (ابوالیقظان)|عمّار بن یاسر]]
# جُندَب بن جُناده غِفارى، ابوذرّ
# [[جندب بن جناده غفاری (ابوذر)|جُندَب بن جُناده غِفاری، ابوذرّ]]
# سلمان فارسى
# [[سلمان فارسی(محمّدی)|سلمان فارسی]]
# اسعد بن زراره انصارى
# [[اسعد بن زراره انصاری]]
# خُزَيمَة بن ثابت انصارى
# خُزَیمَة بن ثابت انصاری
# خالد بن زيد انصارى، ابوايّوب
# خالد بن زید انصاری، ابوایّوب
# سهل بن حُنَيف انصارى
# [[سهل بن حنیف انصاری|سهل بن حُنَیف انصاری]]
# عثمان بن حُنَيف انصارى
# [[عثمان بن حُنَیف انصاری|عثمان بن حنیف انصاری]]
# حُذَيفَة بن يمان
# [[حذیفة بن یمان یمانی|حُذَیفَة بن یمان]]
# عبداللَّه بن عمر بن خطّاب
# [[عبدالله بن عمر بن خطاب]]
# بَراء بن عازب انصارى
# [[براء بن عازب انصاری|براء بن عازب انصارى]]
# رِفاعَة بن رافع انصارى
# [[رفاعة بن رافع انصاری|رِفاعَة بن رافع انصاری]]
# سَمُرَة بن جُندَب
# [[سمرة بن جندب فزاری (ابوسلیمان)|سَمُرَة بن جُندَب]]
# سَلَمَة بن اكوع اسلمى
# [[سلمة بن اکوع اسلمی|سَلَمَة بن اکوع اسلمی]]
# زيد بن ثابت انصارى
# [[زید بن ثابت انصاری]]
# ابوليلى انصارى
# [[ابولیلی انصاری]]
# ابوقُدامه انصارى
# [[ابوقدامه انصاری|ابوقُدامه انصاری]]
# سهل بن سعد انصارى
# [[سهل بن سعد انصاری(ابو العباس)|سهل بن سعد انصاری]]
# عَدىّ بن حاتِم طايى
# عَدیّ بن حاتِم طایی
# ثابت بن يزيد بن وديعه
# [[ثابت بن یزید بن ودیعه]]
# كعب بن عُجْره انصارى
# [[کعب بن عجره انصاری (ابومحمد)|کعب بن عُجْره انصاری]]
# ابوهيثم بن تَيِّهان انصارى
# [[ابوهیثم بن تیهان انصاری|ابوهیثم بن تَیِّهان انصاری]]
# هاشم بن عُتبَة بن ابى‏وقّاص زُهرى
# [[هاشم بن عتبة بن ابی وقاص زهری|هاشم بن عُتبَة بن ابی ‏وقّاص زُهری]]
# مقداد بن عمرو كِندى
# [[مقداد بن عمرو کندی|مقداد بن عمرو کِندی]]
# عمران بن حصين خُزاعى
# [[عمران بن حصین خزاعی (ابونجید)|عمران بن حصین خُزاعی]]
# عمر بن ابى‏ سَلَمه
# [[عمر بن ابی سلمه|عمر بن ابی‏ سَلَمه]]
# عبداللَّه بن ابى‏ عبدالاسد مخزومى
# [[عبدالله بن ابی عبدالاسد مخزومی|عبدالله بن ابى‏ عبدالاسد مخزومی]]
# بُرَيدَة بن حُصَيب اَسلمى
# [[بريدة بن حصیب اسلمی|بُرَيدَة بن حُصَيب اَسلمى]]
# جَبَلَة بن عمر انصارى
# [[جبلة بن عمر انصاری|جَبَلَة بن عمر انصارى]]
# ابوهُرَيره دَوسى
# [[ابوهریره|ابوهُرَيره دَوسى]]
# فضلة بن عُبَيد اسلمى، ابوبَرزه
# [[فضلة بن عبید اسلمی|فضلة بن عُبَيد اسلمى، ابوبَرزه]]
# ابوسعيد خُدرى
# [[سعد بن مالک انصاری (ابوسعید)|ابوسعید خُدری]]
# جابر بن عبداللَّه انصارى
# [[جابر بن عبدالله انصاری]]
# جرير بن عبداللَّه
# [[جریر بن عبدالله بجلی|جریر بن عبدالله]]
# زيد بن ارقم انصارى
# [[زید بن ارقم انصاری]]
# ابورافع، غلام رسول‏ اللَّه‏ صلى الله عليه وآله
# [[ابورافع قبطی (مولی رسول الله صلی الله علیه و آله)|ابورافع، غلام رسول‏ الله‏ صلی الله علیه و آله]]
# ابوعمرة بن عمرو بن محصن انصارى
# [[ابوعمرة بن عمرو بن محصن انصاری]]
# انس بن مالک انصارى
# [[انس بن مالک انصاری]]
# ناجية بن عمر خُزاعى
# ناجیة بن عمر خُزاعی
# ابوزينب بن عَوف انصارى
# [[ابوزینب بن عوف انصاری|ابوزینب بن عَوف انصاری]]
# يَعلَى بن مُرَّه ثقفى
# یعلی بن مُرَّه ثقفی
# سعيد بن سعد بن عُباده انصارى
# [[سعید بن سعد بن عباده انصاری|سعید بن سعد بن عُباده انصاری]]
# حُذَيفة بن اسيد غِفارى، ابوسَريحه
# [[حذیفة بن اسید غفاری (ابو سَریحه)|حُذَیفة بن اسید غِفاری، ابوسَریحه]]
# عمرو بن حَمِق خُزاعى
# [[عمرو بن حمق خزاعی|عمرو بن حَمِق خُزاعی]]
# زيد بن حارثه انصارى
# [[زید بن حارثه انصاری]]
# مالک بن حُوَيرِث
# [[مالک بن حویرث لیثی (ابوسلیمان)|مالک بن حُوَیرِث]]
# جابر بن سَمُره سوائى، ابوسليمان
# جابر بن سَمُره سوائی، ابوسلیمان
# عبداللَّه بن ثابت انصارى
# [[عبدالله بن ثابت انصاری]]
# حُبشى بن جُناده سلولى
# [[حبشی بن جناده سلولی|حُبشی بن جُناده سلولی]]
# ضميره اسدى
# [[ضمیره اسدی]]
# عُبَيد بن عازب انصارى
# [[عبید بن عازب انصاری|عُبَید بن عازب انصاری]]
# عبداللَّه بن ابى‏اَوفى اسلمى
# [[عبدالله بن ابی اوفی اسلمی|عبدالله بن ابی ‏اَوفی اسلمی]]
# زيد بن شراحيل انصارى
# [[زید بن شراحیل انصاری]]
# عبداللَّه بن بُسر مازنى
# [[عبدالله بن بسر مازنی|عبدالله بن بُسر مازنی]]
# نُعمان بن عجلان انصارى
# [[نعمان بن عجلان انصاری|نُعمان بن عجلان انصاری]]
# عبدالرحمن بن يَعمُر ديلى
# [[عبدالرحمن بن یعمر دیلی|عبدالرحمن بن یَعمُر دیلی]]
# ابوالحمراء خادم پيامبرصلى الله عليه وآله
# [[ابوالحمراء (مولی رسول الله صلی الله علیه و آله)|ابوالحمراء خادم پیامبر صلی الله علیه و آله]]
# ابوفضاله انصارى
# [[ابوفضاله انصاری]]
# عطيّة بن بُسر مازنى
# [[عطیة بن بسر مازنی|عطیّة بن بُسر مازنی]]
# عامر بن ليلى غِفارى
# [[عامر بن لیلی غفاری|عامر بن لیلی غِفاری]]
# عامر بن واثله كِنانى، ابوالطُّفَيل
# عامر بن واثله کِنانی، ابوالطُّفَیل
# عبدالرحمن بن عبدربّه انصارى
# [[عبدالرحمن بن عبدربّه انصاری]]
# حسّان بن ثابت انصارى
# [[حسان بن ثابت|حسّان بن ثابت انصاری]]
# سعد بن جُناده عَوفى
# [[سعد بن جناده عوفی|سعد بن جُناده عَوفی]]
# عامر بن عُمَير نُمَيرى
# [[عامر بن عمیر نمیری|عامر بن عُمَیر نُمَیری]]
# عبداللَّه بن ياميل
# [[عبدالله بن یامیل]]
# حَبَّة بن جُوَين عُرَنى
# [[حبّة بن جوین عرنی|حَبَّة بن جُوَین عُرَنی]]
# عُقبَة بن عامر جُهَنى
# [[عقبة بن عامر جهنی|عُقبَة بن عامر جُهَنی]]
# ابوذُؤَيب شاعر
# [[ابوذؤیب شاعر|ابوذُؤَیب شاعر]]
# ابوشُرَيح خُزاعى
# [[ابوشریح خزاعی|ابوشُرَیح خُزاعی]]
# وهب بن عبداللَّه سوائى، ابوجُحَيفَه
# [[وهب بن عبدالله سوائی|وهب بن عبدالله سوائی، ابوجُحَیفَه]]
# صدى بن عجلان باهلى، ابواُمامه
# [[صدی بن عجلان باهلی (ابو امامه)|صدی بن عجلان باهلی، ابواُمامه]]
# عامر بن ليلى بن ضَمره
# [[عامر بن لیلی بن ضمره|عامر بن لیلی بن ضَمره]]
# جُندَب بن سفيان بَجَلى
# [[جندب بن سفیان بجلی|جُندَب بن سفیان بَجَلی]]
# اُسامة بن زيد بن حارثه كَلبى
# [[اسامة بن زيد بن حارثه کلبی|اُسامة بن زيد بن حارثه کَلبی]]
# وحشى بن حرب
# [[وحشی بن حرب حبشی (ابووسمه)|وحشی بن حرب]]
# قيس بن ثابت بن شماص انصارى
# [[قیس بن ثابت بن شماص انصاری]]
# عبدالرحمن بن مُدلِج
# [[عبدالرحمن بن مدلج|عبدالرحمن بن مُدلِج]]
# حبيب بن بديل بن ورقاء خُزاعى
# [[حبیب بن بدیل بن ورقاء خزاعی|حبیب بن بدیل بن ورقاء خُزاعی]]
# فاطمه ‏عليها السلام بنت محمدصلى الله عليه وآله
# [[حضرت زهرا سلام الله علیها|فاطمه ‏علیها السلام بنت محمد صلی الله علیه و آله]]
# عائشه بنت ابى‏ بكر
# [[عایشه بنت ابی بکر|عائشه بنت ابی‏ بکر]]
# امّ ‏المؤمنين امّ‏ سَلَمَه
# [[امّ سلمه (همسر پیامبر صلی الله علیه و آله)|امّ ‏المؤمنین امّ‏ سَلَمَه]]
# امّ‏ هانى بنت ابى ‏طالب
# [[ام هانی بنت ابی طالب|امّ‏ هانی بنت ابی ‏طالب]]
# فاطمه بنت حمزة بن عبدالمطّلب
# [[فاطمه بنت حمزة بن عبدالمطلب|فاطمه بنت حمزة بن عبدالمطّلب]]
# اسماء بنت عُمَيس خَثعَميّه
# [[اسماء بنت عمیس خثعمیّه|اسماء بنت عُمَیس خَثعَمیّه]]


ابن ‏عقده در اين كتاب نام افزوده كه ۲۸ تن از ديگر صحابه از [[راویان حدیث غدیر]] هستند، ولى ذكرى از آنان و نامشان به ميان نياورده است.<ref>الطرائف فى معرفة مذاهب الطوائف: ص ۱۴۰-۱۵۲. اينک نام ديگر كسانى كه حديث غدير را روايت كرده‏اند: ۱. اُبَىّ بن كعب انصارى خزرجى. ۲. جُبَير بن مُطعِم بن عدىّ قرشى. ۳. جُندُع بن عمرو بن مازن انصارى، ابوجُنَيده. ۴. رِفاعة بن عبدالمنذر انصارى. ۵ . زيد بن عُبَيداللَّه انصارى. ۶ . سعد بن عُباده انصارى. ۷. سعيد بن زيد قرشى عدوى. ۸ . عبداللَّه بن بديل بن ورقاء. ۹. عبداللَّه بن حنطب قرشى مخزومى. ۱۰. عبداللَّه بن ربيعه. ۱۱. عُماره خزرجى انصارى. ۱۲. عمرو بن شراحيل. ۱۳. عمرو بن عاص. ۱۴. عمرو بن مُرَّه جُهَنى. ۱۵. قيس بن سعد بن عُباده انصارى. ۱۶. وَهب بن حمزه.</ref>
ابن ‏عقده در اين كتاب نام افزوده كه ۲۸ تن از ديگر [[صحابه]] از [[راویان حدیث غدیر از صحابه|راویان حدیث غدیر]] هستند، ولى ذكرى از آنان و نامشان به ميان نياورده است.<ref>الطرائف فى معرفة مذاهب الطوائف: ص ۱۴۰-۱۵۲. اينک نام ديگر كسانى كه حديث غدير را روايت كرده‏اند: ۱. اُبَىّ بن كعب انصارى خزرجى. ۲. جُبَير بن مُطعِم بن عدىّ قرشى. ۳. جُندُع بن عمرو بن مازن انصارى، ابوجُنَيده. ۴. رِفاعة بن عبدالمنذر انصارى. ۵ . زيد بن عُبَيداللَّه انصارى. ۶ . سعد بن عُباده انصارى. ۷. سعيد بن زيد قرشى عدوى. ۸ . عبداللَّه بن بديل بن ورقاء. ۹. عبداللَّه بن حنطب قرشى مخزومى. ۱۰. عبداللَّه بن ربيعه. ۱۱. عُماره خزرجى انصارى. ۱۲. عمرو بن شراحيل. ۱۳. عمرو بن عاص. ۱۴. عمرو بن مُرَّه جُهَنى. ۱۵. قيس بن سعد بن عُباده انصارى. ۱۶. وَهب بن حمزه.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
<references />
{{پانویس}}
[[رده:علما اهل سنت]]
 
[[رده:تألیفات مربوط به غدیر]]
[[رده:حدیث غدیر]]
[[رده:اسناد حدیث غدیر]]
[[رده:راویان حدیث غدیر]]
[[رده:اهل سنت]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۶ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۴۸

تأليف كتاب در غدير[۱]

يكى از كتب برگزيده و تألیفات ارزشمند در موضوع غدیر، كتاب ابن ‏عقده در موضوع اسناد غدیر است. اين كتاب به دو شكل چاپ شده است:

الف) كتاب الولاية، ابن‏ عقده، جمع ‏آورى و تنظيم: عبدالرزاق محمدحسين حرزالدين، عربى، دلیل ما، قم، چاپ اول، سال ۱۳۷۹ش، وزيرى، ۳۰۰ ص.

در اين كتاب، احاديث احمد بن محمد (ابن‏ عقده) م ۳۳۳ ق، در غدير را از كتب و منابع جمع ‏آورى نموده و با مقدمه ‏اى مفصل در مورد ابن ‏عقده و كتابش آورده و در پايان فهارس مفصل آمده است.

البته اين كتاب به عنوان كتاب «حديث الولاية» ابن ‏عقده و با نام «كتاب الولاية» و مؤلف آن به چاپ رسيده، ولى اين درست نيست.

ب) حديث الولاية و من روى غدیر خم من الصحابة، ابن‏ عقده، جمع‏ آورى و تنظيم: امير تقدمى (معصومى). عربى، دليل‏ ما، قم، چاپ اول، سال ۱۳۸۰ ش، ۱۴۲۲ ق، وزيرى، ۲۵۶ ص.

در اين كتاب احادیث احمد بن محمد (ابن ‏عقده) م ۳۳۳ ق، در غدير را از كتب و منابع جمع‏ آورى نموده و با مقدمات و تحقيقات آورده است.

اين كتاب به عنوان كتاب «حدیث الولایة» و با همين نام و مؤلف به چاپ رسيده ولى كتابى مستقل به شمار مى‏ رود، چرا كه اين كتاب تحقيقى مفصل در مورد حديث غدير است و يافته‏ هاى از كتاب ابن‏ عقده بخش كمى از آن را دربر مى ‏گيرد.

و نيز سه كتاب ديگر از مؤلف در غدير است كه دو كتاب با جمع و تحقيق مؤلف تدوين شده و هر دو به نام «طرق حدیث الغدیر» و يكى به روایت ابن‏ عساکر و ديگرى به روايت سه تن از بزرگان و علماى عامه است و كتاب سوم با نام «نور الأمیر فی تثبیت خطبة الغدیر» است.

روايت حديث غدير[۲]

يكى از علما و بزرگان اهل‏ سنت كه حدیث غدیر را نقل كرده احمد بن محمد بن سعيد كوفى، ابوالعباس ابن ‏عقده (ت ۲۴۴ يا ۲۴۹ -  م ۳۳۲ق) است.

پيشتر دانسته شد كه ابن‏ عقده كتابى جداگانه در طرق حديث غدير تأليف كرده است.

ابن‏ تيميه، ابن ‏حجر عسقلانى، شيخانى قادرى، نورالدين سمهودى، مُناوى و محمد بدخشانى به اين مطلب تصريح كرده ‏اند.[۳]

شرح حال ابن‏ عقده پيشتر گذشت و نيازى به تكرارش نيست.[۴]

نقلِ اسناد حديث غدير[۵]

به نقل سید بن طاووس، از جمله شواهدى كه كثرت طرق حدیث غدیر و تواتر آن را نشان مى ‏دهد، نگارش كتابى توسط ابن‏ عقده (ت ۲۴۴ يا ۲۴۹ -  م ۳۳۲ ق) است درباره طرق حديث غدير؛ شامل بيش از صد تن از صحابيان بزرگ و با اسانيد پرشمار، كه به دست حافظ ابوالعباس احمد بن محمد معروف به ابن‏ عقده كوفى تأليف شده و به نام «الموالاة» است[۶]:

  1. ابوبکر عبدالله بن عثمان
  2. عمر بن خطّاب
  3. عثمان‏ بن عفّان
  4. علی بن ابی‏ طالب
  5. طلحة بن عبیدالله
  6. زبیر بن عَوّام
  7. عبدالرحمن بن عَوف
  8. سعد بن مالک (ابن‏ ابى ‏وقّاص)
  9. عباس بن عبدالمطّلب
  10. حسن بن علی بن ابی‏ طالب
  11. حسین بن علی بن ابی‏ طالب
  12. عبدالله بن عباس
  13. عبدالله بن جعفر بن ابی‏ طالب
  14. عبدالله بن مسعود
  15. عمّار بن یاسر
  16. جُندَب بن جُناده غِفاری، ابوذرّ
  17. سلمان فارسی
  18. اسعد بن زراره انصاری
  19. خُزَیمَة بن ثابت انصاری
  20. خالد بن زید انصاری، ابوایّوب
  21. سهل بن حُنَیف انصاری
  22. عثمان بن حنیف انصاری
  23. حُذَیفَة بن یمان
  24. عبدالله بن عمر بن خطاب
  25. براء بن عازب انصارى
  26. رِفاعَة بن رافع انصاری
  27. سَمُرَة بن جُندَب
  28. سَلَمَة بن اکوع اسلمی
  29. زید بن ثابت انصاری
  30. ابولیلی انصاری
  31. ابوقُدامه انصاری
  32. سهل بن سعد انصاری
  33. عَدیّ بن حاتِم طایی
  34. ثابت بن یزید بن ودیعه
  35. کعب بن عُجْره انصاری
  36. ابوهیثم بن تَیِّهان انصاری
  37. هاشم بن عُتبَة بن ابی ‏وقّاص زُهری
  38. مقداد بن عمرو کِندی
  39. عمران بن حصین خُزاعی
  40. عمر بن ابی‏ سَلَمه
  41. عبدالله بن ابى‏ عبدالاسد مخزومی
  42. بُرَيدَة بن حُصَيب اَسلمى
  43. جَبَلَة بن عمر انصارى
  44. ابوهُرَيره دَوسى
  45. فضلة بن عُبَيد اسلمى، ابوبَرزه
  46. ابوسعید خُدری
  47. جابر بن عبدالله انصاری
  48. جریر بن عبدالله
  49. زید بن ارقم انصاری
  50. ابورافع، غلام رسول‏ الله‏ صلی الله علیه و آله
  51. ابوعمرة بن عمرو بن محصن انصاری
  52. انس بن مالک انصاری
  53. ناجیة بن عمر خُزاعی
  54. ابوزینب بن عَوف انصاری
  55. یعلی بن مُرَّه ثقفی
  56. سعید بن سعد بن عُباده انصاری
  57. حُذَیفة بن اسید غِفاری، ابوسَریحه
  58. عمرو بن حَمِق خُزاعی
  59. زید بن حارثه انصاری
  60. مالک بن حُوَیرِث
  61. جابر بن سَمُره سوائی، ابوسلیمان
  62. عبدالله بن ثابت انصاری
  63. حُبشی بن جُناده سلولی
  64. ضمیره اسدی
  65. عُبَید بن عازب انصاری
  66. عبدالله بن ابی ‏اَوفی اسلمی
  67. زید بن شراحیل انصاری
  68. عبدالله بن بُسر مازنی
  69. نُعمان بن عجلان انصاری
  70. عبدالرحمن بن یَعمُر دیلی
  71. ابوالحمراء خادم پیامبر صلی الله علیه و آله
  72. ابوفضاله انصاری
  73. عطیّة بن بُسر مازنی
  74. عامر بن لیلی غِفاری
  75. عامر بن واثله کِنانی، ابوالطُّفَیل
  76. عبدالرحمن بن عبدربّه انصاری
  77. حسّان بن ثابت انصاری
  78. سعد بن جُناده عَوفی
  79. عامر بن عُمَیر نُمَیری
  80. عبدالله بن یامیل
  81. حَبَّة بن جُوَین عُرَنی
  82. عُقبَة بن عامر جُهَنی
  83. ابوذُؤَیب شاعر
  84. ابوشُرَیح خُزاعی
  85. وهب بن عبدالله سوائی، ابوجُحَیفَه
  86. صدی بن عجلان باهلی، ابواُمامه
  87. عامر بن لیلی بن ضَمره
  88. جُندَب بن سفیان بَجَلی
  89. اُسامة بن زيد بن حارثه کَلبی
  90. وحشی بن حرب
  91. قیس بن ثابت بن شماص انصاری
  92. عبدالرحمن بن مُدلِج
  93. حبیب بن بدیل بن ورقاء خُزاعی
  94. فاطمه ‏علیها السلام بنت محمد صلی الله علیه و آله
  95. عائشه بنت ابی‏ بکر
  96. امّ ‏المؤمنین امّ‏ سَلَمَه
  97. امّ‏ هانی بنت ابی ‏طالب
  98. فاطمه بنت حمزة بن عبدالمطّلب
  99. اسماء بنت عُمَیس خَثعَمیّه

ابن ‏عقده در اين كتاب نام افزوده كه ۲۸ تن از ديگر صحابه از راویان حدیث غدیر هستند، ولى ذكرى از آنان و نامشان به ميان نياورده است.[۷]

پانویس

  1. چكيده عبقات الانوار (حديث غدير): ص۳۴-۳۷. چهارده قرن با غدير: ص ۱۵۲. غدير در آئينه كتاب.
  2. چكيده عبقات الانوار (حديث غدير): ص ۲۴۷.
  3. جواهر العقدين (مخطوط).
  4. ر.ک: همين كتاب، ذيل عنوان «كسانى كه درباره حديث غدير كتابى نوشته ‏اند».
  5. چكيده عبقات الانوار (حديث غدير): ص۳۴-۳۷. چهارده قرن با غدير: ص ۱۵۲.
  6. الاقبال/۴۵۳.
  7. الطرائف فى معرفة مذاهب الطوائف: ص ۱۴۰-۱۵۲. اينک نام ديگر كسانى كه حديث غدير را روايت كرده‏اند: ۱. اُبَىّ بن كعب انصارى خزرجى. ۲. جُبَير بن مُطعِم بن عدىّ قرشى. ۳. جُندُع بن عمرو بن مازن انصارى، ابوجُنَيده. ۴. رِفاعة بن عبدالمنذر انصارى. ۵ . زيد بن عُبَيداللَّه انصارى. ۶ . سعد بن عُباده انصارى. ۷. سعيد بن زيد قرشى عدوى. ۸ . عبداللَّه بن بديل بن ورقاء. ۹. عبداللَّه بن حنطب قرشى مخزومى. ۱۰. عبداللَّه بن ربيعه. ۱۱. عُماره خزرجى انصارى. ۱۲. عمرو بن شراحيل. ۱۳. عمرو بن عاص. ۱۴. عمرو بن مُرَّه جُهَنى. ۱۵. قيس بن سعد بن عُباده انصارى. ۱۶. وَهب بن حمزه.